پیش از ملاصدرا معقولات به اولی و ثانوی تقسیم می‌شد. هرچند در سخنان فارابی و ابن‌سینا به تمایز میان معقولات ثانی منطقی و فلسفی توجه شده بود، ولی اصطلاح «معقول ثانی فلسفی» جعل نشده بود. ملاصدرا علاوه بر جعل این اصطلاح، این بحث را توسعه داد و آن را تکامل بخشید. صدرالدین محمد دشتکی که از بزرگان مکتب فلسفی شیراز است، نظر منحصربه‌فردی در این بحث اختیار کرده است. این نوشتار ب...

طالب آمُلی یکی از از بزرگ‌ترین گویندگان سده یازدهم هجری است که در جریان تحول و تغییر سبک هندی نقش قابل توجّهی داشته است. بیشترین توجه پژوهش‌گران بر روی جنبه‌ی خیال‌بندی و مضمون‌آفرینی شعر اوست. در این میان عنایت کمتری به روساخت و جنبه‌های زبانی شعر او، به ویژه هنر ترکیب‌‌سازیش شده است. در این جُستار به این وجه زبانی او پرداخته می‌شود. یکی از مهم ترین عناصری که در سبک شناسی شعر مطرح است، ساختار زبا...

گویش¬شناسی یکی از شاخه¬های زبان¬شناسی است که به دلیل تنوع و اهمیت آن، تحقیقات زیادی درخصوص آن انجام شده است. گویش بادرودی یکی از گویش¬های مرکزی ایران است که بر محور شمال¬غربی- جنوب¬شرقی قرار دارد. گروه شمالی – مرکزی در منطقه کاشان شامل آران و بیدگل، دلیجانی، ابوزیدآبادی، قهرودی، کامویی، جوشقانی، میمه¬ای، همچنین فریزندی، یارندی، سدهی، بادرودی(بادی)، نطنزی، کشه¬ای، تاری و طرقی می¬شود. بررسی ساختا...

واژه «شیطان» که به دفعات در قرآن کریم آمده است، از پیدایش لفظ تا کسب مفهوم قرآنی­ اش تطور قابل ملاحظه­ ای داشته است. با معناشناسی این واژه به روش تاریخی، معلوم می­ شود بر خلاف تصور اکثر اهل لغت، لفظ «شیطان» اشتقاقی از ریشه «شطن» به معنی دور شد یا «شیط» به معنی سوخت و هلاک شد، نیست، بلکه در پیدایش این کلمه و حتی تطور معنای آن تا مفهوم قرآنی ­اش انتقال معانی حسی مقدم بوده است. اما در بخش معناشناس...

در این مقاله چگونگی رابطة بین بن ماضی و بن مضارع در چهارچوب رویکرد بهینگی تجزیه و تحلیل می شود. از آن جایی که تحلیل این موضوع در چهارچوب رویکرد اشتقاقی منجر به استفاده از قواعد و فرایندهای واجی می شود که طبیعی نیستند، در این مقاله این موضوع در چهارچوب رویکرد بهینگی که یکی از رویکردهای محدودیت بنیاد می باشد تحلیل می شود. در این تحلیل محدودیت های حاکم بر بن ماضی افعال بی قاعدة زبان فارسی معرفی می...

واژة مشتق در دستورهای مبتنی بر نظریة ساختاری آن است که از یک تکواژ آزاد و دست کم یک وند ساخته شده­ باشد. بر اساس این نظریه، پایه­واژة کلمات مشتق الزاماً فعلی نیست و می­تواند اسمی و وصفی و... نیز باشد. همچنین، وند می‌تواند مقوله/نوع و معنای واژه را تغییر دهد و چندمعنایی پدید ­آورد. چندمعنایی یعنی یک واژه از چند معنی برخوردار باشد و می­تواند در سطح تکواژ، واژه، گروه و جمله بررسی شود. انتقال معنا، ...

پژوهش حاضر با بهره‌گیری از رویکرد ساختواژة شناختی در تلاش است تا پسوندهای اشتقاقی با مفهوم «دارندگی» در زبان فارسی را با استفاده از ابزار تحلیلی معرفی شده در این رویکرد مشخصاً برگرفته از هماوند (2011) یعنی مقوله‌بندی، حوزه‌بندی و مفهوم‌سازی، طبقه‌بندی نماید و به واکاوی معناشناختی هر کدام از آنها بپردازد. به این منظور با گردآوری داده‌ها با مراجعه به پایگاه دادگان زبان فارسی (PLDB)، سایت واژه‌یاب ...

امروزه با گسترش شبک? اینترنت و افزایش پیش بینی نشد? تعداد کاربران، فضای آدرس دهی با کمبود مواجه شده است و پروتکل اینترنت فعلی (ipv4) به زودی اشباع خواهد شد و نمی تواند پاسخگوی این مشکل باشد؛ با توجه به این مسئله و نیز نیازهایی همچون افزایش ملاحظات امنیتی، پیکره بندی خودکار، بهبود multicast و ... اینترنت نسل جدید با نام ipv6 پیشنهاد شد. از سوی دیگر با افزایش روزافزون ارتباطات و علاق? کاربران به ...

رودباری از گویش های ایرانی جنوب غربی است که در جنوب استان کرمان در شهرستان های رودبار، کهنوج، منوجان، قلعه گنج، جیرفت، عنبرآباد و همچنین برخی از مناطق استان هرمزگان رایج است و گونه های مختلفی دارد. در این مقاله به معرفی وندهای فعال گونة کهنوجی و توصیف و طبقه بندی آنها در دو زیرگروه اشتقاقی و تصریفی، به مقایسة آنها با زبان فارسی معیار پرداخته ایم. براساس داده های این پژوهش، هرچند بسیاری از وندها...

‏در بخش نخسمت مقالة حاضر به تفاوت های عمده زبان فارسی و عربی اشاره و چند تفاوت مهم میان دو زبان، بیان شده است. آنگاه درباره اینکه زبان عربی اشتقاقی و قالبی و زبان فارسی ترکیبی است بحث شده است. سپس استعمال و کار برد گوناگون یک کلمة فارسی را بیان کرده ایم و در این باره نمونه های فراوانی جسته ایم. در مرحلة بعد تعدادی از کلمه های که ریشه عربی دار ند و عرب زبانان به شیوه دیگری به کار می برند. بررسی ...