واژگان و ادواتی در قرآن کریم وجود دارند که تنوّع نحوی آن ها ، در فرایند برگردانشان به زبان فارسی ، مستلزم توجّه شایانی به نحو  یا دستور زبان عربی است . گاه عدم تشخیص نوع این  ادوات و ترجمۀ صحیح آن ها با توجّه به مقتضیات زبان مقصد، مترجمان را دچار لغزش کرده است. در این میان، ادوات استیناف از جایگاه خاصّی برخوردار است . جستار حاضر می کوشد تا بازگردان برخی از ادوات استیناف (واو، فاء، حتّی، لکن و بل) را...

پیدایش فنّاوری جدید چاپ دسترسی عامۀ مردم به اطلاعات و گردش سریع تر آن را امکان پذیر کرد. معیار سازیِ زبان های بومی برخاسته از چاپ امری پذیرفته شده است که آگاهی هویتیِ جدیدی را میان گروه های اجتماعی سبب می شود. تا پیش از سال 1837 م/ 1253 ق، فارسی زبان رسمیِ حقوقی ـ دیوانی، بازرگانی، و فرهنگی شبه قاره بود و نخبگان هندو و مسلمان از آن استفاده می کردند و نیز زبان نوشتاریِ مسلمانان هندی برای مقاصد دینی ب...

توجه روزافزون به علم تاریخ و انتشار کتب غنی و سودمند به زبان‌های مختلف در این زمینه، مترجمان متون تاریخی را ملزم می‌سازد تا با رعایت چهارچوب‌های علمی به این امر مهم بپردازند. بی‌تردید انجام این کار بدون آگاهی از شاخصه‌های علمی این فن ممکن نیست. در این مقاله ضمن معرفی ویژگی‌های متون علمی و ادبی، سعی شده است با طرح یک مدل، ترجمة علمی و ترجمة ادبی با هم مقایسه و شاخصه‌های هر یک برشمرده شود. در ادا...

سابقه و هدف: با توجه به اهمیت رعایت اصول تشخیص نویسی در پرونده های بالینی و استفاده های آموزشی، درمانی، تحقیقاتی، قانونی و آماری از آنها و عدم اطلاع از وضعیت موجود، این پژوهش به منظور تعیین میزان رعایت اصول تشخیص نویسی در پرونده های بالینی بیمارستانهای کاشان در سال 1381 انجام پذیرفت. مواد و روش ها: این پژوهش بر روی داده های موجود در پرونده های بالینی 51 پزشک متخصص شاغل در بیمارستان های دانشگاه ...

یکی از نخستین کسانی که به جنبه‌های کلامی، فقهی و اصولی کلام خدا توجه کرده و با بیان آرا و اندیشه‌های تازه و بکر در حل مسائل گوناگون مطرح در این زمینه کوشیده، امام اعظم ابوحنیفه است. یکی از موضوعات مطرح دربارۀ کلام خدا این است که کلام الهی در مرتبۀ وجود عینی، یعنی در ذات خداوند نه عربی است و نه عبرانی؛ بلکه صفتی است بسیط و ازلی. در مرتبۀ وجود کتبی قرآن با صفات دیگر متصف می‌شود؛ بدین معنا که در ا...

در ترجمۀ واژه‌های زبان خارجی، استفاده از معادل‌های مناسب و مقبول یکی از وظایف اصلی مترجمان_ به‌ویژه سازمان‌ها و اندیشمندان مرتبط با علم واژه‌شناسی و اصطلاح‌شناسی است. سؤالی که همواره در این خصوص مطرح می‏شود، این است که آیا معادل‏های مصوب در کارگروه‏های تخصصی فرهنگستان زبان و ادب و فارسی ایران_ به‌ویژه کارگروه نجوم_ مورد پذیرش مترجمان، کاربران و اهل فن بوده است؟ و اگر چنین است، دامنۀ پذیرش و است...

انصاف ازجمله مفاهیم چندلایه و پیچیده ای است که هم در دکترین، همواره مورد بحث بوده، و هم در رویه دیوان دائمی و دیوان بین‏المللی دادگستری و سایر مراجع قضایی بین المللی به کرات مورد استناد قرار گرفته است. قضات دیوان نیز در نظرات جداگانه خود به مناسبت‏های مختلف، مفهوم انصاف را مورد بحث و استناد قرار داده اند. دیوان بین‏المللی، با استفاده از ظرفیت قاعده‏سازی اصل انصاف در حل و فصل دعاوی، نقش مؤثری در...

یکی از اصول بسیار مهم در حوزۀ معناشناسی و به‌ویژه فن ترجمه، شناخت اجزای واژگان در یک زبان است. «تحلیل مؤلفه‌های معنای واژگان» به‌عنوان یکی از نظریات حوزۀ معناشناسی و مطالعات معنایی، به تجزیۀ واحدهای زبانی به اجزای تشکیل­دهندۀ آنها می‌پردازد و به استخراج معنای نهفته در واژه و کشف لایه‌های معنایی آن توجه دارد و در شناسایی تفاوت‌های معنایی بین واژگان هم‌معنا، دارای اهمیت است. پژوهش پیش‌رو کوشیده ض...

بر اساس آنچه در آثار مورخین دوران اسلامی آمده است، قدمت شهر شیراز به نخستین سده پس از اسلام بازمی‌گردد؛ امّا پیشینه زبان‎‌شناختی گویش شیرازی حاکی از دیرینگی باستانی این شهر دارد. گویش مردم شیراز در طول حیات خود سه دوره تاریخی را پشت‌سر گذاشته ‌است: دوره نخست، دوران باستان و پیش از اسلام است که با شواهد غیرمستقیم، امّا بر پایه اصول زبان‌شناسی قابل ردیابی است. دوره دوم، در بازه‎ای مابین قرون هفتم ت...