دیوان انوری - شاعر نامدار سده ششم- از متون ارزشمند تاریخ ادبیات فارسی است که بیش از پنجاه سال پیش، یک بار به همت سعید نفیسی و بار دیگر به کوشش محمدتقی مدرس رضوی تصحیح و منتشر شده است. علی رغم کوشش مصححان و گام­های بلندی که در این راه برداشته­اند، هنوز کاستی­های بسیاری در ضبط اشعار شاعر هست که بیشتر ناشی از نقص در قرائت نسخه­های استفاده شده و دسترسی نداشتن به برخی نسخه­های کهن است. در این پژوهش ...

میرزا حبیب خراسانی(۱۲۸۷-۱۲۲۸ (و حاج میرزا محمد­مهدی­محی­الدین الهی قمشه ای (۱۳۵۲ - ۱۲۸۰) هر دو از شاعران و عارفان بزرگ عصر خود محسوب می­شده­اند. اشعار هر دو دارای همسانی­های فراوانی است. بیشترین جنبه­های این همانندی­ها و همسانی­ها را گزاره­های عرفانی، در بر می­گیرد. هر دو از شاعرانی چون مولوی و حافظ وام گرفته، از نظر منش فکری هر دو باورمند به جبر و سرنوشت بوده و از اهمیت عشق، شناخت نفس و عجز عق...

در این پایان نامه که با عنوان بررسی مضامین دیوان اشعار سید حیدر حلی انجام گرفته است، سعی بر آن است موضوعات مختلف این دیوان، زندگی، حیات ادبی و مضامین اشعار وی بررسی شود. در این راستا اوضاع سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و اوضاع ادبی عراق در قرن سیزدهم هجری، زندگی شخصی و اندیشه های ادبی، مضامین دینی، سیاسی، اجتماعی، اخلاقی، حکمت ها، تاریخیات، تقاریض و... با روش تحلیلی ـ ادبی مورد بررسی و پژوهش قرار گرف...

صحت انتساب اشعار منسوب به حضرت علی(ع) از زوایای مختلف قابل بررسی است، زیرا ابیات مذکور از جهت منابع و وجود مضمون و واژگان مشترک با سخنان علی(ع) یکسان نیستند، به گونه ای که بخشی از آنها در دیوان شاعران عرب دیده می شود و یا در منابع عربی به گویندگان دیگری نسبت داده شده است. در این پژوهش دامنه کار با به بررسی اسناد این اشعار و مقایسه ی آن با سخنان علی(ع) در نهج البلاغه قرار داده ایم تا با ظن قوی ص...

تشبیه در شعر فارسی، در زمره برجسته­ترین نوع صور خیال محسوب می شود؛ و در شعر اکثر شاعران جایگاهی ویژه دارد. بنابر این شاعران با استفاده از پدیده های طبیعی اطراف خود، دایره تشبیهات خویش را گسترده تر ساخته اند. یکی از این پدیده ها، مشبه ٌبه قرار دادنحروف الفباست که درشعر فارسی و به ویژه در اشعار سبک عراقی و پس از آن، نقش ویژه ای دارد. در این جستار با تمهید مقدمه ای در باب تشبیه و حروف الفبا، و مراج...

چَندربَهان برهمن در سال 1023 هـ ق در لاهور به دنیا آمد. همنشینی با داراشکوه او را در جهت تعالی اخلاقی و عرفان و تصوف سوق داد؛ تا جایی که دیوان اشعارش سرشار از عبارت ها و اصطلاح های تصوف، و کتاب چهارچمن او نیز مملو از مطالب و اصطلاحات عرفانی و عشق به خداوند و بی توجهی به تعلقات دنیوی است. برهمن پس از درگذشت داراشکوه، از دهلی به بَنارَس رفت و در سال 1072هـ ق به دیار باقی شتافت. آثاری مثل چهارچمن، گلد...

تدوین فرهنگ تاریخی عروض شعر فارسی به نحوی که بتوان زمان آغاز به کار رفتن یک وزن و سپس میزان کاربرد آن در ادوار بعدی و تعیین بسامد و ترسیم فراز و نشیب موجود در تداول هر یک از اوزان عروضی را به دقت تمام تعیین کرد، امروزه خصوصاً با توجه به وجود چاپ های منقّح از دواوین و منظومه های شعر فارسی، امری بسیار ضروری و مفید به نظر می رسد، خاصه از آن جهت که جای چنین فرهنگی ـ البته با ویژگی های مذکور فوق ـ در ...

محمدتقی غیاثی در زمرة نخستین کسانی جا می­‌گیرد که تلاش کرده­ است با نگارش چندین کتاب در درازنای سه دهه فارسی­ زبانان را با نقد­ نوی فرانسوی آشنا کند. از همین­ رو، او نقش انکارناپذیری در شکل ­دهی برداشت نخستین ایرانیان، به­‌ویژه در محیط علمی و دانشگاهی، نسبت به این جریان داشته است. او در روند این کوشش گاه خود را مترجم و گاه پژوهشگر و حتی نویسنده هم به­‌شمار آورده است، گرچه باید نقش او را در تمام...