نماد در لغت به معنای نمود است. یکی از ویژگی ها نماد قدرت تداعی معانی است. نمادها این امکان را برای مخاطبین ایجاد می کنند که به واسطه ی رابطه ی دال و مدلول، معنای پدیده را در ذهن بیابند. ویژگی دیگر نماد، پر رمز و راز بودن آن است که حاکی از امر سری و درونی است. هر چه نمادها پیچیده تر و پیوسته تر باشند، فرهنگ مادر آنها نیز منسجم تر و غنی تر است. ما در پژوهش حاضر به همین معنا پرداخته ایم. اول شناسا...

رساله حاضر تصحیحی است بر نسخ? خطی «مطلع»، از متون بلاغی– عروضی مربوط به قرن یازدهم هجری که توسط وزیری ادیب به نام «رضی الدین محمد بن محمد شفیع مستوفی» به نگارش درآمده است. این کتاب به اشاره «خلیفه سلطان مازندرانی» وزیر دربار صفویان نوشته شده و به او نیز اهدا شده است. موضوع کتاب، عروض، قافیه، معانی، بیان و بدیع است و نویسنده به آثار بلاغی و عروضی قبل از خود به ویژه معیار الاشعار، معیار جمالی و ح...

خداوند متعال برای تذکر بیداری و آگاهی بندگانش از یک سبک و سیاق استفاده نکرده بلکه برای بندگان کافر و مشرک از وعید و برای بندگان مومن تشویق به کار برده و گاهی برای تأثیر بیشتر این توبیخ ها از جملات انشایی استفاده کرده است. برای فهم اغراض فرعی در قرآن کریم بر آن شدیم تا با عنایت پروردگار متعال به نوشتن این پایان نامه همت گماریم. برای فهم اغراض فرعی جملات استفهامی در قرآن بر آن شدیم که اغراض فرعی...

چکیده به جرأت می توان گفت که تا به حال تمام یا اغلب تحقیقات زیبایی شناسی در متون فارسی عموماً بر روی متون نظم انجام گرفته و به اساس زیبایی ، آمیختگی موارد بلاغی و به در بر داشتن صور خیال در نثر های فنّی که صفت شعر منثور را زیبنده ی آن ها می گرداند ، کم توجّهی شده است . اندکی تامّل در آثارتحقیقی و رساله های آموزشی ، خود دلیلی واضح بر این مدّعاست که ادب منثور وکتاب های نثر ، درمقایسه با کتاب های نظم...

چکیده ناصر خسرو رسالت اصلی خود را تبیین و تبلیغ مسائل دینی و مذهبی می پندارد از این روی برای پیشبرد مقاصد تبلیغی و اندرزهای مذهبی به شعر روی آورده است. زبان شعر برای او در حکم وسیله است بنا بر این، ضروری است مشخص شود میزان استفاده وی از امکانات زبان برای مقاصد دینی و مذهبی چگونه است. در زبان جمله هایی وجود دارد که هر کدام از این جملات، نقش های معنایی ـ منظوری گوناگونی را برعهده دارند. گاه اتفا...

عبارات غیر خبری به ویژه طلبی در هر زبانی، پرکاربرد است. استفهام، امر، نهی، ندا و تمنی از گونه های جملات طلبی به شمار می روند. هر یک از این گونه ها در اصل برای رساندن معنی خاصی وضع شده اند؛ اما از آنجایی که گاه به دلایل بلاغی از معنی اصلی خود خارج شده، بر معانی غیر مستقیمی دلالت می کنند و این معانی ثانوی با توجه به بافت و قراین موجود در کلام قابل تشخیص است، بلاغت پژوهان تلاش نموده اند ضمن بررسی ...

یتعلم الإنسان اللغة فی بیئته ومجتمعه. ففی کل مجتمع معیّن، تربط هذه اللغة آحاد البشر بعضهم ببعض.کل لغة، خاصة اللغة العربیة بما لها من مترادفات ذات قیمة دلالیة ممیّزة ومن قدرة ائتلافیة، تمهد أرضیة تشکیل العلامات اللغویة فی مستوی واسع لا متناه. واللغة، من منظور علم اللغة، نظام من العلامات. وعلم اللغة باختصاص اللغة بالبشر، یرتبط ارتباطا وثیقا بکثیر من الحقول الدراسیة والعلوم الإنسانیة. فدراسات الترجم...

زیبایی شناسی، همواره برای انسان ارزشمند و لذّت بخش بوده است. یکی از حوزه های زیبایی-شناسی، ادبیات است. زیباشناسی در ادبیات عبارت است از کشف گونه های ادبی و ارتباط لفظ با معنا از طریق بررسی های زبانی و از مباحث اصلی آن، بررسی جلوه های بلاغی در کلام است که موضوع این پژوهش می باشد. بدون شک نهج البلاغه به جهت برخورداری از واژگان غنی، تناسب لفظ با معنا و اسلوب های گوناگون بلاغی، نمونه ی برجسته ی بلاغ...

یکی از مباحث مهم علم بلاغت که در طول تاریخ، اندیشمندان و پژوهشگران را به خود مشغول کرده است تقدیم و تأخیر می باشد. علماء در ذیل این مفهوم درصدد یافتن معانی دقیق و ظریف میان عبارات هستند که پس از ایجاد تغییر در ساختار و الگوی اولیه کلام به وجود آمده است. قرآن کریم که معجزه جاوید الهی می-باشد، به این موضوع توّجه کرده و مخاطبان خود را به فهم تفاوت بین اسلوب و عبارات و کشف معانی ثانویه و دریافت ژرفا...

مثنوی مولوی به عنوان یکی از آثار مشهور عرفانی از دیرباز مرکز توجّه شاعران دیگر بوده است. به همین دلیل، بارها تقلیدهایی از آن صورت گرفته است. یکی از مثنوی هایی که به تقلید از آن سروده شده است و از نظر صورت و محتوا شباهت هایی به مثنوی مولوی دارد، مثنوی طاقدیس اثر ملاّ احمد نراقی است. این مقاله متضمّن مقایسه این دو مثنوی و نتایج مترتّب بر آن با رویکرد انتقادی است. از نظر عوامل صوری، مقایسه این دو نشان...