فریضه حج به عنوان عبادتی جامع، کامل، تأثیرگذار و حیات بخش جایگاه ویژه ای در دین اسلام دارد و یکی از راه های تعالی روحی مسلمانان است. به همین جهت حکمت ها و اسرار فراوان و درخور توجهی دارد. این موضوع مورد توجه جدی تفاسیر عرفانی نیز قرار گرفته و نگاه معرفت گرایانه و باطن شناسانه آن ها را جلب کرده است که می توان از تاثیر گذارترین و مهمترین آن ها کشف الاسرار، عرایس البیان وتفسیر محیط الاعظم را نام ب...

صدرالمتألّهین شیرازی بزرگ فیلسوف ایرانی که به فلسفه و حکمت مشهور است، در تفسیر قرآن کریم نیز تبحّر خاص دارد که کمتر از این جنبه مورد توجه قرار گرفته است. در این نوشتار به روش تفسیری او در مجموعه تفسیر القرآن الکریم پرداخته شده است، و از این بررسی به اشراف وی در مباحث فلسفی و عرفانی، بهره از روایات معصومان(علیهم­السلام)، پرداختن به مسائل کلامی و اعتقادی، و مهم­ترین منابعی که وی در تفسیر بهره برده،...

اسطوره و کهن الگوها بیانگر آمال و اندیشه های جهان شمول انسانی اند. از سویی اسطوره نشانگر تأمل، تجربۀ دینی و رویارویی آدمی با امر قدسی اند. اگرچه اندیشه و زیست انسان دچار تغییرات و دگرگونی های گونا گون است؛ اما از نفوذ اسطوره و کهن الگوها رهایی ندارد. بر این مبنا، روایت های عرفانی یکی از اساسی ترین محمل ها برای بروز کهن الگو و اسطوره هاست. نگارنده با توجه به اهمیت نمادپردازیِ روایت های عرفانی و ل...

چکیده بیشک مولوی، بزرگترین شاعریاست که توانسته، داستانهای قرآنی را در شعر خود به طور گسترده به کار گیرد و مثنوی او گنجینهای از ادبفارسی و عرفان اسلامی است که مولانا در آن قصص قرآنی را به رشتهی نظم میکشد و آنها را بهانهای، برای بیان و تفسیر عقاید و اندیشههای عالی عرفانی خود قرار میدهد. همانگونه که از عنوان رساله برمیآید، هدف اساسی این تحقیق، بررسی قصص قرآنی مثنوی و مقایسهی آنها با تفسیر طبر...

This paper reports an investigation on Imam Sadeq’s (P.B.U.H) interpretations. It is part of Imam’s interpretive speeches cited in Abdol-Rahman Solami’s Haghayegh-al – Tafsir and also compiled by Paul Noya. The paper first mentions Imam’s relation to Sufism. It them discusses his interpretive works reported in the literature and shows many of them to be valid and acceptable.

فرقه‌ی کرامیه یکی از فرقه های مهم و تاثیرگذار در سده‌ی سوم ق در خراسان بوده است. این طریقه که از جهت باورهای بنیادیش بسیار به حنفیه نزدیک است، تاثیر بسزایی در آموزش و گسترش اسلام در ایران و کشورهای دیگر از جمله هند و شام و بیت‌المقدس داشته است. پژوهش‌های متعددی در قالب مقاله در خصوص ماهیت، خاستگاه و نوع تعامل این فرقه انجام گرفته است. اما به بُعد صوفیانه کرامیه به رغم اهمیت آن، توجه چندانی نشده ...

مولانا علاوه بر اینکه در وادی طریقت کسب مدارج عالیه ی عرفانی عارفی کامل و جهان شمول بود در مسند شریعت هم مفتی اعظمی محسوب می شد و در علوم رایج زمان خود چون : فلسفه . کلام . فقه . اصول . تفسیر . حدیث . و ... تبحری تام داشته است . این خمیر مایه های علمی و میراث روحانی - عرفانی که مرده ریگی از پدرش بهاءالدین ولد و استادش برهان الدین ترمذی بود فوق العاده زیبا به بار نشست و با طلوع شمس در قونیه به ی...

تفسیرالمیزان، یکی از مهمترین تفاسیر عالم اسلام می‌باشد. علامه طباطبایی مفسر گرانقدر این اثر ارزشمند را از خود برجای گذاشته است. روش تفسیری ایشان در این تفسیر روش قرآن به قرآن است. وی در تفسیر خود تلاش کرده تا با استفاد از آیات قرآن به تفسیر آیات دیگر بپردازد. ایشان به روایات تفسیری، بحث‌های فلسفی و مسائل اجتماعی بحث‌های کلامی و عرفانی نیز در تفسیر خود توجه داشته ولی هرگز این امر او را از تفسیر ...

مفسران قرآن کریم در تفسیر آیة72 سورة احزاب، در شرح وتوضیح کلمات ظلوم و جهول با وجود اختلاف‌نظرهایی، در این نکته اتفاق دارند که انسان با حمل بار امانت الهی که فوق طاقت او بوده است، در حق خود ستم روا داشته و نسبت به صعوبت و عظمت بار امانت و عاقبت حمل آن نادان بوده است. هر چند ظاهر این تعبیر با توجه به بار معنایی کلمات یاد شده نوعی توبیخ و نکوهش در حق انسان تلقی می‌گردد؛ اما در ادبیات عرفانی این ا...

از جمله آیات بحث بر انگیز میان مفسّران و دانشمندان علوم قرآن که در مورد روز قیامت و چگونگی حال انسان ها در آن زمان و مکان، سخن به میان می آورد آیه 71 سوره مریم می باشد و همواره معنای آیه یاد شده و معنی کلمه «واردها» که به معنی ورود و مشرف شدن همه انسان ها به جهنم است، موافقان و مخالفان زیادی داشته است؛ چراکه آیه برطبق تفسیر مفسران و روایات، در بردارنده ی ظاهری شگفت است، از ورود همه مردم چه خوب و...