در زمان حاکمیت حکومت تمامیت‌خواه پهلوی، دلسوختگان مکتب اسلام نمی‌توانستند در برابر این روند ویرانگر بی‌تفاوت باشند؛ بنابراین بر حسب وظیفه روشنگری خود و در پی آگاه‌سازی امت اسلامی از این رویه و مسیر نادرست، بهترین ابزار را بهره‌گیری از مطبوعات دانستند که می‌توانست در گستره‌ای وسیع در اختیار مخاطبان قرار گیرد. ذهن این اندیشورزان مسلمان بیش از همه درگیر استفاده ابزاری از مقوله «زن» توسط حکومت وقت ...

بحران فراگیر مالی 1929 امریکا از طریق کاهش یافتن تولیدات صنعتی در کشورهای پیشرفته به عنوان تولیدکنندگان اصلی و نتیجه آن کاهش تقاضای کشورهای سرمایه داری جهت مواد اولیه، به جوامع توسعه نیافته انتقال یافت و وقوع این بحران در ایران نیز دولت و مجلس را به سمت اجرای سیاستهایی برای مقابله با آن سوق داد. با این وصف، مسأله تحقیق حاضر این پرسش است که بحران مذکور چگونه باعث توسعه اقتصاد دولتی در ایران عصر ...

مسئله اصلاحات ارضی که در اواخر دهه 1330 و اوایل ده 1340 ه. ش به دنبال فشار روز افزون آمریکا بر حکومت پهلوی مطرح شده و به مرحله اجرا در آمد بخش آغازین از مفاد انقلاب سفیدی بود که به علت بیگانگی با شرایط اقتصادی و اجتماعی روز و ناکارآمدیش با مخالفت شدید احزاب و گروه های سیاسی مواجه شد.گروه های سیاسی مختلف من جمله احزاب چپ، ملیون، احزاب مذهبی و روحانیون مبارز هر یک به نحوی به مخالفت با اصلاحات شاه...

آموزه «حجاب» در جامعه ایران به عنوان یک ضرورت اسلامی، هرچند در دوران پهلوی از نگاه حکومت به منزله یک مانع پیشرفت، محسوب می‌شد و سیاست حاکمان بر ترویج «فرهنگ برهنگی» استوار بود اما هرگز جامعه، حاضر به پذیرفتن آن نشد. از نگاه این تحقیق، مدارس اسلامیِ تأسیس‌شده در دوران پهلوی دوم به عنوان یکی از نهادهای تأثیرگذار و مهم از منظر سرمایه اجتماعی، در مقام شبکه‌هایی بودند که به دلیل حاکم بودن هنجارهای قو...

حمید مصدق (تولد: 1318 ه.ش ؛ وفات: 1377 ه.ش) شاعری متعهد و انقلابی و مردم¬گرا بود. دیوانش مشتمل بر اشعاری به سبک نیمایی و مملو از اشارات سیاسی و اجتماعی است. اغلب این اشعار در طول ده¬ها سال حکومت جابرانه و مستبدانه¬ی پهلوی سروده شده است. مبارزه با استبداد، آزادی¬خواهی و وطن¬دوستی، صبغه¬ی غالب اشعار اوست. نویسنده در این جستار می¬کوشد جنبه¬های سیاسی و اجتماعی اشعار این شاعر را بررسی کند. بر اساس ن...

آئین بهائیت از بابیگری نشات گرفت و پس از مدتی خود به دینی مستقل تبدیل شد. ظهور آئین بهائیت در مهد تشیع یعنی ایران با واکنش تند مردم و علما مواجه شد. از اینرو در سرتاسر دوران قاجار بهائیان همواره از موقعیتی بسیار پایین در جامعه برخوردار بودند و حتی به منظور در امان ماندن از دست شیعیان دین خود را مخفی نمودند. در عین حال با روی کار آمدن پهلویها و بروز تحولات داخلی و خارجی جهش قابل ملاحظه ای در موق...

از نیمه ی دوم قرن بیستم دولتمردان ایران در سیاست خارجی و متد نگرش خود به کردها تجدید نظر کرده وارد مرحله ای نوین شدند از آنجا که دولت مرکزی تقریباً مسائل قومی و داخلی ایران را به نحوی آرام نموده بود و بر تمامی مناطق ایران احاطه و کنترل تام داشت از این دیدگاه برای حفظ امنیت ملی خود از طریق کانالی غیر رسمی وارد ارتباط با کردهای عراق گشت. این نوع ارتباطات طبق معمول غیر رسمی و به طور مخفیانه بوده ...

هدف: تمبر کوچکترین سند رسمی کشور و اوراق بهاداری است که دیدگاهِ حاکمان سرزمین را تا دوردست‌ها می‌برد. این پژوهش با هدف شناخت نقش تمبر در دورۀ نخست حکومت پهلوی دوم و میزان انعکاس افکارِ حکومتی در آن انجام شده‌است. تلاش شد تا نقش تاریخی تمبر به‌عنوان روایتگر مصوّر تاریخ و فرهنگ جامعه، و ذهنیت حکومت نسبت به دوره‌های تاریخی ایران به چالش کشیده شود. روش/رویکرد: موضوع مقاله با تکیه بر روش میدانی-تحلیلی...

دوره سلطنت رضاشاه به دلیل تلاش حکومت برای تأسیس دولت مدرن و گسترش غرب­گرایی و تلاش شخص رضاشاه و روشنفکران همراه و همرأی وی برای کسب مشروعیت سیاسی از طریق پیوند دادن سلطنت پهلوی با پادشاهی‌های باستانی ایران، یک مقطع دوران‌ساز و مؤثر در شکل‌دهی بنیان‌های فکری ایران نوین به شمار می‌رود. در این میان ناسیونالیسم که به عنوان یکی از ایدئولوژی‌های اصلی و ماهوی جریان تجدد خواهی، با پیروزی انقلاب مشروطیت...

در دورۀ محمدرضا شاه باستان‌گرایی شدید حکومت و تبلیغ اندیشة شاهنشاهی دیده می شود. شاه و اطرافیانش تصمیم گرفتند تا از سرمایة نمادین یعنی همان اندیشۀ باستان‌گرایی بیش‌ترین بهره را ببرند. یکی از این اقدامات، تغییر مبدأ تقویم شمسی کشور از هجری به شاهنشاهی با مبدأ سلطنت کوروش بود. هدف پژوهش حاضر بررسی روند تغییر مبدأ تقویم شمسی از هجری به شاهنشاهی در دورۀ پهلوی دوم و در پی رسیدن به پاسخی مناسب به سؤا...