جستار حاضر، قصص قرآنی را از دیدگاه روایت شناسی بررسی می کند. فرضیه این پژوهش مبنی بر این است که میان قصص قرآنی و روایت شناسی رابطه ای وجود ندارد. در ادامه به پیشینه مطالعه ادبی قرآن و کتاب مقدس اشاره می شود. در پیکره اصلی مقاله، تبارشناسی واژگان قصص قرآنی مشاهده می شود. آن گاه، مؤلفه های روایت شناسی، یعنی سطوح داستان و متن معرفی و این مؤلفه ها در قصص قرآنی به کار گرفته، سپس، نمونه هایی از داستا...

پژوهش پیش رو به بیان روش معناشناسی مفاهیم و واژه های قرآنی بر اساس مکتب معناشناسی فرهنگی و قومی (بُن) می پردازد. این روش در چهار گام به چگونگی تبیین و تفسیر واژگان و مفاهیم قرآنی به شیوة معناشناسانه می پردازد که شامل 1- ­معناشناسی واژگانی، 2- میدان های معناشناسی (واژه های هم معنا و مترادف، واژه های متضاد، واژه های مرتبط از لحاظ فعالیت و انفعال، و ملازم ها)، 3- مطالعات متنی و 4- مطالعات فرامتنی م...

در این رساله به بررسی لغوی و تأویلی مفردات قرآنی حرف «ج» پرداخته ایم و هدف این است که بتوانیم درک صحیح از سخنان ائمه معصومین? داشته باشیم و به لایه های عمیق تری از معنا دست پیدا کنیم و انگیزه این کار قرارگرفتن در صراط مستقیم با تمسک به سخنان آن بزرگواران است. روش کار بر حسب الگوبرداری از مرحوم ابوالحسن شریف در تفسیر مرآه الانوار است؛ لذا ابتدا هر مفرده از نظر معنای لغوی بررسی شده و سپس با کمک...

به تعبیر قرآن، زیبایی طرح، رنگ و نقوش، تجلی حُسن است که ریشه اصیل آن از عالم دیگری بر دل هنرمند پرتو می افکند و همواره او را به سوی نقش های انتزاعی که در آنها سرمشق طبیعی اولیه، غالبا ناپیدا و ناشناخته است، سوق می دهد. این گونه وحدت در کثرت، مظهر توحید الهی ست که به همه آثار هنری عالم اسلامی، مُهر معنویت زده است. هنرمند تذهیب کار با چنین دیدگاه توحیدی، نقش و رنگ را از مبدا الهام و عالم ملکوت (عال...

قصه، در عرصة فرهنگ و انتقال مفاهیم انسانی قدمتی کهن دارد و سازگارترین فرم کلامی با ذهن بشر است. از همین روی دامنة مخاطبانش وسیع­تر و قدرت نفوذش بیشتر است. گرچه زبان اصلی قرآن، زبان دین و هدایت معنوی است، امّا در کامل ترین وجه خود از شیوة داستان سرایی برای ابلاغ پیام خویش بهره برده است. این مقاله کوشیده است با استفاده از آثاری که تاکنون در زمینة قصه­های قرآن نگارش یافته است، وجوه امتیاز و تفاوت ق...

استاد ابوالقاسم گرجی، از اساتید شاخص دانشگاه تهران و از مجتهدان و فقهای معاصر ایران است و آثار ارزشمند ایشان پس از فقه و حقوق در زمینه علوم قرآنی است. چنانکه تصحیح تفسیر جوامع الجامع ایشان که مشحون از علوم قرآنی است، و همچنین دستخط های ارزشمند ایشان که در خاتمه رساله ملاکهای صحت تفسیر آمده است، نشانی از این مدعا است. در این نوشتار ضمن شرح حال مختصری از استاد و معرفی مهمترین کتابهای او برخی دیدگ...

زلف از اصطلاحاتی است که در ادبیات و شعر عاشقانه و عارفانه کاربرد بسیار فراوان داشته است. این اصطلاح در منابع عرفان و تصوف فاقد تعابیر جامع و مانع است اما شاعران فارسی‏گو در اشعار خویش تعابیری لطیف، باریک، دقیق و مفصل از زلف ارائه نموده‌اند. زلف چهار تعبیر و معنای عمده دارد: 1-        کثرات و تعینات در مراتب هستی 2-        حجاب وجه غیبی احدیت و حاجب درگاه جمال و جلال الوهیت 3-        تجلیات جمال...

هدف از این مطالعه بررسی تعابیر عارفانه و عاشقانۀ گوی و چوگان در اشعار فارسی است. شاعران در ادوار مختلف زبان و ادبیات فارسی، برای بیان مفاهیم و منویات درونی خود از تعبیرات گوناگون استفاده کرده‌اند و گاه برای بازگویی این مفاهیم از تعابیر و اصطلاحات رایج در زمانة خود سود جسته‌اند. بیان احساسات و عواطف شخصی شاعران گاه در مضامین عاشقانه و گاه عارفانه با واژه‌های گوی و چوگان نمود یافته است. پژوهش حاض...

نشان دادن نقش اهل بیت(ع) در شکل گیری علوم قرآن و پی ریزی بنیادهای آن است.  با گسترش قلمرو اسلام و رهیافت قرآن به سرزمین های دیگر، فهم آیات برای تازه مسلمانان مشکل می نمود. پیامبر در زمان حیات خویش افرادی برای پاسخگویی به پرسش های تفسیری و قرآنی مردم برگزید. اهل بیت پیامبر(ص) در عصر ایشان و اعصار بعد بیشترین نقش را در آشنا ساختن مردم با تفسیر و دانش های قرآنی برعهده داشتند. شکل گیری دانش های قرآ...

چکیده: 1 ـ سخنان معصومین (علیهم السلام) الهام گرفته از قرآن کریم است چرا که عترت هیچگاه از قرآن جدا نیست. در این میان کتاب شریف نهج البلاغه که گزیده ای از سخنان امیر مومنان علی (علیه السلام) است ارتباط عمیق و بسیار نزدیکی با آموزه های قرآنی داشته که دعاهای نهج البلاغه از این ارتباط بی نصیب نیست. 2 ـ فصل اول این نوشتار به مقدمه و کلیات مانند مفهوم شناسی و جایگاه دعا در نهج البلاغه و گزارشی از ...