سیر گسترش تشیع در ایران امری تدریجی می با شد ولی ورود مغولان به ایران نقطه عطفی در تاریخ ایران و تشیع محسوب می شود .با سقوط خلافت که عامل انسجام جهان تسنن بود و تساهل مذهبی حکام مغول زمینه ی رشد و شکوفایی و گسترش سایر فرق مذهبی فراهم گردید علاوه بر مرکزیت سیاسی در پرتوی آرامش نسبی و امنیت ایجاد شده در دوره برخی از امرای تیموری زمینه ی رشد فرهنگی در هرات فراهم گردید. آمیختگی تشیع و تصوف و نفوذ آ...

یکی از موضوعات و مباحثی که در شعر معاصر مورد توجه قرار می گیرد، بحث و بررسی در باب دیدگاه شاعران دوره ی پهلوی دوم به دین، باورهای دینی و اعتقادات آیینی و الهی است که این موضوع با توجه به ساختار فکری و ذهنی اهل هنر و نیز نوع نقش و جایگاه دین در این دوره‌ی تاریخی، موضوعی شایان توجه است.  سرودن شعر مذهبی ـ آیینی در ایران از سابقه ای طولانی برخوردار است. سابقه ای به قدمت اشعار کسایی مروزی که بسیار...

   شاه اسماعیل حکومتی در ایران تأسیس کرد که شالودۀ‌اصلی آن را دیانت وملّیت تشکیل می‌داد. وی جهت ایجاد وحدت ملّی در ایران، مذهب تشیع را رسمیت بخشید. اوقصد داشت پیوند‌های ملّی را در ایران مستحکم‌تر کند. حضور ازبکان در نواحی شرقی و عثمانی درغرب، این ضرورت را ایجاب می‌کردکه حس میهن­دوستی و وطن­پرستی در ایرانیان بیش از پیش تقویت گردد. شاه اسماعیل عقیده داشت تقویت روحیۀ جنگاوری وسلحشوری در رویارویی با د...

           نام­ها از گذشته تاکنون مهمترین عامل هویّت­بخشی و تمایز افراد در جامعه بوده­اند. نوع انتخاب نام علاوه بر اینکه گویای نگرش فرد به خود، جامعه و طبیعت است، اندیشۀ دینی و مذهبی او را نیز آشکار می­سازد. در پژوهش­های تاریخی و اجتماعی با مراجعه به متون تاریخی و بررسی اسامی خاص متداول در هر دوره می­توان بافت قومیتی و مذهبی و پراکندگی اجتماعی هر دوره را سنجید. آنچنان که یافته­های باستان­شناسی و...

در دوره قاجار که یکی از مهم‌ترین و پرفرازونشیب‌ترین دوران حکومتی در ایران است، نقاشی روی کاشی دچار تحولات گسترده‌ای شده است. بخشی از این تحولات که با ورود عکاسی به ایران آغاز می‌گردد، زمینه‌ای برای تأثیرپذیری از این هنر نوظهور فراهم می‌نماید. کاخ گلستان به‌عنوان مرکز حکومتی شاهان قاجار، جلوه‌گر عالی‌ترین نوع هنرهای این دوره بوده است. هنرمندان سعی می‌کردند زیباترین هنرها را در این مکان به منصۀ ظ...

جامعه ی ایران، جامعه ای مرد سالار بوده و در روابط سیاسی و اجتماعی و اقتصادی، سلطه‌ی مردان امری عادی و طبیعی تلقی شده و زنان اغلب از صحنه ی رسمی سیاست غایب بودند؛ ولی از آن جا که تعلق شاهان به خاندان سلطنتی و برگزیده در اولویت قرار داشت، فقط در شرایط خاص در صورت نبود فرزند ذکور بالغ، گاه حکومت زنان خاندان سلطنتی تحقق می یافت. به همین جهت کتب سیر الملوک نیز برای شاهان مرد تدوین شده است. سیر الملو...

در این مقاله به بررسی اهمیت ترجمه بر اساس مستندات موجود از زبان‌های ایرانی در سه دورۀ تاریخی ایرانِ باستان شامل هخامنشی، اشکانی و ساسانی پرداخته شده است. یافته‌‌ها نشان می‌‌دهد که گستردگی جغرافیایی هر کدام از این سه فرمانروایی ایرانی و تنوع و تکثر جمعیت‌‌های انسانی با زبان‌ها، آداب و رسوم، و روابط سیاسی، اقتصادی، اجتماعی متفاوت؛ ضرورت استفاده از ترجمۀ شفاهی و مکتوب را در میان مردم اجتناب‌‌ناپذیر...

اشکانیان ارمنستان در دوران شاهنشاهی اشکانی به‌‌دلیل قرابت سببی و نسبی که با فرمانروایان ایران داشتند و همواره متحد ایران دربرابرِ روم بودند؛ اما با سقوط اشکانیان و روی‌ کار آمدن ساسانیان در ایران فصل جدیدی در روابط ارمنستان با ایران و روم آغاز شد. برخلافِ دوران پیش‌از آن، که اشکانیان ارمنستان همواره در نزاع بین ایران و روم در صف مقدم مقابله با نفوذ امپراتوری روم بودند، این بار با سقوط اشکانیانِ ای...

با آنکه اشکانیان نزدیک به پانصد سال حکومت کردند اما شواهد ناچیزی در خصوص زنان این دوره در دست است. زنان خاندان سلطنتی نیز، که معمولاً در بالاترین رده­های اجتماعی کشور قرار دارند، از این قاعده مستثنی نیستند. با مطالعة منابع اندک یونانی و رومی و بررسی آثاری از قبیل سکه‌ها، نقش‌برجسته‌ها، الواح بابلی و چرم‌نوشته­های اورامان می­توان اطلاعات مفیدی دربارة ملکه­ها و زنان خاندان سلطنتی به دست آورد. هدف ...

نخستین شاهان حکومت ساسانی اندیشه احیای امپراطوری هخامنشی را همچون ابزاری برای کسب مشروعیت، توجیه حاکمیت و تثبیت قدرت سیاسی خویش به کار گرفتند. با استفاده از این اندیشه و تفکر شاهان ساسانی با معرفی خود به عنوان وارثان و جانشینان قانونی و مشروع هخامنشیان، مدعی مالکیت بر مرزهای آبا و اجدادی خویش شدند. از سویی شواهد نشان می‌دهد که اشکانیان در انتقال این ایده به ساسانیان نقش زیادی داشتند. دراین مقا...