شافتسبری، هاچسن و هیوم معروفترین اندیشمندانی اند که معتقدند ذوق (و نه عقل) زیبایی را دریافت کرده و مورد داوری قرار می دهد. شافتسبری معتقد است که زیبایی همان هماهنگی است و ذوق آن را بصورت شهودی دریافت می کند. در واقع ذوق حساسیت طبیعی انسان به زیبایی و زشتی است. هاچسن برخلاف شافتسبری معتقد است که زیبایی کیفیتی واقعی نیست، آن تنها تصور لذت بخشی است که از مشاهده ی کیفیت همگونگی درون چندگونگی در ما ...

عرفان راه شناخت حقیقت است که سالکان آن طریقه، اشراق و ذوق را بر استدلال و برهان ترجیح می نهند و در عالم اسلام عمدتاً صوفیه بدان اختصاص یافته اند. از آغاز ظهور تصوّف در میان مسلمانان و همراه با گسترش آن در سرزمینهای اسلامی بر اساس نوع سلوک و متناسب با دریافت هایی که بزرگان صوفیه از معرفت به حقیقت داشته اند، طریقه های گونا گونی پدید آمده است. طریق? سهروردیه یکی از بزرگترین شعبه های تصوّف و منسوب به ...

مولانا جلال­ الدین محمد بلخی یکی از حلقه‌های مهم پیوند بین جریان «عرفان ایرانی- اسلامی» با موسیقی بوده است؛ حلقه‌ای که بیش از هرچیز در سنت‌های سماع تجلی یافته است. پژوهش حاضر ویژگی‌های موسیقی عرفانی را برشمرده و رابطه بین مولانا و موسیقی را تبیین کرده است. نمادهای عرفانی را بررسی کرده و  به نشانه‌های موسیقایی در اشعار مولانا اشاره کرده است. فرض اولیه پژوهش برآن بود که مفاهیم و مؤلفه­ هایی در اش...

مفهوم ذوق در داوری زیباشناسی دلالت‌های روشنگرانه چندی دارد که یک مورد از آن‌ها تأمل‌برانگیزتر از بقیه به نظر می‌رسد؛ همگانی بودن حکم ذوقی. ذوق اساساً امری نه خصوصی بلکه اجتماعی است. برخلاف دید امروزی ما به پدیده ذوق همچون موضوع شخصی که منجر به دید نسبی گرایانه در زیباشناسی می‌شود، ذوق برای کانت و زیباشناسی دوره روشنگری نه‌فقط به معنای امری ذهنی، بلکه مصداقی از غریزه اجتماعی بود که غالب فیلسوفان ...

وزن در دیوان کبیر غزلیات مولانا یکی از برجسته­ترین نکات سبکی لایه بلاغی و موسیقایی شعر مولاناست­. آمیختگی روح و جان مولانا با موسیقی و سماع  و درک  عارفانة او از سماع درونی انسان و سماع کائنات در  مسیر « یسبح لله مافی السموات و مافی الارض»  موجب شده است تا این حد از  تنوع وزنی و نشاط  وزنی در اثر وی امکان جولان داشته باشد و خود را بنمایاند. متن حاضر که در باره تنوع بحور عروضی...

قدامه بن جعفر‘ ناقدی است که تحول عظیمی در نقد ادبی عرب بوجود آورد‘ می توان گفت که نقد عربی قبل از قدامة بن جعفر ‘ مبتنی بر ذوق و سلیقه بود‘ از روی ذوق شعر می گفتند و از روی ذوق نیز شعر را نقد می کردند‘ زیرا زندگی آنان مبتنی بر ذوق و سلیقه بود‘ بنابراین طبیعی است که نقد آنان نیز هیچگونه معیار ومقیاسی در بر نداشته باشد‘ اما قدامه روشی را برگزید که می توان گفت از ارسطو تقلید نموده بهمین دلیل استبد...