یکی از مباحث تعیین‌کننده در فهم قرآن کریم، میزان توجّه به سیاق است. شکّی نیست که توجّه به بافت سخن و سایر اجزای کلام، در فهم مراد گوینده نقشی اساسی دارد. بر این اساس، توجّه به سیاق در ترجمة قرآن کریم نیز ضروری می‌نماید؛ چراکه هر ترجمه‌ای مستلزم فهم صحیح آیات است. امّا این موضوع که کدام یک از روش‌های ترجمة قرآن کریم به مقولة سیاق توجّه داشته است و از ظرفیّت لازم در این راستا برخوردار است، درخور تأمّل و ...

درباره اصول و کلیّاتی که نقش فزاینده و کاهش دهنده در برداشت های قرآنی دارند، بحث شده است. نویسنده در آغاز اطلاعاتی را که در فهم آیات نقش دارند به دو دسته ابزاری و غیر ابزاری تقسیم می کند و سپس اطلاعات دسته دوم را به دو گروه قضایای مثبت یا اصول فزاینده که باعث افزایش برداشت ها از قرآن می شود و اصول کاهش دهنده که موجب محدود شدن برداشت ها می گردد، تقسیم می کند و نخست اصول فزاینده را بحث کرده و سه ا...

با توجه به انحرافی که بعد از وفات رسول اکرم(ص) و برکناری "اهل بیت(ع)" از صحنه سیاسی و اجتماعی صدر اسلام رخ داده، جریان فهم قرآن نیز از مسیر حقیقی خود خارج گشت و گرفتار دو رویکرد نادرست گردید. نخست جمود بر ظواهر کتاب و فراتر نرفتن از معنای ابتدایی آیات و افتادن در ورطه تجسیم و تشبیه و دیگری تأویل گرایی بی ضابطه که هیچ ارتباطی با ظاهر قرآن نداشته و با روح اسلام ناب در تعارض بود و پیامدهای ناگواری...

روش شناسی تفسیری یکی از مهم ترین علوم در حوزه قرآن پژوهی است که می تواند به شیوه های مختلف فهم و تفسیر قرآن را از آن استخراج نمود. میزان آشنایی مفسّر با متن و مؤلّف نیز ارتباط مستقیم با این فهم دارد. این ویژگی در حضرات معصومین (علیهم السّلام) به سبب قرابت ایشان با متن قرآن و عالم وحی، مطالعه روایات تفسیری را از دو بُعد دارای اهمیّت مضاعف می کند. اوّل از حیث القای محتوا و دوم به جهت الگوگیری از شیوه ت...

تأثیر جنسیت در فهم متون یکی از مباحثی است که در دهه های اخیر در حوزه فهم متون دینی مطرح شده است. با ورود دانش های فمینیستی، این نظریه حتی تا خوانش زنانه متون دینی و اسلامی پیش رفته است. آمنه ودود (amina wadud, 1952)، نومسلمان امریکاییِ افریقایی تبارِ، یکی از محققان فعال در این حوزه است که قرآن را کانون اصلی کارش قرار داده است. مقاله حاضر به بررسی دیدگاه های آمنه ودود در مهم ترین اثرش قرآن و زن اخ...

این نوشتار در پنج جزء اول قرآن به بررسی عبارات و معانی محذوف می‌پردازد که باید برای فهم دقیق معنی آیه در ترجمه لحاظ گردند. ترجمه عبارات و معانی محذوف در ترجمه های قرآن به سه بخش قابل تقسیم است:  بخش اول عبارات و معانی محذوفی که اگر توضیح داده نشود، معنا فهمیده شده و خللی در معنی ایجاد نمی‌شود. بخش دوم عبارات و معانی محذوفی هستند که اگر توضیح داده نشود، ارتباط قطع نمی‌گردد ولی فهم و بلاغت مطلب ...

اهل بیت^ بی شک و به شهادت قرائن عقلی و نقلی، قرآنِ ناطق و وارثان حقیقی علوم و معارف رسول خدا| به شمار می روند. در فرازهایی از روایات شیعی، اهل بیت^ با وصف «امیران کلام» ستوده شده اند. از آنجا که فهم معانی کلام به فهم کلمه یا کلمات وابسته است، بی تردید دقت نظر و کاوش در دیدگاههای تفسیری اهل بیت^ در تبیین معنا یا معانی مفردات قرآنی از اهمیت به سزایی در تفسیر قرآن برخوردار است. روش های تفسیر مفردات...

بررسی تاریخ واژه شناسی قرآن، ما را از اهمیت موضوع نزد دانشمندان اسلامی ، آگاه می گرداند. در این بررسی، سیر تطور واژه شناسی قرآن و اسباب آن، معلوم می گردد. تقدس کلام الهی؛ دور شدن از دانش لغت عربی؛ بروز تخصص های لغوی؛ و رقابت بین علمای لغت، از مهم ترین اسباب تطور دانش مفردات قرآن است. فهم صحیح قرآن به فهم دقیق واژگان آن وابسته است. این پژوهش در پی نشان دادن میزان تأثیر واژه شناسی بر فهم و تفسیر...

مراجعه به قرآن از نظرگاه مسائل و پیش‌فهم‌های خواننده در مقابل تأکید بر درک دلالت اصلی متن، یک دوقطبی تقلیل‌گرایانه را در مقوله فهم قرآن رقم زده است که طرفداران هر دو قطب را از بهره‌مندی از ظرفیت‌های قطب دیگر باز داشته است. در پژوهش حاضر با هدف برون‌رفت از دوقطبی مذکور، نظریه سازه‌گرایی واقع‌گرایانه مورد استفاده قرار می‌گیرد. سازه‌گرایی واقع‌گرایانه رویکردی در معرفت‌شناسی است که شکل‌گیری معرفت ر...

چکیده: وجود معانی عمیق در آیات قرآن، موجب می­شود که برخی مفسران عصر کنونی بدون محدود کردن فهم قرآن در روش­ها و نگاه مفسرین گذشته و با استفاده از شیوه­های جدید، البته با مبنا قرار دادن اصول حاکم بر تفسیر قرآن، روز به روز به نتایج نو و گاه دقیق­تری از قرآن دست یابند، یکی از این شیوه­ها تفسیر بیانی است؛ در عصر حاضر بنت الشاطی با نامگذاری تفسیر خود به نام «التفسیرالبیانی» خواسته است تفاوت و تمایز ...