جهان هستی، جهان مکافات است و هر عمل انسان عکس العملی در دنیا و آخرت دارد. پاداش و کیفر از موضوعات مهم متون دینی است  و در تمام ادیان الهی به طرق و گونه­های مختلف مطرح گردیده است، در هیچ کتاب آسمانی نیست که از پاداش و کیفر اعمال سخن به میان نیامده باشد، تنها وجه تمایز آن در شیوۀ بیان و نوع پاداش و کیفر و زمان و مکان است. قرآن بارها در سور و آیات گوناگون به ویژه ضمن بیان احوال و رفتار گذشتگان و ...

یکی از حوزه هایی که جعل حدیث به آن سرایت کرده، مدح و ذمّ نژاد ها و اقوام است. از این موضوع ـ به رغم اهمّیتش ـ تنها به صورت پراکنده در لابه لای آثاری چند سخن رفته و پژوهش مستقلّی که با جمع آوری روایات، جوانب مختلف آن را واکاود، سامان نیافته است. در این پژوهش، غالب اینگونه روایات گرد آمده و در دو دسته بررسی گردیده اند؛ دستة اوّل این احادیث اساساً، منشأ اسلامی نداشته و از منابع غیر اسلامی به آثار اسلام...

ورود مجاز در روایات از دیدگاه اغلب علمای اسلامی امری مقبول است؛ چنان­که آنان، گاه به صورت مستقل و گاه به صورت ضمنی آن را تایید کرده اند. در عین حال، برخی با پذیرش وقوع مجاز در روایات، عملاً به برداشت­های افراطی از بیان­های مجازی روایات دست زده­اند. در مقابل، گروهی دیگر، ورود هر نوع مجاز در گزاره­های دینی را انکار و آن را مرادف کذب دانسته اند. از این رو، نقد و بررسی این دیدگاه­ها و مبانی کلامی که...

معاد و سیر الی الله مهمترین حقیقت فرا روی انسان است بنابراین پرداختن به آن موجب زیادت قرب و مرضّی پروردگار عالمیان است. سرّ غموض و پیچیدگی فهم معاد به این است که از ماوراء عالم حس حکایت می کند، بنابراین تلاش و اصرار بر ارائه تفسیری حس گرایانه و دنیایی از معاد،ناشی از عدم معرفت به کنه این مسأله است. مجرد قیاس و برهان نیز راهگشا نیست ،پس به ناچار برای فهم آیات قرآنی معاد باید به روایات معصومین و...

شادی یکی از حالات روحی است که بیشتر از هر حالت دیگر برای انسان تجربه کردن آن لذت بخش می باشد. لذا شادی و بدست آوردن آن از دیرباز مورد توجه انسان بوده و تمامی تلاشهای وی در زندگی در جهت یافتن و حفظ این حالت مهم روحی می باشد. روان شناسان با توجه به تحقیقاتی که انجام داده اند، شادی را یکی از عوامل بسیار مهم برای کارایی بیشتر و زندگی بهتر دانسته اند. اما با توجه به اینکه مسلمانان اعتقاد دارند که دی...

موسی بن جعفر الکاظم. که در نیمه دوم قرن دوم هجری قمری رهبری شیعیان را بر عهده داشت هفتمین امام شیعیان به شمار می رود.. از آن حضرت به مانند دیگر امامان شیعی و به نسبت روایات فراوانی درباره تعالیم اسلامی نقل شده است. برخی از این روایات در زمینه های مرتبط با قرآن همچون تفسیر، تاویل، جایگاه قرآن و روش استنباط از آن و... است. بررسی مسائل تاریخی این دوره از خلافت مسلمانان آشکار می سازد که حاکمان عب...

فهم گزاره ها و مسائل هر علمی بر مبانی و قواعد خاصی استوار است که در اصطلاح، «منطق فهم» نامیده می شود. پژوهش حاضر که درصدد بررسی منطق فهم روایات تفسیری در المیزان است، آن را از نظرگاه مفسّر بزرگ، علامه طباطبایی(ره)، در بعد مبانی عقلی به تحقیق کشیده و منطق مذکور را در حوزه عصمت اهل بیت(علیهم السلام) در فهم و تفسیر قرآن، عدم تعارض آن با مسلمات عقلی، زبان عرفی داشتن روایات تفسیری، وحدت منشأ در آیات ...

پاره ای از روایات، توسط اشخاصی نقل شده که از سوی معصومین جهت انجام برخی امور وکالت داشته اند. این وکالت، ملازم با تأیید وثاقت ایشان توسط معصومان و در نتیجه، معتبر دانستن روایات آنان نیست. همچنین اموری که می تواند دلیل بر عدم اعتبار این روایات محسوب شود نیز با برخی اشکالات مواجه است، ولی با درنگ در تعبیرات مختلف ائمه در باره این راویان و با عنایت به جایگاه و موقعیت ایشان، ثابت می شود روایات گ...

این مقاله درصدد واکاوی برداشت های قایلان به الهیات سلبی در مواجهه با روایات امام علی7 در باره صفات الهی است. در تفسیر این روایات، سه دیدگاه مشاهده می شود؛ سه گروه، با نگرش وجودشناسی صفات به تفسیر این روایات پرداخته‏اند: گروهی این صفات را ناظر به صفات مخلوقی دانسته‏اند؛ گروه دوم، وجود هر گونه صفتی را برای حق تعالی منکر شده اند و گروه سوم، صفات را به صفات ذات و زاید بر ذات تقسیم کرده و قایل به نف...

افضلیت حضرت محمد6، عصمت پیامبران و استحباب ازدواج از آموزه های مشهور اسلامی هستند که آیات و روایات فراوانی اصالت و اعتبار آنها را تأیید می کنند. در این میان، روایاتی با مضمون تفاضل یونس7 و یحیی7 وجود دارند که با این آموزه ها همسویی ندارند. پژوهه حاضر روایات اخیر را از منظر گونه شناسی متون، ارزیابی مصادر، تعارض با آموزه های اسلامی و راهکارهای رفع آن به بحث نشانده و راهکار جدیدی را در فهم و نقد آ...