فالنامه‌های مصور دوره صفوی از چند جنبه دارای اهمیت فراوانی هستند. با توجه به این­که فالنامه از نخستین نسخ موجود مکتب قزوین به شمار می­رود، نگاره­های آن از جنبه­ی سبک­شناختی دارای ارزش مطالعاتی بسیاری است. اهمیت دیگر آن به ارتباط بینامتنی نگاره­ها با متون چندگانه­ی عصر خویش که شکل­دهنده­ی مضامینی مختلف در یک راستای مشخص است، بازمی‌گردد و دیگر این­که هنر نگارگری برخلاف کارکرد معمولش در سنت کتاب­آ...

چکیده عاشقانه­ ها بخشی جدایی ­ناپذیر از حماسه­ های ملّی ایران بشمار می­ روند. با توجّه به این­که حماسه­ هایِ پس از شاهنامه متأثّر از آن بوده­ اند، بسیاری از ویژگی­ های غنایی شاهنامه در آن­ ها یافت می­ شود. در این مقاله کوشش می­ شود با روی­کرد نظریّۀ بینامتنی نگری این ویژگی­ ها بررسی شود. بینامتنی­ ها به لفظی، موضوعی و محتوایی تقسیم می­ شود. این مقاله با روش توصیف و تحلیل محتوایی و کتاب­خانه ­ای، حما...

چکیده آرزوی بی مرگی و داشتن عمر جاوید از آغاز زیستِ انسان بر پهنۀ هستی وجود داشته است. اهمیّت این موضوع تا بدان جاست که در کهن ترین متن ادبیِ جهان، گیل گمش، دربارۀ این آرزو سخن گفته شده است. داستان اسکندر و خضر و جست و جوی آنان برای یافتنِ آب زندگی نیز این مضمون را در برداشته است. البتّه در متن های مختلفِ ادبی، با توجّه به گونۀ آن اثر، این داستان جلوه ها و خوانش های متفاوت داشته است. نگارندگان در این ...

رساله ی حاضر به بررسی ساخت رویداد در زبان فارسی و عواملی که در تشکیل آن دخالت دارند، می پردازد. این تحقیق بر اساس طبقه بندی چهارگانه ی وندلر (1957) از گونه های رویداد و در چهارچوب نظریه ی زایشی و مفروضات آن در خصوص ساخت سلسله مراتبی جمله انجام گرفته است. هدف اصلی تحقیق، بررسی ساخت رویداد در زبان فارسی و بررسی سهم موضوع ها و افزوده ها و نیز مقوله های بیرون از گروه فعلی همچون زمان و نمود دستوری د...

شاهنامه فردوسی بزرگترین شاهکار حماسهملی که روایتی از اساطیر و تاریخ ایران تلقی می شود از زمان سرایش تا کنون از مقام و منزلتی کم نظیر برخوردار بوده است. ساختار روایی شاهنامه اگرچه، آن را همچون چارچوبی کلی فراگرفته است اما در سراسر اثر، ویژگی های یکدست و منسجمی را به نمایش نمی گذارد. به این جهت براساس مرسوم ترین تقسیم بندی شاهنامه، آن را به بخشهای متمایزی چون اسطوره ای، حماسی و تاریخی تقسیم نموده...

بینامتنی ارتباط میان گفته های ادبی را نمایان می سازد و با کمک آن، می توان به مقایسه داستان کوتاه ( سه قطره خون ) اثر صادق هدایت و قطعه شعری به نام ( سه قطره خون روی برف ) در پرسوال یا داستا ن گراآل اثر کرتین دوتروا پرداخت. داستان هدایت در تیمارستان شروع می شود، خون قناری یا گربه ای که قناری را گرفته است، به زمین می ریزد و دختری که به راوی نظر دارد با مرد دیگری (عباس) می رود. داستان در خانهء سیا...

 نظریه‌ی «بینامتنی» رویکردی است که به روابط بین متونی پرداخته و موجب آفرینش متن جدید می‌شود. هر متن خود بینامتنی است که ریشه در متون گذشته داشته و در متون آینده نیز تأثیر خواهد داشت. این نظریه در دهه‌ی شصت قرن بیستم توسط ژولیا کریستوا بین سال‌های 1966و1967 میلادی مطرح شد.        ظهور آیات قرآن کریم و سخنان گهربار پیامبر اکرم (ص) و امام علی (ع) در کلام شاعر برجسته‌ی شیعه، مهیار دیلمی، قبل از هر...

هدف این جستار، بررسی و تحلیل روابط و مناسبات بینامتنی راحه ­الصّدور و شاهنامه است. روش پژوهش، تطبیقی و مبتنی بر ترامتنیت ژرار ژنت و با رویکرد بینامتنیّت اوست. روش گردآوری داده­ها نیز کتابخانه­ای است. پرسش های پژوهش این است که کدام یک از انواع بینامتنیّت از دیدگاه ژرار ژنت در راحه الصّدور وجود دارد و این متن تاریخی با چه نیّت­ و چگونه با شاهنامه رابطه بینامتنی ایجاد کرده است؟ حاصل پژوهش نشان داد که ه...

بینامتنیت را نخستین بار ژولیا کریستوا در مورد روابط میان متون به کار برد. پس از وی افرادی نیز به بررسی مباحث بینامتنی از دیدگاه های متفاوت پرداختند و مفهوم آن را تغییر دادند. یکی از این افراد ژرار ژنت است که گسترده تر و نظام یافته تر بدان پرداخت و روابط میان متنی را با تمام متغیرات آن مورد بررسی قرار داد و آن را ترامتنیت نامید. اسکندرنامههای منظوم که در شکل­گیری آن­ها مجموعه ای از «پیش متن» ها ...

هر متنی با متون پیش از خود رابطه دارد و با آنها گفتگو می­کند، و معنا در بافتی بینامتنی با ارجاع از متنی به متن دیگر شکل می­گیرد. غزلیات شمس که حاصل مکاشفات و تجربه­های معنوی مولوی است به شخصیت­های قرآنی نیز می­پردازد. مولوی ماجراهای پیامبران در قرآن را تنها رویدادی از آنِ گذشته نمی­داند و معتقد است آن وقایع در سطحی دیگر برای کسانی که تشبه به احوال آنان دارند، روی می­دهد. مولوی در غزلی که در این ...