اختلاف در فهم و کاربرد اصطلاحات رایج در حوزۀ ادبیات داستانی، از مشکلاتی است که گاه مانع از فهم درست و مشترک داستان و تحلیل دقیق آن می شود. با اینکه بسیاری از این اصطلاحات به فرهنگ ها راه یافته و بر زبان اهل تحقیق جاری است، هنوز در کاربرد آن اجماعی وجود ندارد. همین امر، تشخیص و تمایز عناصر داستانی و در نتیجه، تحلیل داستان ها را در عمل با مشکل روبه رو ساخته است. نویسنده در این گفتار، قصد دارد یکی...

داستان های پیامبران از مهم ترین بخش هایی است که در بررسی ویژگی های هنری قرآن مورد توجه قرار گرفته اند. روایت تفاسیر از این داستان ها نیز به دلیل بسط و گسترش و پرداخت نو، موضوعی است که می تواند نتایج مفیدی در زمینة داستان پردازی در ادبیات فارسی و سنت-های تفسیری در بر داشته باشد. از این رو، این مقاله با مقایسة داستان پردازی قرآن با برخی کتب تفسیری، به دنبال پاسخی برای این پرسش است که مهم ترین نقش...

هفت پیکر یا بهرام نامه، چهارمین منظومة نظامی از نظر ترتیب زمانی، و یکی از دو شاهکار او در کنار خسرو و شیرین از لحاظ کیفیّت است. این اثر، دو بخش کلّی دارد: بخش اوّل مربوط به بهرام است که روایتی تاریخ گونه دارد، و بخش دومْ روایت هایی اپیزودیک از زبان هفت همسر بهرام است. ساختار این اثر، تحلیل ادبی آن را از دیدگاه مکتب روایت شناسی ساختارگرا ممکن می سازد. در تحلیل ساختاری روایت، شخصیّتْ دیگر به عنوان فرد ...

هدف این پژوهش، بررسی روایت شناختی و سبک شناختی روایت محرم اثر سیدمرتضی آوینی در چارچوب نظریه هوش داستانی رندال (1999) است. گرچه تاکنون مطالب بسیاری در مورد منحصربه فرد بودن روایت های این نویسنده بیان شده، هیچ پژوهش علمی به واکاوی ویژگی های خاص روایت شناختی در آثار او نپرداخته است. بررسی آثار آوینی بر مبنایی علمی و مبتنی بر نظریه های معتبر روایت شناختی، گامی مؤثر در جهت فهم بهتر ویژگی های این آث...

اصطلاح ریخت شناسی به عنوان یکی از روش های تحلیل و طبقه بندی عناصر متن با مطالعات ولادیمیر پراپ بر روی یک­صد قصه ی عامیانه ی روسی وارد عرصه ی نقد ساختاری شده است. این شیوه ی تحلیل در شناخت نقش ها، نقش ویژه ها و حرکت های متن و چگونگی ترکیب و ارتباط این عناصر با یکدیگر کارآمد است. داستان لیلی­ومجنون جامی از جمله متون روایی ارزشمند ادبیات فارسی در قرن نهم است. جنبه های روایی این منظومه درحوزه ی ادب...

این تحقیق سعی دارد رمان های "خانه ای برای آقای بیزواز" و"مشت ومالچی عارف" را از دیدگاه پسااستعماری بررسی کند. در این راستا سعی بر این بوده تا در این دو رمان مفاهیم پسااستعماری مانند کلیشه و قالب، تقلید،دمدمی مزاجی، مفاهیم دو پهلوو متناقض، ظهور نژادهای دو رگه و غیره به کمک تئوری های هومی بابا شناسایی شوند. بابا بر این باور است که در تعامل مستعمر و استعمارگر، هر دو فرهنگ تغییر کرده و هیچ کدام نمی...

پسا استعمارگری روشی است که تاثیر استعمارگری را بر روی مردم استعمار شده بررسی می کند. این روش روابط انسانی بین استعمارگر و استعمار شده را به چالش میکشد و سعی بر دوباره بوجود آوردن راههای فرهنگی مبنی بر نگریستن یا نگریسته شدن مردم یک مستعمره تاکید میکند. نقد آفریقایی-آمریکایی یکی از زیر شاخه های مطالعات پسا استعماری است. این نقد بر علیه نژاد پرستی و تعصبات نژادی بحث و گفتگو، و رنجها و محدودیت های...

نوشته حاضر به موضوع روایت داستانی و یا داستان روایی از دیدگاه ژرار ژنت نظریه پرداز ادبی فرانسوی می­پردازد. مفهومی که تا کنون درک و دریافت­هایی متفاوت از آن توسط منتقدان ادبی ارائه شده است. ژنت اهم نظریات خود را پیرامون عنصر روایت در مقاله‌ای تحت عنوان «دربارة متد» ارائه داده است. در این گفتار پنج مفهوم مهمی را که روایت شناسی ژنت از آن سود جسته، مورد بررسی قرار می­دهیم و به تفاوت­های داستان و گف...

این پژوهش دو هدف عمده را دنبال کرده است: ) 5( تلفیق روایت شناسی کلامی و منطق گفتگویی باختین، و ) 2( مطالعه رمان "بادبادک باز" خالد حسینی با رویکرد روایت شناسی کلامی. بدین منظور در ابتدا تاریخ روایت شناسی در دو مرحله کلاسیک و پسا کلاسیک آن مرور شده است. از آنجایی که روایت شناسی کلامی به رابطه خود و دیگری در قالب اخلاق روایی توجه می کند، مفهوم منطق گفتگویی باختین باز تفسیر شده است؛ به این ترتی...

منظومة «آرش کمانگیر»، سرودۀ سیاوش کسرایی، از نمونه های خوب اشعار روایی معاصر است که می تواند از دیدگاه نظریه­های روایت شناسی تحلیل و تفسیر شود. در این مقاله براساس نظریه های تولان، ژنت، گرماس و... علاوه بر مواردی چون طرح و پیرنگ، زمان، شخصیت پردازی، کانون سازی و... به بازنمایی پیوند روایت­پردازی کسرایی با ماهیت اسطوره ای این داستان نیز پرداخته ایم. بر این اساس تحلیل­های این پژوهش در حوزۀ روایت ...