همچنان که سنّت پس از قرآن کریم، به عنوان دومین و اساسی ترین آبشخور فهم اسلام به شمار می رود، عقل نیز پس از این دو از دیگر منابع فهم آموزه های دینی به شمار می رود، به گونه ای که انبوهی از آیات قرآن و احادیث امامان معصوم(ع)؛ در مقام تمجید و ستایش از این موهبت الهی و حجّت باطنی انسان ها برآمده و کسانی را که از جاده ی خرد ورزی خارج می شوند، نکوهش کرده و منزلت آنان را از چهارپایان پست تر قلمداد نموده ...

در بررسی موضوعات سیاسی از دیدگاه احادیث به اصل مهم جهاد برمی خوریم؛ اصلی که موجودیت اسلام و عزت و استقلال مسلمانان وابسته به آن بوده و در دفاع از ممالک اسلامی، و توسعه قلمرو جغرافیایی اسلام به ویژه در صدر اسلام و گسترش فرهنگ توحیدی در جهان، نقش اساسی داشته است. فلسفه تشریع جهاد و مبنای مشروعیت آن، فارغ از ارزش های مادی و نژادپرستی و توسعه طلبیِ قدرت طلبان، و دست یازی به ثروت های ملل دیگر ـ که در...

حدیث مهم ترین منبع در استنباط احکام فقهی نزد اندیشمندان اسلامی است. تعارض بین برخی از احادیث، یکی از دغدغه های اصحاب ائمه? و اندیشمندان در طول تاریخ اسلام بوده و گاه باعث ایجاد پرسش در حوزه اعتقادات برخی از افراد گشته است. پژوهش حاضر پس از بیان کلیاتی درباره حدیث، تدوین و حجیت آن، نقش پیامبر? و امامان معصوم? در تشریع احکام، عصمت آن بزرگواران و تعارض و راه حل رفع آن، به خاستگاه تعارض در احادیث ف...

یکی از موضوعات مهم در در ادیان و بویژه دین مبین اسلام موضوع شعارهای این دین است که در حفظ و پیشبرد اهداف والای آن نقش سازنده ای دارد هر چند این موضوع ارتباط نزدیکی با احکام و اعتقادات دارد ، چنانچه برخی شعار را همان احکام و فرایض الهی دانسته اند اما باید گفت احکامی مانند نماز و روزه و زکات و حج و... خود بخشی از شعارهای اسلامی است که دین بدون آن معنا و ماهیت مستقل ندارد به عبارت دیگر خداوند به م...

یکی از اقسام حدیث که کمتر به آن پرداخته و توجه شده، حدیث قدسی است. حدیث قدسی، وحی غیر قرآنی خداوند متعال به پیامبر در موارد مختلف است که رسول خدا آن را با الفاظ و عبارات خود بیان و بازسازی کرده است. در میان شیعه اولین کسی که در این موضوع کار و احادیث قدسی را در یک کتاب جمع آوری کرده، شیخ حر عاملی است که کتاب الجواهرالسنیه را در این زمینه به رشته ی تحریر در آورده است. هدف ما در این رساله بررسی ع...

کلمات اهل بیت - که ریشه در آگاهی‏‏های وحیانی دارد - از ویژگی‏‏هایی چون اشارات،‏‏ معاریض، و محاسن برخوردار است. ‏‏در این مقاله تلاش شده است تا نشان داده شود که یکی از موثرترین راه­ها برای شناسایی و شناساندن این ویژگی‏‏ها، ‏‏ملاحظه روایات تفسیری آن بزرگواران در مقایسه با منقولات تفسیری صحابه و تابعان است؛ ‏‏چه این که در نگاه مقایسه‏‏ای، علاوه بر آشکار شدن وجوه تمایز بین سخنان معصوم و غیر معصوم،‏‏...

ادبیّات فارسی که مهم ترین بعد هنر ایرانی است بستری مناسب برای عرضه شدن فرهنگ دینی به عنوانِ یکی از دستاوردهای معنوی بوده است. فرهنگ دینی به عنوان یکی از مهم ترین خرده فرهنگ ها تشکیل دهنده ی فرهنگِ کلّیِ جامعه ی ایران در پس از اسلام ، همانند دیگر اجزای پیکره ی فرهنگ ایرانی، بخش مهمی از درون مایه ها و عواطف شعر فارسی را به خود اختصاص داده است. درون مایه های دینی که از منبع قرآن کریم و حدیث شریف سرچشمه...

بررسی روش اطمینان به صدور حدیث، تاریخی همپای عصر صدور حدیث دارد. اعتبارسنجی احادیث در بین اصحاب امامیه در دوره­های مختلف امری رایج بوده است. نقد محتوای آموزۀ منسوب به امام(ع)، معیار اعتبار سنجی در دوران ائمه(ع) و محدثان پیشین شیعه است. در این پژوهش، عوامل رویکرد اعتبار سنجی مبتنی بر نقد محتوای آموزه­های منسوب به امامان شیعه و پیامدهای آن بررسی و بر این نکته تأکید شده است که این روش، معیار پیشین...

در این مقاله کوشش به عمل آمده تا در کوتاه سخن، طی سه بند، نشان داده شود که با ظهور اسلام، دانشمندان بسیاری در سایه علوم قرآن پدید آمدند و آثار گران بهایی در دانش های گوناگون از خود به یادگار گذاشتند: و انواع ادبیات ایران بویژه ادبیات شعری مانند ادب حماسی، آرمانی، عرفانی، تعلیمی، و غنایی تحت تأثیر قرآن و احادیث به وجود آمدند. لیکن بعد از مشروطیت، ادبیات ایران تحت تأثیر تفکرات مغرب زمین از محتوای...

در برخی ادبیات دینی، احادیث و روایاتی مشاهده می شود که دربردارنده ی این معناست که زنان به لحاظ قوای عقلانی ناقص بوده و نقصشان در این زمینه هم ذاتی است. این گونه از بیان به صورتی تحقیرآمیز زنان را پایین تر از مردان تعبیر می کند؛ چرا که یک متن در حضور یک تقابل گفتمانی معنا می یابد. بررسی سندی این گونه از روایات، تشکیکی جدی را به دست می دهد، اما این پژوهش با گزارشی از بررسی سندی روایات - که توسط ب...