حدیث قدسی سلسله الذهب، حاوی گفتمان های توحید و امامت است که توأمان، گفتمان تفکر شیعی را تشکیل می دهند و با رویکردی سیاسی-اجتماعی همه ذیل گفتمان مقاومت، جای می گیرند. این حدیث، در سال 200 ه.ق توسط امام هشتم شیعیان اثنی عشری، امام علی بن موسی الرضا (علیه السّلام)؛ زمانی که از سوی مأمون خلیفه عباسی به مرو فراخوانده شده بود، در مسیر رفتن از مدینه به مرو، در نیشابور، در جمع عده ای از علما و اصحاب حدی...

حدیث پژوهان برای شناخت روایات سره از ناسره که در گذر زمان به مجموعه های حدیثی راه یافته اند. معیارهایی عنوان کرده اند. این معیارها از یک سو ناظر به سند حدیث و از سوی دیگر ناظر به متن احادیث هستند. از آنجا که بررسی سند حدیث با محدودیتهایی مواجه است، بررسی متن مهمترین راه ارزیابی حدیث است که حتی در صورت صحت سند آن، حکم بطلان حدیث را امضا میکند. قرآن، سنت، شأن معصوم، علم، واقع، عقل و تاریخ اموری ه...

در برخی دعاهای معصومان^، عباراتی وجود دارد که ایشان به گناهان خود اقرار نموده و از خداوند طلب بخشش و استغفار کرده‌اند. یک نمونه از این‌گونه روایات، حدیث «لَیُغَان» است که در جوامع روایی اهل‌تسنن و شیعه از پیامبر اکرم| نقل شده است که فرمود: «در هر روز، حجابی مانند ابر، جلوی قلب مرا می‌گیرد و من به همین دلیل، روزی هفتادبار استغفار می‌کنم». این مقاله، برون‌رفت‌های صرفاً کلامی یا آنهایی را که می‌توان د...

مباحث مربوط به امامت در تاریخ تشیع بسیار مهم هستند و ادله مربوط به آن یک سیر تطوری را طی کرده اند و در این تحقیق نیز این مساله بررسی شد و مشخص گشت که یکی از عواملی که در تطور تاریخی امامت و ادله مربوط به آن تاثیر زیادی داشت ، دگرگونی شرایط سیاسی بود و عامل دیگر نیز مقتضیات زمانی و طرح شبهات از سوی فرق اسلامی بود که متکلمان شیعه امامیه به آنها در هر دوره پاسخ می دادند و با مناظراتی که این متکلما...

اولین کسانی که در حوزه حدیثی اهل سنّت اقدام به گردآوری احادیث صحیح و تدوین جامع صحیح حدیثی نمودند، محمد بن اسماعیل بخاری (194- 256 ق) و پس از او مسلم بن حجّاج نیشابوری (204- 261 ق) بودند. این دو جامع صحیح از معتبرترین کتاب هایی است که به اعتقاد بیشتر محدّثان اهل سنّت تمام روایات موجود در آن دو هم به لحاظ متن و هم به لحاظ سند غیر قابل نقد است. و پس از قرآن کریم، از صحیح ترین کتاب ها می باشند. حتّی بر...

منطقه «بلخ» از جمله مناطقی است که حدیث شیعه مدتی از حیات خویش را در آن سپری کرده است، ولی پژوهشی مستقل در بازخوانی تلاش محدثان شیعه در این منطقه شکل نگرفته است.  این منطقه بخشی از خراسان بزرگ در قدیم بوده و اکنون شامل استان­هایی در ازبکستان و افغانستان شود. حضور محدثان بلخی در این منطقه و بلخیان مهاجر به دیگر حوزه های حدیثی شیعه از یک سو و اقبال دانشیان شیعی به حضور در این مناطق سبب شد که حوزه ...

مسأله آغاز پیدایش جعلِ حدیث یکی از مسائل مهم تاریخ حدیث است که از سوی محققان فریقین آرای متفاوت و گاه متناقضی در باره آن ابراز شده است. یکی از این آرا متعلق به عمر بن حسن بن عثمان فلاته، از نویسندگان معاصر اهل سنت است که کتاب الوضع فی الحدیث او از مهم‏ترین منابع موجود در مطالعات وضع شناسی به شمار می‏رود. وی با نقد آرای دیگران و طرح مستنداتی تاریخی کوشیده است تا پیدایش احادیث موضوع را در ثلث آخر ...

روایات فراوانی، حدیث آل محمد: را صعب و مستصعب دانسته‏اند. با گردآوری این روایات، روشن شد که منابع بیشتر آنها کهن و قابل اعتمادند؛ منابع معتبری مانند بصائر الدرجات، الکافی و برخی کتاب های شیخ صدوق. اسناد این روایات نیز متعدد و بر پایه ارزیابی نرم افزار درایة النور برخی از آنها، صحیح یا موثق هستند. از این رو، به صدور آنها اطمینان داریم. بر پایه لغت شناسی اجتهادی، تشکیل خانواده حدیث و یافتن قرینه...