ایدئولوژی و سیاست در جامعه و تاریخ (از جمله در دوره سلجوقی) رابطه تنگاتنگی با یک دیگر دارند. به سبب نادیده انگاشتن پویایی تاریخی ایدئولوژی ها و بحث فرهنگی و هویتی آن، تاریخ ایدئولوژیک دوره سلجوقی و مهم ترین بخش آن، ایدئولوژی خواجه نظام الملک، همواره موضوع پیچیده تاریخی است و سبب بروز گمراهی هایی در تاریخ نگاری دوره سلجوقی شده است. در این مقاله، با استفاده از روش تحلیل هرمنوتیکی، نسبت ایدئولوژی ...

انگشترها، علاوه بر جنبه های زینتی، کاربردهای آیینی و اعتقادی نیز دارند. در فرهنگ اسلامی و ایرانی، به انگشترها و نقوش حک شده روی آن ها اهمیت بسیار داده شده و در دست داشتن انواعی از آن ها مورد تأیید و تأکید علمای دین قرار گرفته است. در دورۀ قاجار، به علت اینکه شاهان قاجار خود را خلیفه و جانشین ائمۀ معصوم و مروج مذهب تشیع در ایران پس از دورۀ صفویه می دانستند، شاهد ثبت واژگان و جملاتی در جهت ترویج ...

سلجوقیان زمانی که در قلمرو وسیعی از جهان اسلام وارد شدند با طبقات مختلف مذهبی و گروه علما ، فقها و مشایخ صوفیه رو برو شدند. باتوجه به گفتمان غالب در جامعه آن روز که گفتمانی دینی بود آنان برای تثبیت و استمرار حکومت خود نیاز به کسب مقبولیت و جلب دیدگاه عامه از طریق نزدیکی به این افراد و گروهها داشتند.در این میان مشایخ َتصوف به دلیل نفوذ گسترده در میان طبقات مختلف جامعه و وجود رابطه مرید و مرادی و ...

سلجوقیان در اصل طایفه ای از ترکمان غز بودند که توانستند در قرن پنجم هجری (یازدهم میلادی)، بر بخش بزرگی از آسیای غربی، شامل ایران کنونی فرمانروایی نمایند. سلجوقیا پس از تصرف ایران براساس خصوصیات قبیله ای خود، سرزمین های متصرف را میان بزرگان قبیله تقسیم نمودند و حکومت کرمان به قارود، فرزند ارشد چغری بیگ رسید. قارود پس از پیروزی بر آل بویه در کرمان، حکومت محلی قدرتمندی پایه گذاری کرد که حدود یکصد...

بعد از یک دوره بی‌مهری نسبت به شیعیان در طول حکومت سه پادشاه اول سلجوقی(طغرل بیک ،آلب ارسلان و ملکشاه) بویژه از اواسط قدرت‌گیری ملکشاه شاهد قدرت‌یابی تدریجی شیعیان امامی در دستگاه حکومتی می‌باشیم. در این مقاله زمینه‌های موثر در فرآیند تقویت تعامل جامعه شیعی با حکومت و مشارکت در حوزه قدرت سیاسی و تصدی امور حکمرانی دردوره سلجوقیان مورد بررسی قرار می‌گیرد. سوال اصلی چنین مطرح است که با وجود سیاست ...

سفر حج به‌عنوان یک فریضه دینی، در روزگاران گذشته سفری سخت، خطرناک و گاه بی‌بازگشت و همراه با مشکلات بسیار بوده است. در روزگار حاکمیت سلجوقیان بر ایران (۴۲۹ ـ ۵۹۰ ق)، از یک‌طرف گاه شرایط اقتصادی نامناسب در سفر حج تأثیر می‌گذاشت و از طرف دیگر، حاجیان با مشکلات زیادی ازجمله ناامنی ناشی از غارتگری اعراب بادیه، حمله‌های ناگهانی اسماعیلیان، کمبود آب و آذوقه، قحطی و بیماری‌های کشنده‌ای مانند و با روبه...

تشکیل حکومت صلیبی رها و انطاکیه، در شمال شام و تهدیدات نظامی آن ها علیه حکومت های اسلامی منطقه، ایجاد هم گرایی سیاسی و اتحاد بین حکومت نورالدین ‎محمود زنگی و سلجوقیان روم در زمان مسعودبن قلیچ ارسلان را باعث شد. این اتحاد در راستای تامین منافع دوجانبه برای طرفین بود. با ازبین رفتن حکومت رها و تضعیف شدید انطاکیه و استقرار حکومت نوپای نورالدین، لزوم این اتحاد نیز از بین رفت. قدرت گیری نورالدین، سل...

حکومت اتابکان زنگی(521- 616 ه.ق.) اولین حکومتی بود که توانست شام را پس از فروپاشی سلجوقیان متحد سازد. عماد الدین زنگی(521- 541 ه.ق.) موسس این سلسله، در طول حکومت بیست ساله خود این دولت را با دول متعددی همسایه ساخت که از این قرار اند: سلجوقیان، خلافت عباسی، آل بوری، خلافت فاطمی و صلیبیان. مناسبات اتابکان زنگی درقبال این حکومت ها غالبا خصمانه بود چرا که این حکومت ملیتاریست دائما در پی گسترش قلمرو...

دولت سلاجقه روم در حدود سال 470ه.ق و با همت یکی از بزرگان خاندان سلجوقی با نام سلیمان بن قتلمش تأسیس گردید. وی با حمله به مرزهای امپراطوری بیزانس توانست شهرهای مهمی مانند قونیه و ازنیق را به تصرف درآورده و یک دولت قدرتمند را در سرزمین آناتولی(آسیای صغیر)، بنیان نهد. دولتی که تا سال 708ه.ق یعنی نزدیک به دو سده و نیم پس از وی نیز دوام یافت. رساله ی حاضر بر آن است تا در گام نخست از چگونگی ورود ترک...

پس از استقرار دسته های مختلف ترکمانان سلجوقی در فلات ایران و تشکیل دولت سلجوقیان بزرگ (430هـ.ق) در این منطقه، زعمای این قوم به منظور نظم بخشیدن به امور مملکت و جلوگیری از اغتشاش و نا امنی که توسط دسته های جدید ترکان سلجوقی که از صفحات شرقی و شمال شرقی به ایران سرازیر می شدند، این نومسلمانان را به منظور یافتن سرزمین های بیشتر و گسترش اسلام در نواحی غربی یا در حقیقت جهاد با کفار روم به مناطق مختل...