یکی از مهم ترین سوالات ما در عرصه معرفت شناسی دینی مسأله پلورالیسم یا کثرت گرایی دینی است. آن چه اکنون محل سوال واقع گردیده است اصل وجود کثرت ادیان نیست بلکه تبیین علت این کثرت هاست. نظریه "پلورالیزم یا کثرت گرایی دینی" از یکسو و نظریه "وحدت متعالی ادیان" از سویی دیگر واکنش هایی است که نسبت به این مسئله مطرح گردیده است. پلورالیزم به دنبال راهی برای اثبات حقانیت ادیان گوناگون و رستگاری پیروان آن...

چکیده یکی از نمودهای وحدت اندیشۀ بشر، اساطیر و مفاهیم اسطوره­ای است که به دلیل ترکیب شدن بن مایه های آن با ناخودآگاه جمعی، در نزد شاعرانی که دارای نگرش های فلسفی، اجتماعی یا فکری و فرهنگی خاصّی هستند،  نمود بیشتری دارد. در واقع اسطوره در نزد این شاعران، پدیده­ای اجتماعی با زبان سمبولیک است که به شکل یک نظام فرهنگی جهان شمول درآمده است. خلیل حاوی و احمد شاملو از جمله این شاعران هستند که حجم وسیعی...

چکیده : پژوهش حاضر جستاری است در بحث وحدت وجود که مقصود از آن بررسی تطبیقی نظریه وحدت وجود از دیدگاه دو فیلسوف بزرگ صدرالمتألّهین شیرازی و اسپینوزا است. وحدت وجود از موضوعات مشترک حوزه فلسفه و عرفان است که همواره در گستره تاریخ، موافقان و مخالفان بسیاری را به بحث کشانده است. داوری های متفاوت درباره آن تا آنجاست که برخی آن را ایمان محض و عقیده ای توحیدی و برخی دیگر آن را کفر محض و باوری ملحدانه ...

در تفسیر وجود متغیر، اقوال متفاوتی بیان شده که برآمده از مبانی مختلف است؛ این اقوال عبارتند از: کون و فساد، حرکت، حدوث ذاتی و تجدد امثال. در این نوشتار، تفاوت تجدد امثال با دیگر معانی طرح شده دربارۀ وجود متغیر، بیان شده است. نظریۀ تجدد امثال با تجدد اعراض اشاعره ـ که قولی ناصواب است ـ قابل انطباق نیست. این نظریه با حرکت جوهری ـ که قولی مبرهن و صواب است ـ توضیح داده می شود. در پایان بحث، وجود اس...

در این مقاله ارزیابی کارشناسان و مدیران فرهنگی از نظام سیاستگذاری فرهنگی آموزش عالی بررسی می‌شود و جایگاه «مدل کثرت در وحدت» و «همزیستی فرهنگ علمی / دانشگاهی و فرهنگ دینی» مورد کنکاش قرار می‌گیرد. روش مورد استفاده مصاحبه نیمه ساختارمند با متخصصان است.یافته‌های تحقیق در مورد مدل کثرت در وحدت فرهنگی حاکی از آن است که در عین حال که در سیاست‌های فرهنگی مورد نظر تا حدود قابل قبولی این مسأله مورد توج...

انقلاب اسلامی ایران یکی از متغیرهای مهمی است که در چند دهه ی اخیر منجر به ایجاد نگرشجدید نسبت به اسلام در جهان شده است. این انقلاب بر اساس رویکرد فرهنگی در صدد ایجادهمگرایی فرهنگی در میان جوامع اسلامی در جهان میباشد و معتقد است که؛ از مهمترین عواملیکه می تواند کشورهای مسلمان را به یک انسجام درونی و اجماع جهانی فرا خواند همانا تأکید برمشترکات دینی و تعامل حول آنها است. از اینرو دعوت به وحدت اسلا...

پس از طرح وحدت وجود در عرفان نظری، همواره برخی از فقها به نسبت حق با خلق در این نظریه نقد وارد کردند. به باور آن‌ها، تمایزی میان حق و خلق در وحدت وجود نیست و این امر با توجه به تمایز ذاتی حق و خلق در منابع دینی غیر قابل پذیرش می­باشد. بررسی دیدگاه عرفا نشان می‌دهد که آن‌ها به عینیت محض میان حق و خلق قائل نیستند و در آثارشان، دست‌ِکم، از دو تمایز مقامی و احاطی سخن به میان آمده است. خصوصیت هر دو ن...

در وداها و مهمتر از همه « ریگ ودا » با صورت اولیه هندوئیزم روبرو می شویم. نظام دینی موجود در وداها از زمان شکل گیری تا ادوار بعدی هندوئیزم یعنی عصر « براهمنه ها» و « اوپانیشادها» ، نشان از تحول فکر دینی سرایندگان وداها دارد. اینکه صورت اصلی دین در وداها چگونه است، دیدگاه هند شناسان و دین پژوهان متفاوت است. برخی یکتاپرستی محض را صورت اصلی و قطعی وداها می دانند، گروهی « هنوئیزم» را صورت واقعی و ت...

از جمله نظرات مهم در عرفان اسلامی، نظریه ی وحدت وجود می باشد. ابن عربی طراح دیدگاه وحدت وجود به شمار می رود. دیدگاه ابن عربی توسط بسیاری از حکیمان و منتقدان جهان اسلام مورد مخالفت قرار گرفت. شیخ احمد سرهندی، حکیم و منتقد بزرگ مسلمان، که در هند زندگی می کرد به مخالفت با این دیدگاه پرداخت. وی دیدگاه ابن عربی را نقد و رد کرد و در مقابل آن دیدگاه وحدت شهود را بیان نمود. از این رو مناقشات و اختلافات...