از واژه صابئین و صابئون سه در قرآن یاد شده است. نگرش قرآن نسبت به آیین صابئین همانند دیگر ادیان توحیدی مبتنی بر گرایش به مبدأ و معاد و رستگاری در آخرت است با این همه دیده می‏شود که مترجمان و مفسران قرآن در تبیین مفهوم این واژه و تعیین مذهب گروندگان به این آیین با شک و ابهام و به گونه‏ای سربسته و نامفهوم سخن گفته و حتی پاره‏ای از فقیهان از یادکرد این گروه در شعار اهل کتاب استنکاف ورزیده‏اند. این...

در طول تاریخ زندگی بشر، ادیان فراوانی ظهور کرده و هر یک از آنها پیروانی داشته اند. از سویی تاریخ، نزاع های فراوانی را بین پیروان ادیان گزارش کرده است. قرآن، کتاب الهی جهان شمول و جاودانه، اصول و مبانی و راه کارهایی را ارائه می دهد که با عمل به آنها می توان به زندگی مسالمت آمیز و در نتیجه به صلح و امنیت دست یافت. آن اصول و مبانی عبارت اند از: باور به کرامت انسان، توجه به اصول مشترک بین ادیان، اح...

با توجه به فرصت مناسب و شرایط اجتماعی و سیاسی پیش آمده در دوران امامین صادقین8، این دو بزرگوار بیش از دیگر پیشوایان معصوم: در تفسیر آیات الهی و تشریح حقایق معنوی قرآن کریم و همچنین پرورش شاگردان، زمینه فعالیت و نشر دانش را داشته اند. و با بررسی تاریخ تفسیر، اهتمام دانشمندان اسلامی به قرآن کریم و خلأهای سیر تدوین تفاسیر روشن می‏شود؛ که در آن عصر مفسران نامی بزرگی در صحنه تفسیر درخشیدند که آثار گ...

با نگاهی گذرا بر آثار بزرگان ادب فارسی پیداست که بسیاری از عبارات و تعبیرات و اشارات آنان به اقتباس یا الهام از این کتاب مبین و یا احادیث ائمه معصومین (ع) است. تمکین از ادبیات قرآنی توسط شاعران و نویسندگان عامل مهمی در اعتلا وفخامت بخشیدن به آثار آنان بوده است. اصولاً نمی توان در حوزه تاریخ ادبی ایران اثری یافت که متأثر از قرآن و حدیث نباشد. در قرن چهارم که اوج تمدن اسلامی بوده سهم ایرانی ها چه...

مقاله حاضر، در پی بررسی شاخصه‌های روش‌شناسی تفسیر سیاسی قرآن است. سؤال اصلی پژوهش، چیستی و ویژگی‌های روش‌شناسی این نوع تفسیر است. مدعای مقاله این است که قرآن‌گرایان، با تغییر در روش‌های سنتی تفسیر قرآن و با عرضه روش جدید، به فهم تازه‌ای از قرآن رسیدند که متفاوت از قرآن‌پژوهان پیشین بود. این فهم جدید، با تأکید بر عقل‌گرایی، علم جدید تاریخ، اهداف و مقاصد قرآن، تعامل با واقعیت‌های سیاسی ـ اجتماعی،...

مطالعه لغات اضداد در قلمرو آیات قرآن و بررسی کاربرد آنها در معانی ناهمساز است. نویسنده، پس از بحث مختصری در مورد وجود مشترک لفظی در قرآن، لغات اضداد را از این دست دانسته و »ضدّ« را در اصطلاح به معنای لغتی تعریف کرده که دو معنی دارد و هر یک مخالف دیگری است. سپس به معرفی آثاری پرداخته که با موضوع »الأضداد« در طول تاریخ توسط لغویان به رشته تحریر درآمده و از »الاضداد« محمد بن قاسم انباری، ابن سکّیت، ...

در این نوشتار نویسنده به یکی از جنبه های مهم حوادث عصر سلجوقی در ایران، یعنی خشونت ها و شکنجه ها و «سخت کشی»ها پرداخته است. سلجوقیان که از صحرانشینی و بیابان گردی به حکومت رسیده بودند، به اقتضای خلق و خوی بیابانی و خاستگاه غیر مدنی خویش، در تعامل با دیگران خشونت های بی اندازه روا می داشتند ودر برخورد با محکومان و مغلوبان آموزه های دینی را در نظر نمی آوردند. در واقع آنان با این که در منابع کلاسی...

معرّفی کلیه آثار قرآنی در موضوع احکام قرآن است. این کتابشناسی که براساس ترتیب قرن از قرن دوم تا قرن پانزدهم تنظیم گردیده حاوی اطلاعات کتابشناختی - نام اثر، نام مؤلّف، تاریخ تولد و وفات، مذهب مؤلف و مشخصات نشر - است. از مجموع 169 اثر یاد شده، 76 اثر از مفسّران شیعه امامیه و 8 اثر از مفسّران زیدی و بقیه آثار از مفسّران مذاهب چهارگانه اهل سنت و ظاهریه است. در موارد اندکی چکیده گزارشی از هر اثر نیز ارائ...