قدرت سیاسی یکی از بنیادی ترین واژگان حقوق عمومی محسوب می گردد تاجایی که تفکیک قدرت سیاسی و حقوق عمومی از یکدیگر غیرممکن به نظر می رسد. این در حالی است که گویا این مفهوم به عنوان زیربنایی ترین مفهوم حقوق عمومی، در اندیشۀ اسلامی و لیبرال متفاوت بوده، میان آن دو تعارض جدی وجود دارد. بررسی این مدعا نیازمند درک صحیح مفهوم قدرت سیاسی و عناصر سازندۀ آن در هریک از حکومت های اسلامی و لیبرال است. از این ...

پیدایش مفهوم حقوق شهروندی به زمان طرح نظریه های جدید پیرامون حاکمیت در اواخر قرن نوزدهم میلادی ـ همزمان با انقلاب کبیر فرانسه ـ و پس از آن نیز به زمان صدور اعلامیه جهانی حقوق بشر از سوی سازمان ملل متحد در سال 1948 باز می گردد. بر مبنای این نظریه ها مردم دیگر «رعیت» به شمار نیامده و به عنوان «شهروند» در برابر حکومت از حقوقی برخوردار شدند. در ادبیات سیاسی کشور ما نیز نگاه جدید به مفهوم حاکمیت که...

اندیشه مشارکت سیاسی از آنجا شکل گرفت که مردم حق تعیین سرنوشت خود را دارند و به نوعی باید قدرت مهارنشدنی حاکمان در رأس هرم قدرت را محدود کرد، چه دولت نماینده مردم است و باید پاسخگوی مردم خود هم باشد. تجلی این تحدید قدرت حاکمان در گرو مشارکت شهروندان در سرنوشت خود بوده است. این تحقیق با توجه به تأکید زیاد دین مبین اسلام بر کار گروهی و مشارکت در امور جامعه؛ به دنبال بررسی رابطه بین میزان دینداری و...

خان های بیات ماکویی، در زمان حکومت شاه عباس دوم صفوی (1052-1077 ق.) به ماکو کوچانده شدند، تا زیر نظر حاکمان این منطقۀ مرزی به دفاع از آن بپردازند. منشا و مسکن اولیۀ گروهی از بیات های ماکو منطقۀ ایروان بود. این امر، تاثیر مهمی در روابط آن ها با ناحیۀ قفقاز و دیگر اعضای خاندان بیات ساکن این منطقه داشت. بیات های ماکو، به تدریج، با ضعف دیگر حاکمان منطقۀ شمال غرب کشور و کاهش قدرت دولت مرکزی ایران به...

تشریح اندیشه سیاسی علی(ع) و دیدگاه های وی درباره قدرت همواره مورد توجه مورخان و محققان بوده است. اما در این میان نظریه ای که امام علی(ع) را از سایر حاکمان اسلامی متمایز می نماید, حاکم آرمانی و اصولی بودن و نگاه اعتباری داشتن به قدرت است. نوشتار حاضر که مقدمه ای در این زمینه است, سعی در بررسی این دیدگاه بر اساس برخی شواهد تاریخی دارد.

امرای آل بویه که ایرانی الاصل و شیعه دوازده امامی بودند، بیش از یک قرن توانستند بر خلافت عباسی و بغداد چیره شوند و از لحاظ اجتماعی، فکری و فرهنگی خدمات شایانی در ایران و عراق انجام دهند و ضمنا فضای مناسبی را برای فعالیت­های مذهبی و علمی شیعیان فراهم آوردند، چنان­چه در این ایام علما و فقهای بزرگ شیعی مانند شیخ مفید، شیخ صدوق و سید مرتضی مشغول تدریس و تعلیم بودند.               در مقاله حاضر نحو...

آیین حکمرانی از دیدگاه حکیم نظامی دارای  شرایط و اهداف و اصول و فروعی است که هر حکمرانی باید بدان ملتزم باشد تا حکومتش مشروعیت، مقبولیت و مداومت داشته باشد. نظامی این آیین را گاهی در قالب نقل قول از حاکمان و گاهی به زبان نصیحت و اندرز به پادشاهان عنوان می کند تا افکار خود را بیان و جامعه را بدان سو سوق دهد.

آیین حکمرانی از دیدگاه حکیم نظامی دارای  شرایط و اهداف و اصول و فروعی است که هر حکمرانی باید بدان ملتزم باشد تا حکومتش مشروعیت، مقبولیت و مداومت داشته باشد. نظامی این آیین را گاهی در قالب نقل قول از حاکمان و گاهی به زبان نصیحت و اندرز به پادشاهان عنوان می کند تا افکار خود را بیان و جامعه را بدان سو سوق دهد.

تشریح اندیشه سیاسی علی(ع) و دیدگاه های وی درباره قدرت همواره مورد توجه مورخان و محققان بوده است. اما در این میان نظریه ای که امام علی(ع) را از سایر حاکمان اسلامی متمایز می نماید, حاکم آرمانی و اصولی بودن و نگاه اعتباری داشتن به قدرت است. نوشتار حاضر که مقدمه ای در این زمینه است, سعی در بررسی این دیدگاه بر اساس برخی شواهد تاریخی دارد.