آیا دوران انقلابها سپری شده است؟ برخی از محققین و صاحبنظران معتقد هستند که با استناد به روندهای فعلی جهانی شدن و پروسه دمکراسی‌سازی در قسمتهای مختلف دنیا احتمال وقوع انقلاب‌های بزرگ اجتماعی به صفر رسیده است امروزه شرایط حاکم در نظام بین المللی به گونه ای است که شبکه به هم پیوسته‌ای از منافع متقابل اقتصادی ، کشور‌ها را به یکدیگر سخت مرتبط ساخته است و چه تأثیر شگرفی را روندهای دمکراسی سازی بر روی...

تأثیر ادبیاتی بر ادبیات دیگر از پیامدهای تعامل فرهنگی ملل مختلف است. هیچ ادبیات پویایی نمی تواند خود را از تأثیر ادبیات ملل دیگر دور نگاه دارد و وقتی در دو سوی این معادلة تعامل فرهنگی و ادبی، دو ملت همزبان قرار گرفته باشند، مسئله ضرورتی دیگرگونه می یابد. در این میان ادبیات ایران و تاجیکستان که از یک آبشخور زبانی سیراب می شوند، می تواند محلی برای یک مطالعة تطبیقی باشد. در این مقاله، به بررسی وج...

پذیرش این اصل مسلم که هنر و ادبیات میراث مشترک جامعه بشری است، مستلزم قبول ارتباط زنجیره‎ای این مقوله در فرهنگ های ملل و تأثیر متقابل آفرینش های هنری بر یکدیگر خواهد بود. ادبیات تطبیقی (comparative literature) که در زبان عربی به آن «الأدب المقارن» می‎گویند یکی از شاخه های ارزشمند و مهم علوم ادبی معاصر و یکی از پایه‎های نقد ادبی جدید است که ما را از تأثیر پذیری ادبیات ملل مختلف و همچنین تأثیر پذ...

هویت جامعه ای ابزاری است برای تفکیک ملتی از ملت دیگر، با تکیه بر آگاهی مشترک حول مفهوم یا مفاهیم تعریف شدۀ جمعی. احساس قوی هویت می تواند به عنوان جنبه ای از سرمایۀ اجتماعی درک شود. به علاوه، سرمایۀ اجتماعی به طور عام و هویت جامعه ای به طور خاص، محصول روابط اجتماعی محسوسی هستند که افراد جامعه آن را درک می کنند و تأثیرات متقابل زیادی بر یکدیگر می توانند داشته باشند. با توجه به این تأثیرات متقابل،...

بررسی و تطبیق کنایه­ ها و  ضرب­ المثل ­های دو زبان، راهی برای بازشناسی برخوردها و ارتباط فرهنگی دو ملت، در درازنای تاریخ است. از آنجا که کنایه­ ها و ضرب ­المثل­ ها، حامل حکمت و دانش هستند و تقریبأ ویژگی­ های زبانی را در خود به شکل پیشین نگاه می ­دارند، پس بررسی ضرب ­المثل­ های یک زبان و تطبیق آن­ها با زبانی دیگر پیشینۀ مشترک دو زبان و فرهنگ را برای ما روشن می­ کند. در این مقاله چند ضرب ­المثل ا...

زبان و ادبیات، بیان‌گر هویت و اصالت و شخصیت یک ملت است. پیوند و تأثیر و تأثیر میان زبان و ادبیات فارسی و زبان و ادبیات عربی دوسویه بوده است. تأثیر زبان عربی بر زبان فارسی به قبل از ظهور اسلام برمی‌گردد. اما با ظهور اسلام این تأثیرگذاری در اندیشه و فرهنگ ایرانیان گسترش یافت اما قرن پنجم هجری که از قرون درخشان دوره اسلامی است، در این قرن تأثیر قرآن و زبان عربی بر اشعار فارسی نسبت به دوره‌های قبل ...

اندیشیدن درباره­ی مرگ و سخن گفتن از آن یکی از بن­مایه­های رایج در ادبیات و جریان اندیشگانی یک قوم است. ادبیات هر ملت زمینه ای مناسب برای بازتاباندن و شناسایی اندیشه­های ایشان درباره­ی مرگ خواهد بود. از سوی دیگر به دلیل ناشناخته بودن ماهیت این پدیده، پیوسته، دیدگاه­های اندیشمندان مختلف با یکدیگر متفاوت و گاه متناقض بوده است. بررسی تطبیقی نگرش اندیشمندان گوناگون درباره ی مرگ، حقایق بسیاری را بر م...

با آن که برخی بر این اعتقادند که میان ادبیات و مبانی زیبایی شناسی با مسائل اجتماعی مقارنه ضروری وجود ندارد و آثار ادبی بسیاری را می توان یافت که با امور اجتماعی مناسبت چندانی ندارند یا به کلی با آن بی ارتباط اند، یکی از مسائل مورد توجه ناقدان ادبی و جامعه شناسان، پیوند معنی دار ادبیات و در کل مبانی زیبایی شناسی با امور اجتماعی است. از آن جا که در ادبیات، زبان وسیله بیان است و به قول ارسطو، به ن...

با آن که برخی بر این اعتقادند که میان ادبیات و مبانی زیبایی شناسی با مسائل اجتماعی مقارنة ضروری وجود ندارد و آثار ادبی بسیاری را می توان یافت که با امور اجتماعی مناسبت چندانی ندارند یا به کلی با آن بی ارتباط اند، یکی از مسائل مورد توجه ناقدان ادبی و جامعه شناسان، پیوند معنی دار ادبیات و در کل مبانی زیبایی شناسی با امور اجتماعی است. از آن جا که در ادبیات، زبان وسیلة بیان است و به قول ارسطو، به ن...

دو ملت ایران و هند سابقه‌ مشترک قومی و نژادی دارند و در طول زمان از یکدیگر بسیار تأثیر پذیرفته‌اند. این اشتراکات و تأثیرپذیری‌ها در آثار ادبی دو ملت نیز بازتاب یافته است. پژوهش پیش رو با فرض وجود مضامینی مشترک میان شاهنامه فردوسی و حماسه رامایانا، به مقایسه تطبیقی دو شخصیت‌ منفی کلیدی شاهنامه، ضحاک و افراسیاب، با راوانا، شخصیت منفی حماسه رامایانا، پرداخته ‌است. نتایج این پژوهش حاکی از وجود اهری...