زبان، شاهکار خلقت الهی، نهادی است اجتماعی که در کنار نقش اصلی خود- ایجاد ارتباط- دارای نقش­هایی چون تکیه­گاه اندیشه، نقش ما فی الضمیر و... است که در علم زبان شناسی، اصول  و شاخه­های  مختلفی را به خود اختصاص داده است. در کتاب آسمانی مسلمانان- قرآن - لفظ زبان یا معادل عربی آن«لسان»، بارها تکرار شده و  درباره­ی پیدایش زبان و خدادادی بودن آن، اعضای مرتبط با تکلم با تأکید بر زبان و لب ها، صراحت و رو...

علم صرف از آن جهت که علم پرداختن به واحد زبانی کلمه است، از دیرباز مورد توجه خاص دستورنویسان بوده است. نیز از زمانی که مطالعات زبان شناسی رواج یافته است، تطبیق ادبیات دو زبان با یکدیگر از مطالعات پرطرفدار زبان شناسی به شمار می آید. در کنار تطبیق ادبی میان دو زبان، تطبیق دستوری نیز علاقه مندان خاص خود را دارد. مقولات صرفی در هر زبان اقسام گونه گونی دارد که بی شک یکی از آن اقسام، اسم است. در ای...

این پژوهش به بررسی و نقد موضوع سبک و ساختار ترجمة عبدالوهّاب عزّام و خدمات ترجمه‌ای او در زبان و ادب فارسی و عربی می‌پردازد و برای جامع و کامل‌تر بودن نقد و بررسی‌ها، آثار برگزیدة ترجمة عزّام مورد بررسی قرار گرفته‌ است و نیز برای تبیین دقیق این موضوع، دیدگاه‌ها و سبک ترجمه‌ای عزّام، ترجمة قصاید شاعران نامور پارسی‌گوی همچون حافظ، مولوی، اقبال لاهوری، نظامی، عطّار نیشابوری از زبان فارسی به عربی و تألی...

زبان و ادبیات فارسی و عربی از دیرباز ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر داشته و از همدیگر تأثیر و تأثر فراوانی پذیرفته‌اند. از جملۀ این تأثیر و تأثرات، می‌‌توان مبحث «کنایه» را نام برد که یکی از بحث‌‌های اساسی علم بیان و حساس‌ترین مسائل زبان است و در دو زبانِ فارسی و عربی، تعریف‌های مشابهی از آن دیده می‌‌شود. کنایه در هر دو زبان، به بخش‌هایی همچون «کنایه از صفت» و «کنایه از موصوف» و «کنایه از فعل یا مصدر...

این مقاله که به بهانة سالگشت درگذشت ادیب بزرگ دو زبانة (مسلط به زبان فارسی و عربی) جهان معاصر و شاعر پارسی و عربی، دکتر سید امیرمحمود انوار نگارش یافته است؛ به بررسی مقام ممتاز استاد در عصر حاضر می‌پردازد. ایشان در دانشگاه‌های جهان معاصر، به دلیل مقام شعر و شاعری در دو زبان پارسی و عربی، بی‌بدیل بوده است.  

در انواع روابط معنایی بین الفاظ،ترادف یکی از مباحث لغوی وبه مثابه ی پدیده ای تلقی می شود که همواره محل مناقشه بوده است.الفاظ مترادف از جمله الفاظی هستند که حجم زیادی از لغت نامه های قدیم وجدید عربی وغیر عربی را به خود اختصاص داده اند.زبان عربی نیز از جمله زبانهایی است که به دلیل وجود الفاظ مترادف از دیگر زبانها متمایز وبرجسته گشته تا جایی که وجود این الفاظ مشخصه ای برای این زبان شده واز آن جدا ...

نقش تانیث درزبان عربی،چشمگیر است؛چه به لحاظ واژگانی که در زیرمجموعه مونثهای سماعی قرارمی گیرندو یا مونثهایی که دارای علائم تانیث اند،حال ،تانیث آنها از نوع حقیقی باشد یا مجازی.در همین سمت و سوی ،آن دسته از مونثهای سماعی که در جرگه واژگان دو وجهی قرار می گیرند و از بسامد در خوری بهره وراند،جای قابل ملاحظه خودرادارند،همچنانکه تانیث در دستور زبان عربی-به تبع واحدهایی که زبان از آنها تشکیل شده –نیز...

پژوهش های تطبیقیِ زبان ها این امکان را فراروی محققان قرار می دهد تا به میزان اثرپذیری زبان ها از یکدیگر پی ببرند و در مواردی رفع مشکلات دستوری و معنایی یک زبان را به کمک اسالیب زبان یا زبان های دیگر امکان پذیر می سازد. پژوهش حاضر با تکیه بر دستور زبان عربی و فارسی و مطالعات دستورپژوهان و فرهنگ نویسان این دو زبان، و نیز براساس روش تحلیلی- تقابلی به بررسی مفهوم «استعلا» بهعنوان یکی از مهم ترین معا...

این پژوهش از دیدگاه زبان‌شناختی به این مسأله می‌پردازد که ترجمه‌ی شعر چگونه ماهیت زبانیِ شعر عربی و مؤلفه‌های سازنده‌ی آن را به زبان فارسی منتقل می‌کند؟ روش پژوهش تحلیلی- تطبیقی است. در بخش تحلیلی، ابتدا برمبنای نظریه‌ی فرمالیسم ماهیت شعر و چهار مؤلفه‌ی سازنده‌ی آن (هنرسازه‌ها، نظام، ریتم، و درون‌مایه) تبیین می‌شوند. سپس با مطالعه‌ی نمونه‌هایی از ترجمه‌ی شعر از عربی به فارسی، چارچوبی زبان‌شناختی...