از آنجایی که مثنوی یک اثر تعلیمی - عرفانی است، شاعر بیشترهمت خود را صرف آن کرده است که با استفاده از قصه ها، رمزها، اسطوره ها و اشارات داستانی اندیشه های عارفانه خود را به آسانی القا کند. پراکندگی و گوناگونی قصه ها و حکایت ها از یک سو و دخل و تصرف عمدی و آگاهانه شاعر در آنها از سوی دیگر، زمینه های حضور و ظهور شخصیت های متعدد را در مثنوی فراهم آورده است که پیوسته به ایفای نقش مشغولند و بعضا بین ...

اوضاع اجتماعی و نیاز های فرهنگی موجود در اوایل دهۀ هفتاد میلادی، زمینه ساز شکل گیری جنبشی به نام «کمینه گرایی» شد که اندک اندک در حوزه های گوناگون هنر و ادبیّات تجّلی یافت. «داستانک» یا «داستان کوتاهِ کوتاه» از نمونه های برجستۀ این رویکرد در ادبیّات داستانی است. هر چند پیشینۀ شکل گیری این نوع ادبی را عموماً به غرب نسبت داده اند، بسیاری از نویسندگان آثار ادبی مشرق زمین و به ویژه ادبیّات فارسی، از روزگ...

حوزة ادبیات تعلیمی فارسی نه تنها در قالب و شیوة بیان بسیار رنگارنگ و متنوع می نماید، که در محتوا نیز پهنة وسیعی درنوردیده و از فردیترین عرصة خود سازی و آموزش و تزکیة درون در آثار صوفیانه و حتی آثار غنایی تا برونیترین حوزة انسانی، یعنی آثار سیاسی و اجتماعی را در بر می گیرد. ادب تعلیمی، همچنان که از نام آن برمی آید، ادبیاتی است که در خدمت ارشاد و تعلیم باشد. هدف اصلی سراینده در این نوع از اشعار، ...

در ادبیات کلاسیک فارسی از سنایی به عنوان یکی از نخستین حلقه های نوآوری و گسترش درونمایه شعری در جهات مختلف مدحی، عرفانی و خصوصاً تعلیمی و حکمی نام می برند. او در پرتو بینش عرفانی و اخلاقی، نگرشی نو به مضامین و عناصر مختلف شعر- اعم از غنایی، حماسی و غیره- داشته است. در این جستار برآنیم تا به این پرسش پاسخ دهیم که سنایی چگونه عناصر حماسی و اساطیری شاهنامه را در حدیقه الحقیقه و دیوانش به کار گرفته ...

دین اسلام دینی است جهانی و برخوردار از یک سلسله عناصر تعلیمی، امور اعتقادی و مقررات اخلاقی و عملی است که به کار بستن آنها سعادت و نیک بختی انسان را در دنیا و آخرت تأمین می کند. مقررات تعلیمی دین اسلام که از جانب آفریدگار جهان فرستاده شده به گونه ای است که هر فردی از افراد بشر و هر جامعه ای از جامعه های انسانی که آنها را به کار بندد، بهترین شرایط زندگی و مترقی ترین کمال انسانی برایش فراهم خواهد ...

برهان صدیقین که از قوی ترین براهین اثبات واجب تعالی است، تقریرهای متعددی دارد که تقریر محمد حسین طباطبایی آخرین تقریر ارائه شده است. در این مقاله ضمن تبیین این تقریر بر چند نکته تأکید شده است؛ نخست اینکه نفی واقعیت خارجی، منجر به اثبات «واقعیت خارجی» نمی شود؛ هرچند واقعیتٌ مایی - که می تواند «واقعیت وجود ذهنی» باشد - اثبات شود. دوم اینکه با توجه به نظری بودن آخرین مقدمه برهان - که مبدئی تصدیقی ا...

ادبیات تعلیمی به عنوان یکی از شاخه های تنومند ادبیات فارسی، در کنار دیگر شاخه های این درخت پربار، یکی از وسیع ترین و سودمند ترین حوزه ها را دربرمی گیرد. این حوزه تمام شاعران ادب فارسی را در خود جای داده است. در واقع تمام شاعران خواه، ناخواه در این موضوع وارد شده اند و نمود و برجستگی آنان در حوزه براساس حجم آثارشان در این موضوع است. انوری نیز یکی از شاعران برجسته قرن ششم هجری قمری، اگرچه به عنوا...

چکیده در این پایان نامه به بررسی ادبیات تعلیمی کودک و نوجوان در اشعار محمدتقی بهار، پروین اعتصامی، جبار باغچه بان، عباس یمینی شریف و محمود کیانوش پرداخته شده است. در بحث مطالعات نظری این رساله، ابتدا ادب و ادبیات، سپس ادبیات تعلیمی و پس از آن ادبیات کودک و نوجوان از حیث کاربردی و معناشناسی مورد بررسی قرار می گیرند. پس از آن تاریخچه ادبیات کودکان و نوجوانان از ابتدا تاکنون و خصوصاً از زمان مشر...

ادب تعلیمی یکی از انواع ادبی است که از ساحت اخلاقی و آموزش ویژه‌ای سخن می‌گوید. آنچه در آثار ادبی تعلیمی، تعلیم و پند و اندرزهای اخلاقی را حلاوت بخشیده است و تأثیرگذاری آن را دو چندان ساخته است، استفاده از ابزار کارآمد تمثیل است که با بسامدی درخور توجه در متون تعلیمی ادبی نمود یافته است. پدید آورنده آثار تعلیمی برای تقریر و توضیح مطلب اخلاقی خود یا ایضاح و تثبیت آن در ذهن مخاطب از این شیوه‌ی اد...