هدف اساسی از انجام این پژوهش تبیین نقش ارتش نوین و نظامیان در شکل گیری و تداوم دولت مطلقه در ایران و ارائه چارچوبی نظری - جامعه شناختی برای توضیح نقش ارتش در سیاست ایران در دوران پهلوی است . این دولت بصورت تاریخی همزمان با کدتای 1299 و تلاش های رضاخان برای صعود به قدرت و تاسیس سلسله پهلوی در ایران تکوین یافت و با وجود سقوط وی در شهریور 1320 و ایجاد فترتی در آن، مجددا" از سال 1332 با انجام کودتا...

پس از تدوین اوستا و ترجمه آن به زبان پهلوی، نوشته های زیادی درباره موضوعات مختلف به آن زبان انجام شده است. از جمله این نوشته ها دینکرد است که از آن با نام "دانشنامه بزرگ دینی زرتشتیان" یاد می شود. این کتاب بزرگ به نُه کتاب تقسیم شده است که موضوع این پژوهش، بررسی بندهایی از کتاب ششم است. در کتاب ششم، سخن از اخلاقیات است و ویژگی های مختلف در آن ستایش یا نکوهش شده اند. از آنجا که اخلاقیات در دیدگاه...

چکیده زردشتیان مطالعه درباره متن اوستا را بلافاصله پس از درگذشت زردشت آغاز کردند. آنچه بیان کننده تلاش آنان، در گذشته دور است، ترجمه و تفسیری است که بر اوستا نوشته اند و از آن به زند تعبیر می شود. این متن ها گاه برداشت شخصی موبدان دینی را از متن اوستا نشان می دهد، اما ساخت جمله های آن زیر تأثیر متن اوستایی است و از این رو با ساخت جمله بندی پهلوی همسو نیست، آنچه به عنوان تفسیر بر آن افزوده شده...

گویش هزارگی در تمام مناطق هزارستان گویشورانی دارد که دارای بن مایه های فارسی دری است. برای مرزبندی این گویش، هزارستان را از لحاظ جغرافیایی به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم می کنیم مانند: لهجه دی زنگی[day zangi] و دی کندی[ day kondi] و در جنوب غزنی چی که هر قسمت ویژگی خاص خود را داراست و تفاوت ها در آن اندک اند. در این گویش واژه های فارسی باستان، اوستایی و پهلوی دیده می شود که بازمانده صرف زبان په...

اندرزنامه ها مهمترین بخش ادبیات پهلوی هستند که به کلمات قصار، لطیفه ها و مجموعه ای از سفارشها و نصایح گفته می شوند. برخی از این اندرزهای پهلوی به صورت پرسش و پاسخ است ، مانند اندرزیادگار بزرگمهر، که اندرزنامه ای است به زبان فارسی میانه منسوب به بزرگمهر وزیر دانای انوشیروان. این متن شامل اندرزهای اخلاقی و دینی است و شرح برخی اصول و قواعد آیینی زردشت نیز در آن آمده است. به دلیل آنکه اندرزهای ایرا...

جهرم از شهرهای جنوبی فارس است و در حال حاضر زبان فارسی دری در آنجا رواج دارد. پیش از رواج فارسی دری، زبان فارسی میانة شاخه جنوب غربی در این شهر رایج بوده است؛ به همین سبب، تعداد کثیری از واژه های پهلوی ساسانی هنوز در این شهر به کارمی رود که خاص لهجة مردم آن است و به علت شیوع این واژه ها، از لهجة دیگرشهرهای فارس ممتاز گشته است. در این مقاله سعی بر آن داریم تا با معرفی بخشی از این واژه ها، به ریش...

ملّی‌گرایی عقیده‌ای است که اغلب حسّ وفاداری و دلبستگی نسبت به شاکله‌های یک ملّت نظیر زبان، اساطیر، عادات و سنّت‌ها، فرهنگ و ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی، اعتقادات دینی و نظایر آن را پدید می‌آورد. نظامی گنجوی شاعر پرآوازۀ ایران، در خمسۀ خود نسبت به هویّت ایرانی و وطن‌پرستی، کمی از فردوسی و شاهنامه ندارد. نگارنده در مقالۀ حاضر بر آن است تا نگرشی به برخی از مؤلّفه‌های ملّی‌گرایی نظامی در مثنوی خسرو و شیرین ...

«خدای­نامه» یکی از آثار برجستۀ ادبیات ایرانی به زبان پهلوی در موضوع تاریخ اساطیری- داستانی ایران باستان است که متأسّفانه هیچ نوشته­ای از آن به زبان اصلی باقی نمانده­است. خدای­نامه­ را می‌توان یک نوع ادبی پنداشت که روایت­های گوناگونی(دهقانی، موبدی و پهلوانی) از آن موجود بوده است. عبدالله بن مقفّع این کتاب را در قرن دوم ه.ق با عنوان سیرالملوک به عربی ترجمه کرد که پاره­های پراکنده­ای ازآن در برخی مت...

زبان نویسندگان که روشنفکران جامعه هستند، نمایندة زبان جامعه است، لذا نوشته های آنها منبعی درخور برای شناخت محیط، منظر و فرهنگ به شمار می‌رود. این نوشتار درصدد است، نمادهای منظر شهری تهران را در ادبیات معاصر ایران، که به دست نویسندگان ایرانی قلم خورده، شناسایی کرده و مکان‌های خاطره‌ انگیز تهران را در چهار دورة تاریخی معرفی نماید : اول : دوره قاجار و سال‌های اول حکومت رضا شاه؛ دوم : دوره پهلوی؛ س...

یکی از مباحث پیچیده و بحث برانگیز دستور زبان، مقوله «قید» است. این مبحث از مهمترین مسائل زبان بوده که متأسفانه ناشناخته باقی مانده و تعریف درست و جامعی از آن ارائه نشده است و به علاوه، تعاریف موجود نیز کامل و طبقه بندی شده نیست و ابعاد و زوایای آن از دید بیشتر دستور نویسان دور مانده است. به علاوه تاکنون از نظر دستور تاریخی و سیر تحول به مقوله قید نگاه نشده است؛ بر این اساس پژوهش حاضر سعی دارد ن...