در جریان «نوزایش عربی»، دیدگاه متجددان، از سنت‌های ایستا به‎سوی اندیشه‌های مترقی حرکت کرد و رویکرد احیای دین جای خود را به اصلاح آن داد. با توجه به تحولات جوامع مسلمانِ امروزی، به‎ویژه دربارة زنان، و تسلط نگرش دینی در عرف و قانون این جوامع، مطالعة مقایسه‌ای ـ تحلیلیِ تحولات آرای متفکران معاصر جهان اسلام، با تأکید بر بازخوانی دیدگاه نواندیشان دینی مصر در قرن بیستم و تحلیل رویکردهای آنان، تلاشی است...

هدف اصلی مقاله حاضر، که به روش مطالعهً اسنادی تهیه شده است، بررسی و تحلیل جامعه شناختی رویکردهای عربی به جامعهً مدنی است. این مقاله خود را به ادبیات جامعهً مدنی متمرکز می کند و بدین منظور، ابتدا سئوالا ت اساسی که از سوی متفکران اجتماعی غربی در باره ی امکان تحقق جامعهً مدنی در کشورهای اسلا می- عربی خاورمیانه مطرح گردیده اند، مرور می شود و سپس رهیافت های بومی، که  تلا ش  می کنند به سئوالا ت م...

تحلیل گفتمان انتقادی، گرایشی از رشتة تحلیل گفتمان در مطالعات زبان‌شناختی است که به رابطة زبان، قدرت و ایدئولوژی در جامعه می‌پردازد. هدف این مقاله بررسی نمونه‌های از متون و تصاویر کتاب امریکن اینگلیش فایل با استفاده از الگوی ون دایک(1998) و الگوی کرس و ون لیوون(1996) است. نتایج نشان می‌دهد کتاب مذکور مملو از عوامل گفتمانی، مؤلفه‌های اجتماعی و شناختی از جمله نظام‌های ارزشی اجتماعی ـ فرهنگی اس...

در نبود احزاب سیاسی کارآمد در جامعه ایرانی در سال‌های بین انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی، نهاد مرجعیت با توجه به خاستگاه مذهبی و پایگاه اجتماعی‌ خود در جامعه توانست برخی از کارکردهای احزاب سیاسی را در جامعه برعهده گیرد. هرچند کارکردهای سیاسی نهاد مرجعیت در ایران، برخاسته از خاستگاه مذهبی آن است؛ اما به‌خودی‌خود وجهی بارز از فعالیت‌های این نهاد است. سازوکارهای اعمال قدرت در نهاد مرجعیت با نهادها...

تحولات جهان معاصر بخصوص انقلابها، کودتاها و جنگ ها در سده اخیر متفکرین و نظریه پردازان را به بسط و توسعه نظریات ارائه شده در این باب مجبور کرده است تا آنجا که شاهد ارائه تئوری های جدیدی در زمینه جنبش های اجتماعی بوده ایم. شاید بتوان گفت یکی از متأخرترین نظریاتی که بخصوص در سالهای پایانی قرن بیستم بسیار مورد استفاده قرار گرفته مدل منازعات خشونت پرهیز در جهت ایجاد تغییرات سیاسی و اجتماعی در جوام...

اصل انعطاف‌پذیری به‌عنوان توانمندی محیطی، جهت پاسخگویی به استفاده‌های مختلفی که با اهداف گوناگون مردم سازگار باشد، از جمله رویکردهای قابل توجه در معماری مسکن است. در معماری غرب این موضوع پس از جنگ جهانی اول، به‌صورت گسترده و با ساختاری سازمان‌یافته، مطرح شد. این در حالی است که در معماری ایران، این موضوع به صورت ذاتی و کاملاً خودباورانه در مسکن سنتی هویدا است، متأسفانه به دلیل عدم شناخت کافی در م...

نوشتن مقاله ­ای پیرامون همگرایی و واگرایی در توسعه شهری اروپا و آمریکای شمالی در دست همزمان با واژگونی اهمیت دنیوی نظام ­های سیاسی وظیفه ­ای خظیر است. چهل و پنج سال توسعه بعد از جنگ جهانی به سرآمده است، تقسیم آلمان ملغی گردیده، به نظر می­ رسد ایجاد «خانه مشترک اروپا» به آسانی میسر می­ شود. ترس­ های بدبینانه در مورد پرورش «یکپارچگی اروپا» که در اثنای دهه 1980 میلادی رواج یافت، در دیدگاه اشپنگلر ...

امروزه جهان با شتاب به سمت آینده پیش می رود و فرجام جهان هر انسان متفکّری را به اندیشیدن وامی دارد. حاصل این تفکّرات ایجاد دیدگاه های فرجام گرایانه ی گوناگونی بوده است که برخی از آن ها در میان اندیشه ورزان معاصر غربی شکل گرفته اند. البتّه در ادیان مختلف الهی و غیرا لهی نیز از دیرباز نظراتی در زمینه ی پایان این جهان وجود داشته است. پرسش اصلی این پژوهش آن است که هریک از این دیدگاه ها بر چه اصولی مبت...

ماهیت مصرف و کارکردهای آن در جوامع غربی اشکال متنوع و بعضاً متضادی به خود گرفته است. در ابتدا این پدیده برای ارضای نیازهای ضروری زیستی و طبیعی انسان تلقی می شد. با گذشت زمان این مسئله به معیاری برای تطبیق فرد بر طبقه ی اجتماعی خاص و نیز وسیله ای برای سنجش اعتبار و منزلت فرد در میان افراد جامعه تبدیل گردید. در زمانه ی کنونی نیز مسئله ی مصرف به فرهنگ مصرفی و به یک ایدئولوژی با نام مصرف گرایی بدل ش...

زبان شناسی متن و موضوعات متعدد مربوط به آن، ازجمله عنصر انسجام، پیشینه ای نسبتاً جدید در حوزة زبان شناسی و به تبع آن، در حوزه­های نقد ادبی دارد. مانند بسیاری از نظریات زبان شناختی و ادبی معاصر، خاستگاه این شاخة علمی نیز غربی است. نظریه ها و رویکردهای وارداتی دربین زبان شناسان و صاحب نظران عرب با بازخوردهای متفاوت همراه است. برخی با نگاهی متعصبانه، بسیاری از نظریات نوظهور در حوزة ادبیات و زبان شن...