چکیده اطلاعات چندانی در رابطه با تاریخ گروهها و جنبشهایی که به نوعی به شیعه گرایش داشته اند وجود ندارد. در قرون هشتم و نهم هجری بیشتر جمعیت ایران و سران کشور سنی بودند و فعالیت برای گروههای شیعی بسیار دشوار بود. با تبلیغ عالمان شیعی و فعالیت جنبشها و خیزشهایی مانند سربداران، حروفیان و مشعشعیان که به شیعه تمایل داشته اند، روز به روز بر جمعیت شیعی ایران افزوده می شد و فعالیت این گروهها باعث رشد ...

الحاد در علم کلام و فقه اسلامی به معنای انکار وجود خدای یگانه، نپذیرفتن دین حق، بازگشت از دین اسلام یا ارتکاب گناه در مسجد‌الحرام است. اما در طی تاریخ، طبقة‌ حاکم و رهبران فرقه‌های مذهبی مکرراً از اتهام به الحاد به مثابة دستاویزی برای حذف رقیبان و مخالفان استفاده کردند. در دورة‌ سلجوقیان، مناسبات حکومت با دستگاه خلافت عباسی، که بر سر دعوی قیمومیت سیاسی و مذهبی بر سرزمین‌های اسلامی مبتنی بود، وار...

گرایش تاریخ اجتماعی در مطالعات تاریخی جریانی نوظهوربه شمارمی رود و به طورکلی به مانند واکنشی به سیطره برداشت سیاسی ازمتون تاریخی می باشد. درمطالعات تاریخ اجتماعی موضوعاتی موردتوجه قرارمی گیرد، که در مطالعات تاریخی جاری، به آن ها کمترمی توان پرداخت، زیراسلطه حاکم برجامعه(مانند؛ توجه به حوزه حکومت وبازیگران آن،مانند؛ پادشاهان وقهرمانان) مانع ازپرداختن به موضوعات مربوط به سطوح پایین جامعه وازجمله ...

نقش نخبگان و تاثیر آنها در پویش توسعه سیاسی و اجتماعی جامعه از جمله مباحثی است که جنبه های مختلف سیاسی و اجتماعی مطالعات دوران جدید را در بر می گیرد. مطالعات اخیر نشان داده است، نخبگان جایگاه مهمی در شکل گیری ساختار جامعه، تعیین روابط حاکم میان فرمانروایان و فرمانبرداران و تحولات گوناگون در عرصه جامعه دارند و از آنجا که نخبگان یکی از نیروهای تاثیرگذار در هر جامعه هستند و نقش مهمی در تصمیم گیری ...

تاریخ ایران با توجه به بافت مذهبی جامعه خود همواره با مقوله ای به نام «فتوا» پیوند خورده است. فتوا در نتیجۀ مجموعه ای از عوامل شکل گرفته و با کارکردهای متعدد و در عین حال متنوع، به عنوان یک عامل مهم در معادلات سیاسی روز مورد استفاده بوده است. فتوا همواره به عنوان عاملی حرکت بخش، پیامدها و نتایج شگرفی را در تاریخ ایران رقم زده است. در این میان تاریخ ایران عصر سلجوقی با توجه به شرایط سیاسی ـ اجتم...

غلو در لغت به معنای زیاده روی و زیاده انگاری و گذشتن از حد در مقابل کلمه تقصیر به معنای نقصان می باشد و غلات در اصطلاح دینی به کسانی گفته می شود که در مورد رهبران دینی خود غلو کرده اند . غالیان در قرون نخستین اسلامی در تاریخ اسلام بوجود آمدند و به تدریج در طول تاریخ عقاید و آداب و رسوم آنها شکل گرفت و به فرق متعدد تقسیم شدند و در تحولات دنیای اسلام در بعد سیاسی و اجتماعی فعال شدند . این فرق بع...

با توجه به آموزه‌های جدیدی که اسلام با خود به ارمغان آورد، از نظر دینی به تقسیم‌بندی اجتماعی پرداخت که در دو دوره مکّی (مسلمان، کافر و مشرک) و مدنی (کافر، مشرک، منافق، مسلمان و مؤمن) خود را نشان داد. هجرت پیامبر| به مدینه سرآغاز عصر جدیدی در تاریخ اسلام شد که به تأسیس دولت ـ شهر نوپای مدینه انجامید و به همراه آن مسئله جانشینی آن حضرت نیز از دغدغه‌های این نظام سیاسی جدید بود تا جایی‌که، جانشینی آ...

بلایای طبیعی به حوادثی غیرقابل پیش بینی اطلاق می شود که منشأ انسانی ندارد. یافته های پژوهش حکایت از آن دارد که این مقطع از تاریخ خراسان (قرون7ـ 14ق) حوادث و بلایای زیانباری را تجربه کرده که نتایج و پیامدهایی از جمله کاهش جمعیت و مهاجرت را در پی داشته است. واکنش دولتمردان و حکمرانان نسبت به کاهش پیامدهای ناشی از حوادث و بلایای طبیعی را با توجه به مستندات تاریخی می توان ضعیف ارزیابی کرد. در ...

در این نوشته خلاصه‌ای از مطالب کتاب فوق الذکر ـ که به ابعاد اجتماعی، سیاسی و فرهنگی حج‌گزاری هند در قرن‌های دهم تا سیزدهم هجری می‌پردازد ـ ارائه می‌شود. در گزارش این کتاب، به تحلیل‌ها و آمارهای ارائه شده در کتاب توجه شده و به ترتیب فصل‌های کتاب، پس از معرفی منابع و آثار پژوهشی مرتبط با موضوع پژوهش و بیان اهداف و ضرورت‌ها و دشواری کار، به تاریخ حج در آغاز عصر جدید و در حقیقت در دوره مورد بحث اشا...