مقاصد شریعت عبارت از اهدافی است که در شریعت به‌منظور جلب مصالح و دفع مفاسد بندگان، از ناحیۀ شارع دنبال می‌شود. مقاصد شریعت به اعتبار اهمیت، به ضروریات، حاجیات و تحسینات تقسیم شده‌اند که حفظ دین، جان، عقل، نسل و مال بندگان از مصالح ضروریه تلقی شده است. فقیه به استناد آیات، احادیث معتبر، عقل و بنای عقلا، مشروعیت و موارد مقاصد شریعت را به‌دست می‌دهد. مقاصدی که در منابع شناسایی شده‌اند، در فهم و ت...

از ظاهر برخی عبارت­های ابن رشد چنین استفاده می‌شود که وی حکمت را برای تحصیل سعادت عقلی خواص(فیلسوفان) کافی می‌داند و شریعت  را از این جهت ضروری نمی­داند. هرچند فیلسوفان را از جهات دیگری نیازمند شریعت می‌داند. مثلاً از این جهت که تنها با سعادت عامه مردم است که می‌توان از امکان تحقق سعادت خواص سخن گفت و چون سعادت عوام از طریق شریعت ممکن است، پس شریعت برای فیلسوفان هم ضروری است. این مقاله ضمن ارائه...

این مقاله اولاً به دنبال اثبات رابطه منطقی ـ واقعی ـ بین نهادها و اعتباریات اجتماعی و احکام شریعت با علوم اجتماعی است و ثانیاً در جستجوی اثبات تأثیر نهادهای اقتصادی هماهنگ با احکام شریعت بر شکل‌گیری واقعیت‌های اقتصادی متناسب با همان نهادهاست. اقتصاددان می‌تواند واقعیت‌های اقتصادی نشأت گرفته از نهادهای اقتصادی هماهنگ با شریعت را مورد توجه و براساس آنها متغیرهای مستقل و تابع این واقعیت‌های اقتصادی ...

شروع نوسازی در اوایل قرن نوزده میلادی در اکثر کشورهای اسلامی باعث واکنش نیروهای دینی و روحانیت در مواجهه با این پدیده شد و همین امر سبب شد که این کشورها در مقابل این اتفاق و راه‌های تعامل با آن واکنش‌های متفاوتی نشان دهند. به‌طور معمول در هر یک از این کشورها مخالفان و موافقانی پدیدار شدند که مواضع­شان با مواضع حاکمان و فقیهان همگونی‌ها و ناهمگونی‌های فراوانی داشته‌اند.این پژوهش به‌مقایسۀ نقش شر...

واژه «مذاق» در ترکیب اضافی «مذاق شریعت» یا «مذاق شارع» و مانند آن، نزدیک به دو سده است که در لسان فقیهان و اصولیان امامی به کار می رود، ولی هیچگاه تعریف گویایی از آن، ارائه نشده است و همین نکته باعث شده تا این واژه که کاربرد وسیع و مهمّی در عرصه استنباط دارد، مفهوماً و مصداقاً دچار ابهام و ایهام گردد، اگرچه می توان به این باور رسید که این اصطلاح در میان پیشینیان با عناوین دیگری مانند عادت و شیوه ش...

چکیده دیدگاهتکثرگراییبرون دینی،به این معنی است که، حقیقت دین متکثر است. برخیازمتفکران اسلامیایننظریهرابرگزیدهوبهاستنادبعضیازآیاتقرآن ‏براثبات آنپایفشرده‏اند. نگارندهدرپی آناستکهتکثرگرایی بروندینی را با استفاده ازدیدگاهمفسرانمعاصر مورد نقد و بررسی قرار دهد. دراینراستا،باآوردندیدگاه هایموافقانومخالفانوبهنقدکشیدنایندیدگاههاازمنظرمفسرانمعاصربهنقد این نظریهپرداخته شدهاست. ملاکانتخابمفسراندربررسید...

آیا تخلف از قوانین و مقررات دولت اسلامی که در اصطلاح «جرم» نامیده می شود، «گناه» و مرتکب آن «فاسق» است و در قیامت مجازات دارد، یا صرفاً «تخلفی اجتماعی و مدنی» محسوب می شود که مجازات قانونی دارد؟ مبانی مختلف دربارۀ ماهیتِ حکم حکومتی و قوانین دولت اسلامی، پاسخ های متفاوتی به این پرسش می دهند. در این مقاله به سه مبنا و پیامد هر کدام اشاره و سپس به آیات و روایات استناد می شود. مفاد آیات و روایات آن ا...

نظام شریعت اسلامی به عنوان یک سیستم ارزشی وحقوقی کامل با منابع پایدار کتاب و سنت و بهره مندی از عقل به عنوان رسول باطنی، سازگارترین نظام ارزشی با تغییرات و تحولات جهان است؛ به طوری که منطق به کار رفته در کتاب و سنت، منطقی چند ارزشی و پیوسته است. در این نظام ارزشی، گزاره های دینی درجه بندی و پیوسته، با متغیرهای زبانی بیان گشته است. این مقاله کوششی است در تبیین نظام ارزشی پیوسته و فازی، تا فرایند...