افصح المتکلمین، سعدی شیرازی، از بزرگ‌ترین ارکان ادب پارسی است. نقادان ِسخن از قدیم شیوه‌ هنری وی را سهلِ ممتنع نامیده‌اند. عنوانی متناقض‌نما که نه تنها نکته‌ای بر خواننده نمی‌گشاید بلکه او را در ابهامی بیش‌تر فرو می‌بَرد. از آن جا که برای پی بردن به راز و رمز زبان شگفت­انگیز وی راهی جز بررسی علمی و موشکافانه‌ آثار وی نیست، به همین سبب بر آن شدیم تا ساختمان جمله‌های بوستان را به شکلی کاملاً علمی و آ...

واحدهای ساختاری اسطوره (Myth) از واحدهای ساختاری سازنده زبان به همان شیوه متفاوت‌ است که واحدهای ساختاری زبان از یکدیگر. اساطیر، پویایی انسان برای معنادارکردن یک مفهوم از میان اطلاعات بی‌نظمی است که طبیعت و دیگر نمادهای اسطوره ارائه می‌‌هند. آنان ایماژهای تجسم‌یافتة نیروهای کیهانی و نمودگار تجربه‌ای در عالم قداست‌اند که در آفرینش کیهانی، امور پهلوانی، آیین‌ها و توتم‌پرستی و ... نمایان هستند.فرو...

پایان نامه در دست بررسی در ده بخش فراپیش افکنده می شود. در دیباچه، نگارنده به بررسی نهشته و پرسمان پژوهش می پردازد. در بخش دوم به تاریخچه زبانهای آریایی و زبان پارسی همچنین به فرمانروایان ایرانی نمونشی خواهد کرد. در بخش سوم درباره سیاست گذاری زبانی، واژه «سره» و معنای آن در ادب پارسی، چیستی سره نویسی، وام گیری و سوزیان آن و سره نویسی در خط و ... پژوهشی به انجام می رسد. در بخش چهارم سره نویسان ا...

در زبان فارسی و اشعار کلاسیک درباره آسمان و تأثیر آن‌ بر انسان‌ها مطالب متنوعی مشاهده می شود. معمولا هنگام شرح و توضیح این اشعار به آرایه استعاره یا مجاز متوسل شده و اغلب آسمان، استعاره یا مجاز از خداوند، قضا و قدر و... دانسته می‌شود. با نگاهی به پیشینه اعتقادی و اسطوره‌ای مشخص می‌شود، آنچه در زبان موجود است و به تبع آن در بسیاری از اشعار راه یافته است، نه تنها مجاز یا استعاره نیست؛ بلکه باورها...

زبان فارسی دری و گسترده زمانی آن و دلایل بالندگی پارسی دری و فراموش شدن گویشها بخاطر توسعه زبان دری و پیشرفت فرهنگ و تمدن و افزونی وسائط ارتباط جمعی، باور مردم به ناتوانی زبان فارسی در رفع نیازمندیها در عصر پیشرفت لحظه ای علوم و فنون به دلیل برخی کم کاریها و بایستگی به خود آمدن همگان و روی آوردن به زبان فارسی و غنی سازی آن از طریق کمک گرفتن از گویشها، زبان و نقش آن در زندگی، زبانهای باستانی و ک...

تخیل اصیل، دنیایی نو و دیگرگون برابر دیدگان سخنور ترسیم می‌کند؛ او ناگزیر است برای هستی بخشیدن به این دنیا، از اسامی و هنجارهای عادی زبان دوری جوید و خود اسم‌های تازه‌ای برای نام‌گذاری آن بیافریند. او همواره از این امکان برخوردار نیست که دست به خلق و ساختن واژه‌های بسیط بزند؛ بنابراین برای بیان مفاهیم و نویافته‌های خود از واژه‌های سادۀ زبان بهره می‌گیرد و ترکیبات تصویری و زبانی تازه‌ای می‌سازد ...

تاثیر نفوذ و گسترش آیین اسلام بر ایران و آثار اندیشمندان ایرانی (تالیف و ترجمه)، واقعیتی انکارناپذیر است. از این رو علاوه بر آثاری با عناوین و متن فارسی از جمله حماسه های ملی و تاریخی و منظومه های غنایی، آثار بسیاری نیز با عنوان تازی و متن فارسی و حتی با عنوان و متن عربی به رشته تحریر و ترجمه درآمد. در قرون اولیه، به سبب مشکل بودن زبان پهلوی، با حمایت و تشویق حکام عرب، آثار فراوانی توسط علمای ا...

در جای جای احادیث و اخبار، اشاراتی یافت می شود که بر فارسی دانی و فارسی گویی ائمّه اطهار دلالت دارد گاه یکی از این بزرگان، سخنی پارسی شنیده و اظهار بی اطلاعی نکرده است، دیگری به زبان فارسی به مردی ایرانی پاسخ گفته (هر چند که گفتار وی نقل نشده)، بر زبان امامی دیگر، عبارات فارسی جاری گردیده که عین آنها را راویان ثبت کرده اند، و خلاصه گاه عبارات، مصطلحات و یا کلمات فارسی در درون حدیثی وارد گردیده. ...

یکی از مباحث پیچیده و بحث برانگیز دستور زبان، مقوله «قید» است. این مبحث از مهمترین مسائل زبان بوده که متأسفانه ناشناخته باقی مانده و تعریف درست و جامعی از آن ارائه نشده است و به علاوه، تعاریف موجود نیز کامل و طبقه بندی شده نیست و ابعاد و زوایای آن از دید بیشتر دستور نویسان دور مانده است. به علاوه تاکنون از نظر دستور تاریخی و سیر تحول به مقوله قید نگاه نشده است؛ بر این اساس پژوهش حاضر سعی دارد ن...

استعاره در مفهوم شناختی آن، بر خلاف استعاره در بلاغت، تنها نقش زیبایی‌آفرینی ندارد؛ بلکه ساز و کار بنیادیِ اندیشه و زبان است که بررسی بازنمودهای زبانی آن، گزارشی از جهان‌بینی استعاری هر نویسنده را به دست می‌دهد. در این پژوهش به کمک نظریّۀ استعارۀ مفهومی و با هدف دستیابی به جهان‌بینی استعاری رودکی، ده الگوی استعاری شامل: سفر، کشاورزی، جنگ، دربار، بافندگی، ساختمان، آتش، بازار، نگارش و خانواده به هم...