نهضت بازگشت ادبی در نیمه دوم قرن دوازدهم به همّت و اشارت شاعرانی از قبیل مشتاق (ف 1165ق) و شعله اصفهانی (ف1160ق) پدید آمد. انگیزه بنیانگذاران نهضت بازگشت، احیای شعر فارسی و نجات دادن آن از انحطاط و ابتذال سبک هندی بود . با این همه، پیشنهاد سخنوران اصفهان تنها در ایران مورد استقبال واقع شد و در سایر حوزه­های زبان و ادبیات فارسی نظیر هند، افغانستان و سرزمین­های فرارود اقبالی نیافت؛ امّا حرکتی شبیه ...

نقد ادبی شاید یکی از مهم ترین مباحث مدنظر رشته های ادبیات و زبانهای خارجه  بوده و همواره از جایگاه خاصی در میان محققین و متخصصین فن برخوردار بوده چرا که درک و شناخت جریان‌های ادبی و فکری که در بستر تاریخی و در پس زمان به عرصه ادبیات جهانی ارائه شده اند بدون یاری این شاخه از علوم انسانی چه بسا سخت و گاه ناممکن آید. تاریخچه نقد متون ادبی در ایران نیز به وفور مورد مطالعه قرار گرفته است. آثار زیادی...

مجلۀ لبنانی شعر به‏عنوان یک جنبش نو‏گرای ادبی و نقدی در‏عرصۀ شعر و ادب معاصر عرب، در فعالیت‏های نو‏گرایانۀ خود، روی‏کردی ضد‏رئالیستی داشته است. این جنبش از ارجاع به برون متن (ایدئولوژی، سیاست، جامعه و...) خودداری می‏کند و در‏کل، گرایش‏های درون‏متنی و متن‏محور دارد. چنین گرایش‏هایی، در مبانی نظری جنبش ادبی فرمالیسم روس نیز دیده می‏شود. مجلۀ شعر، همانند فرمالیسم روس، در‏پی آن بوده است که به ادبیا...

چکیده: سبک، روش خاصّی است که نویسنده یا شاعر برای بیان مطالب و مفاهیم مورد نظر خود به کار می­گیرد. از دیرباز تا کنون تعاریف و تقسیم­بندی­های گوناگونی از سبک ارائه شده است. در بررسی سبک هر اثر ادبی ویژگی­های زبانی، ادبی و فکری آن اثر مورد بررسی قرار می­گیرد. از پدیده­های نو امّا قابل توجّه در جریان ادبی معاصر، رمان­های عامّه­پسند یا بازاری هستند که بسیار مورد توجّه قرار گرفته­اند و عنوان پرفروش­ترین...

هنجارگریزی از نظریه‌های ادبی جدید است که در آن شاعر با بکارگیری اسلوب‌های خاص، ساختار متداول زبان را بر هم زده، و زبانی ناآشنا می‌آفریند. هم‌زمان با نشر جریان نوگرایی در شعر، شاعران معاصر فارس و عرب به نوگرایی در مفاهیم و زبان شعری خود روی آوردند. بسیسو(1926-1984م)، و شفیعی کدکنی(1318ش) از شاعرانی هستند که با گریز از هنجارهای زبان معیار، بعد زیباشناختی و تأثیرگذاری اش...

هنجارگریزی از نظریه‌های ادبی جدید است که در آن شاعر با بکارگیری اسلوب‌های خاص، ساختار متداول زبان را بر هم زده، و زبانی ناآشنا می‌آفریند. هم‌زمان با نشر جریان نوگرایی در شعر، شاعران معاصر فارس و عرب به نوگرایی در مفاهیم و زبان شعری خود روی آوردند. بسیسو(1926-1984م)، و شفیعی کدکنی(1318ش) از شاعرانی هستند که با گریز از هنجارهای زبان معیار، بعد زیباشناختی و تأثیرگذاری اش...

چکیده در پسِ روساخت زیبایی‎شناختی آثار ادبی، فرآیند پویایی فرهنگی در جریان است. بخش اعظمی از نظام‎های فکری و سنت‎های فرهنگی دیرین، در طی این فرآیند، حفظ، ارزش‎گذاری و منتقل می‎گردند. مطالعات میان‎رشته‎ای، از جمله رویکردهای مردم‎شناختی به ادبیات، امکان شناخت بهتر و عمیق‎تر این نظام‎ها را فراهم‎می‎آورد. به همین منظور، مقالۀ حاضر، جلوه‎های نمایش قدرت سیاسی و اهداف آن و همچنین نظام اندیشۀ سیاسی ایرا...

تعبیر «حماسۀ عرفانی» در نیم‌قرن گذشته و به‌ویژه در دو دهۀ اخیر، تداولِ قابلِ‌توجهی در حوزۀ پژوهش‌های ادبی یافته است؛ و حتّی عدّه‌ای از محققان، فرضِ وجودِ «حماسة عرفانی» را همچون ژانری مستقل در ادب فارسی طرح کرده‌اند. در پژوهش حاضر کوشیده‌ایم بر اساس نظریة جدید ژانر نشان دهیم که علی‌رغم وجود بعضی تشابهات میان جنبه‌هایی از متون حماسی و بعضی نمونه‌های ادب صوفیه، نهایتاً از منظرِ نقدِ ژانر نمی‌توان صحّت چنین...

هدف این نوشتار بررسی شیوة به کار گرفته شدن مؤلفه‌های ادبیات پسامدرن در آثار داستانی نادر ابراهیمی، نویسندة دورة معاصر ایران، است. برای دستیابی به این هدف، نویسندگان در ابتدا کوشیده اند تلقی خود را از مهمترین ویژگی‌های ادبیات داستانی پسامدرن روشن نمایند. در این مقاله بر مؤلفه‌هایی همچون بی‌نظمی زمانی در روایت رویدادها، عدم قطعیت، تناقض، جابه‌جایی، کلام موزون، عدم انسجام، فقدان قاعده، زیاده‌روی د...

یکی از مؤلّفه­های ادبیّات تطبیقی در جهان، شکل­گیری مکتب رئالیسم و سمبلیسم و تأثیر این مکاتب در آثار نویسندگان معاصر است. دو ملّت ایران و عرب، در طیّ روابط تاریخی با کشورهای اروپایی، از این مهم بی­بهره نمانده و آثار ارزشمندی را مطابق اندیشه­ها و نظریه­های این مکاتب ادبی عرضه کرده اند. مکتب رئالیسم (واقع­گرایی) از جمله مکاتبی است که با توجّه به اوضاع و احوال جامعه وارد عرصۀ ادبی و داستان­نویسی شد و مک...