گفتمان ها که در بستر جریان ها و بافت های موقعیتی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و ارتباطی شکل می گیرند، در هر زمانی می تواند تأثیر بسیاری در رویکرد مفسران در تفسیر قرآن کریم داشته باشد. در این میان دوران امام جواد(ع) که دوران شیوع مناظرات علمی و کلامی بین ادیان گوناگون و طرح شبهات و سؤال های کلامی مذاهب و فرق گوناگون بوده، تأثیر قابل توجهی بر رویکرد های‏ تفسیری امام جواد(ع) در تفسیر قرآن داشته است. ای...

تفسیر طبری یکی از مشهورترین تفاسیر مأثور اهل­ تسنن است که در قرن سوم به رشته تحریر درآمده است. روش تفسیری طبری در این تفسیر، غالباً روایی با استفاده از روایات پیامبر(ص) و اقوال صحابه و تابعان است، ولی این به این معنا نیست که این تفسیر، صرفاً روایی محض است، بلکه طبری در کنار استفاده از روایات، در بسیاری از موارد از روش تفسیر قرآن به قرآن، اجتهاد و عقل و غیره در تفسیر آیات استفاده کرده است؛ یعنی در...

چکیده ندارد.

کوفه از زمان تشکیلش تا آغاز خلافت عباسیان دوره ای پرفراز و نشیب را پشت سر گذاشته است. این شهر به عنوان اولین شهر ساخته شده در تاریخ اسلام علاوه بر اهمیت سیاسی از نقطه نظر فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی نیز حائز اهمیت بوده است. بطوریکه به علت موقیعت جغرافیایش در سده اول تاریخ خود تسلط بر آن به معنی تسلط بر حداقل نیمی از جهان اسلام آن روز بوده است. از اینرو در این دوران هر کس که قدرتی به دست می آورد و...

این پژوهش در پی فهم زمینه‌ها و علت‌های مؤثر در انتخاب امیران کوفه و همچنین برکناری آنها در دوران خلافت عمربن‌خطاب است. برای انجام این پژوهش فرمانروایی یکی از امیران مشهور کوفه، یعنی عماربن‌یاسر، بررسی می‌شود که به دستور خلیفه وقت، عمربن‌خطاب، انتخاب شد و پس از یک سال عزل شد. ازآنجاکه دربارﮤ این موضوع به‌صورت پراکنده و متناقض گزارش‌هایی در منابع اسلامی آمده است و پژوهش‌های معاصر یا بیشتر رویکرد ...

تفسیر ترجمه الخواص از تفاسیر ارزشمند قرآنی است که به زبان فارسی و توسط ابوالحسن علی بن الحسن زواره ای در سال 946 نگاشته شده است. این تفسیر مطابق مذهب حقّه امامیه و به روش روایی تألیف یافته است. نگارنده در این رساله پس از ایراد مقدمه ای مبسوط در معرفی نویسنده و تفسیر ترجمه الخواص به تصحیح انتقادی متن آن پرداخته است. اصل کتاب ترجمه الخواص، به شرح سوره های فاتحه و بقره پرداخته است از اینرو استعا...

موضوع این پژوهش تفسیر تطبیقی روایی سوره شریفه حدید از دیدگاه مهمترین تفاسیر شیعه و اهل سنت می باشد و روش آن کتابخانه ای است. در این پژوهش روایات دو تفسیر گرانقدر نورالثقلین و الدرالمنثور به عنوان محور بحث قرار گرفته و مطالب در پنج فصل سامان پذیرفته است. در این پژوهش پس از بیان مفاد ظاهری آیات سوره حدید از دیدگاه مفسران امامیه و بیان مفاد روایی آیات از تفسیر نورالثقلین و الدرالمنثور، به مقایسه...

یکی از تفاسیر پارسی ، تفسیر «تبیان سلیمانی» است که در سده 12 هجری به سبک روایی به رشته تحریر درآمده است. مولف این تفسیر «میرزا محمد بن محمد رضای قمی مشهدی» (م حدود1125ق) صاحب تفسیر معروف «کنزالدقایق و بحرالغرایب» از علمای دوره صفویه است که آثار متعددی در زمینه های قرآنی، فقهی، و کلامی از وی به جای مانده است. از شاخصه های اصلی عصر مولف نهضت فارسی نویسی و غلبه دیدگاه اخباری و پیدایش آثار و تفاسیر...

در این مقاله چگونگی مواجهه مفسّران با اختلافات نحوی دو مکتب بصره و کوفه را کاویده ایم. آنان در برابر برخی از قواعد اختلافی، مواجهه منفعلانه از خود نشان داده اند. بدین معنا که بدون توجّه به معنای آیه، به دیدگاه نحوی یکی از دو مکتب بصره و کوفه گرایش پیدا کرده اند و در قبال برخی دیگر از آنها، مواجهه فعّالانه داشته اند. تنها مفسّری که در تمامی قواعد مواجهه فعّالانه از خود بروز داده، علامه طباطبایی است.

تفسیر که به پرده برداشتن از چهره کلمات و جملات آیات قرآن تعریف شده، روش‌هایی دارد که ازجمله آنها روش تفسیر قرآن به قرآن است. در این روش برخی با ادعای کفایت قرآن برای بیان معانی خویش، نیازی به استفاده از روایات در تفسیر آیات نمی‌بینند. در میان تفاسیر شیعه، ازجمله تفاسیر مدعی پیروی از این روش، تفسیر تسنیم است. در این تفسیر که تکمله تفسیر المیزان شمرده شده، مفسر با جدا نمودن بخش روایی از بخش تفسیر...