از آنجایی که بیان تجارب عرفانی در قالب زبان محدود و ناکارآمد مادّی، کاری بسیار دشوار و چالش‌‌برانگیز است، عرفا برای تبیین و تفهیم اندیشه‌‌ها و تجربه‌های عرفانی خویش و اقناع مخاطبان، از ظرفیت‌های هنری زبان، چون تمثیل بسیار بهره برده‌اند. عین‌القضات همدانی، از جمله عرفایی است که این شگرد زبانی در آثارش جایگاهی ویژه یافته است؛ امّا نکتة شایان توجه آن است که گاه دست به بیان خاصی از تمثیل‌ می‌زند ...

معارف بهاء ولد در زمره متون عرفانی قرار میگیرد که در آنها شخص عارف طی تجارب عرفانی با دستهای از مفاهیم انتزاعی رو به رو میشود. او برای تبیین این مفاهیم برای مخاطبان خود زبان عادی را قاصر می بیند در نتیجه در کلامش به صورت ناخود آگاه استعارهها و تمثیلهایی بروز میکنند که آن مفاهیم ذهنی را ملموس میکنند. این استعارهها اگرچه ممکن است به زیبایی متن و جنبه خیالانگیزی آن کمک کنند؛ امّا کارکرد اساسی آن ها...

سیر و سلوک را می‌توان مهمترین رکن عرفان و وجه ممیزۀ آن از دیگر نظامهای معرفتی دانست. بر این اساس این موضوع همواره در کانون توجه اهل عرفان و تصوف قرار داشته است و به همین دلیل بخش معظمی از متون عرفانی به تبیین چگونگی سیر و سلوک اختصاص یافته است. وجود طرحهای متنوع و متعدد در باب مراحل و منازل سلوک نشان‌دهندۀ وجود سنتها، مشربها، نظامهای تربیتی و تجارب عرفانی گوناگون در عرفان اسلامی است بنابراین بر...

یکی از مسائلی که در عرفان اسلامی، چالش­های فراوانی به همراه داشته و بهانة توجیه کینه­توزی مخالفان با تعالیم صوفیانه شده است، مسئلة «بی­التزامی به شریعت» است که به دلیل غفلت مدعیان، به‌عنوان جواز عارف واصل در مقیدنبودن به انجام عبادات تعبیر شده است. منتقدان و مفسرّان، آرای چندگانه­ای دربارة بی­التزامی عرفا به شرع ارائه داده­اند، اغلب مشایخ بزرگ نیز در دوره­های مختلف، انتقادهای بسیاری بر دیگر صوفی...

با مخدوش‌ شناخته‌شدن براهین اثبات وجود خداوند در عصر روشنگری، برخی از الهی­دانان مسیحی بر آن شدند تا برهانی از طریق تجربه‌ی دینی بر وجود خداوند اقامه کنند. ویلیام. پی. آلستون طرحی درباب اعتبار معرفت‌شناختی تجربه‌ی دینی پیشنهاد کرد که می‌توان دو رکن اساسی آن را چنین بیان کرد: اصل توجیه در بادی نظر و مشابهت ادراکات حسی و ادراکات عرفانی در کاستی­ها و قوت‌ها. هدف این نوشتار بررسی و نقد این رویکرد، ...

سنت عرفان و تصوف اسلامی سنتی دیرپاست که همواره کشف و شهود را منبعی بالاتر از عقل برشمرده و پیرامون دین، عقل، عرفان و رابطه آنها سخن گفته است. از طرف دیگر در غرب و عالم مسیحیت از قرن هجدهم اندیشه ای با نام تجربه دینی در مقابله با عقل گرایی افراطی آغاز شد و محور اندیشه آنان نیز رابطه دین، عقل و باطن با یکدیگر است. امروزه این گرایش فکری در غرب رواج تام یافته است و در جامعه ما نیز توجه اندیشمندان م...

چکیده:‏ ماهیّت فرا زمینی تجربه های عرفانی، عارف را دچار وجد و هیجان می کند؛ بنابراین عارفان برای تعلیم و بیان تجربیّات خود ‏ناگزیرند از زبان خاصّی استفاده کنند که آن را زبان عرفانی می نامند. زبان عرفانی، از دیدگاه های مختلف قابل بررسی است و ‏عناصر متعدّدی در شکل گیری آن نقش دارد. بلاغت از جمله عناصر موثر زبان عرفانی فارسی است.‏ موضوع علم معانی بررسی انواع جمله از جهت معانی ثانوی آن است. این علم، ...

تلاش برای بیان تعریفی مستقل از رمز و تبیین آن به عنوان تصویری خیالی جدای از دیگر صور خیال، برای هر پژوهشگر آثار ادبی و عرفانی بایسته و شایسته است. از سوی دیگر، طرح این موضوع نیز برجسته و با اهمیت است که رمز در عین رابطة بسیار فشرده با کنایه، استعارة مصرّحه، تمثیل رمزی، اضافة سمبلیک، کهن الگو، تشبیه تمثیل و نوع ادبی فابل، تصویری جدای از اینهاست. لزوم توجّه شعرا و نویسندگان به رمز، تاریخچه و انواع ...

چکیده: فصوص الحکم یکی از آثار مهم ابن عربی از بنیان گذاران عرفان نظری است و ما در این کتاب که شامل 27 فص است و مفاهیم عمیق و عرفانی را دربر می گیرد به هر نبی به صورت رمز و اشاره نگریسته و هر باریکی از جلوه های انسان کامل را در روح آن نبی متجلی و مشاهده و شرح داده است.( مظاهری، 1385، ص 5) ابن عربی در گفتار خویش به مفاهیمی چون اعیان ثابته، اسماء و صفات الهی، وحدت وجود و ... پرداخته است و در را...

در شرایط رقابتی امروز، دانایی و سرمایه های دانایی نقش کلیدی در بقا و موفقیت سازمانها دارند، از این رو پیاده سازی مدیریت دانایی از طریق برقراری سیستمهای مدیریت دانایی و نیز تجارب عملی مدیریت دانایی در شرکتها معمول شده است با این وجود بنا به تحقیقات انجام شده، نه تنها رویکردهای سازمانها به پیاده سازی این مفاهیم نوظهور متفاوت بوده است، بلکه مدیران نیز در خصوص این مفاهیم ذهنیت مشترکی ندارند. یکی از...