یکی از مؤلّفه­های ادبیّات تطبیقی در جهان، شکل­گیری مکتب رئالیسم و سمبلیسم و تأثیر این مکاتب در آثار نویسندگان معاصر است. دو ملّت ایران و عرب، در طیّ روابط تاریخی با کشورهای اروپایی، از این مهم بی­بهره نمانده و آثار ارزشمندی را مطابق اندیشه­ها و نظریه­های این مکاتب ادبی عرضه کرده اند. مکتب رئالیسم (واقع­گرایی) از جمله مکاتبی است که با توجّه به اوضاع و احوال جامعه وارد عرصۀ ادبی و داستان­نویسی شد و مک...

رئالیسم جادویی از شیوه­ها یا سبک­های  خاص در داستان­نویسی معاصر است که نویسنده با باورپذیر کردن وقایع شگفت، خیالی و عناصر جادویی، خواننده را در فضایی رازگونه و باورپذیر، به سیر وامی­دارد. بهره‌گیری از سبک رئالیسم جادویی بویژه در سرزمین­های در حال توسعه به سبب موقعیت‌های ویژه سیاسی، تاریخی و اجتماعیِ آن­ها در دهه­های اخیر رواج یافته­است. برخی از ویژگی‌های رئالیسم جادویی در داستان­های کوتاه نجیب م...

رورتی، کسی که چرخش زبانی هابرماس از وی متأثر است، دعوای رئالیسم و ضدرئالیسم را به سنت فلسفی متعلق می‌داند که از آن رخت بربسته‌ایم. در واقع، بر اساس دیدگاه او، چرخش زبانی اصل این تمایزها را دشوار می‌سازد. در مقابل، هابرماس تصمیم‌گیری درباره موضع رئالیستی یا نومینالیستی را انتخاب بنیادینی می‌داند که در معرفت‌شناسی، هستی‌شناسی و مفاهیم متناظر صدق و ارجاع نقش اساسی ایفاء می‌کند. دغدغه هابرماس، وارث...

نقد و بررسی مجموعه داستان ها و رمان های احمد محمود از داستان نویسان معاصر فارسی، موضوع اصلی این پژوهش است. احمد محمود با انتشار مجموعه داستان مول، خود را به جامعه ی هنری معرفی کرد. انتشار رمان همسایه ها او را به عنوان یکی از نویسندگان پیرو رئالیسم معرفی کرد، گرایش به ادبیات اقلیمی جنوب به شیوه ی رئالیسم ویژگی بارز آثار احمد محمود است. این پژوهش در چهار فصل مجزا به بررسی عناصر بومی در پنج رمان ...

جامعه¬شناسی ادبیات از رویکردهای نوین نقد ادبی است. در این رویکرد به ارتباط جامعه و ادبیات در بستر تاریخی، اجتماعی، و اقتصادی توجّه می¬شود. نقد مارکسیستی یکی از شاخه¬های مهم جامعه¬شناسی ادبیات است که جورج لوکاچ (1885م- 1971م) برجسته¬ترین منتقد مارکسیست با پرداختن به رئالیسم، آن را وارد مسیر تازه¬ای کرد. وقتی نویسنده در رمان به موضوع رشد خودآگاهی طبقه کارگر و مبارزات و اعتراضات آن¬ها در جامعه می¬پ...

این مقاله به تحلیل دیدگاه نئوپراگماتیستی رورتی درباره ی حقیقت عینی می پردازد. طبق نظر این فیلسوف هدف پژوهش برخلاف دیدگاه متفکران گذشته، کشفِ«حقیقت عینی»(objective truth) نیست. به نظر رورتی مفاهیمی مثل حقیقت، واقعیت و رئالیسم مفاهیمی مرتبط به هم هستند. لذا رد حقیقت عینی رد رئالیسم نیز تلقی می شود. حقیقت عینی در متافیزیک دارای خصلت ناانسانی، غیرتاریخی و فرا زمانی و مکانی است. اما این مقاله قصد دار...

در فلسفه اسلامی رئالیسم ساده در مقابل ایده آلیسم مطلق وحتی سفسطه قرار می گیرد و به بداهت اولی و غرابت دیگری حکم می شود، در حالیکه این دو به یک اندازه دفاع ناپذیرند . به موازاتی که از این دو حد نهائی فاصله بگیریم به رئالیسم پیچیده و ایده آلیسم معرفت شناختی می رسیم که افقهای نزدیکی دارند و در مقابل نقد خالص فلسفی بیشتر پایدارند . مدعای اصلی رساله این است که هم ذهن و هم عین پیچیده تر از آن است که ...

نقاشی اجتماعی یکی از مهم‎ترین گرایش های هنری است که از سپیده دم تاریخ بر دیوار غارها نقش بسته و تا کنون استمرار یافته است. هنرمندان بسیاری در سرتاسر دنیا به این نوع از نقاشی با رویکردهای متنوعی گرایش داشته اند. بررسی و تحلیل این نوع از نقاشی‎ها نیاز به شناخت هر چه بیشتر جامعه و فضایی دارد که هنرمند در آن زندگی می‎کند و از آن تأثیر پذیرفته است. بنابراین برای پژوهش در باره‎ی این موضوع، نیاز است ک...

صدق (تقریبی) نظریه ها یکی از مدعیات اساسی رئالیست هاست. در این مقاله ضمن بیان اهمیت این مسئله به ارائه و بررسی یکی از براهین مهم رئالیست ها، یعنی برهان معجزه نبودن در جهت دفاع از این ادعا خواهیم پرداخت و نشان می دهیم که ایراد دوری بودن، با اتخاذ پشتوانه ی معرفت شناختی مناسب وارد نیست.