بینامتنیت روشی جهت فهم دقیق­تر متون است که به بررسی روابط بین متن­ها می­پردازد و بر آن است که بیان کند هر متن و گوینده­ای متأثر از دیگر متون و گویندگان سابق یا هم­زمان، بوده و آگاهانه یا ناخودآگاه از کلام و اندیشه­ی آنها بهره­مند گشته است. امام علی (ع) در نهج­البلاغه، گاهی واژگان و عباراتی از متون قبلی (اعم از قرآن، احادیث نبوی (ص)، أمثال و اشعار عربی) را در خطبه­ها، نامه­ها و کلمات قصار خویش ...

بینامتنیت یکی از نگرش های نوین در زمینه نقد ادبی است، و شالوده آن بر این اساس قرار گرفته که هیچ متنی خودبسنده و اصیل نیست؛ بلکه واگویه ای از متون پیشین اش است. دیوان شعرا و کتب ادبا از این قاعده مستثنی نیستند. این پژوهش با هدف نمایاندن بینامتنیت حدیث در اشعار ولایی «شاهنامه» فردوسی، و بررسی چگونگی استفاده حکیم فرزانه طوس از روایات در «شاهنامه» صورت گرفته است، تا در پایان بتوان از پیوند «شاهنامه...

متون اساطیری، یکی از متون پیشین است که پیوندی تنگاتنگ با شعر فارسی دارد. اسطوره‌ها ماهیت بینامتنیتی دارند، زیرا در متونِ زمان‌های گوناگون ادبیات زبانی و نوشتاری پی در پی بازگویی می‌شوند. بینامتنیت و اسطوره شناسی تطبیقی دو دانش پیوسته هستند. شاملو از شاعران ایرانی و برجسته پای بند به اجتماع در ادبیات فارسی است. او با بهره گیری از اسطوره‌های یونانی، دینی و ایرانی به بیان پرسمان‌های اجتماع...

نیمه دوم سده سیزدهم شمسی در تاریخ ایران معاصر حائز اهمیت ویژ های است. موج تغییرات گسترده اجتماعی- سیاسی آرام آرام جریان یافت و به پا خاست و مشروطیت شکل گرفت که پس از استقرار و ثبات نسبی به برافتادن دودمان قاجار و ظهور حکومت پهلوی منجر شد. این تغییر از آن رو اهمیت دارد که قدرت سیاسی حکومت نیز - با وجود حفظ نظام سلطنتی- تغییرات نسبی ساختاری را پذیرفت و دولت مدرن یا دولت-ملت با تلفیقی از استبد...

ژرار ژنت از محققان برجسته‌ی عرصه‌ی بینامتنیت، ارتباط و تعامل یک متن با متون یکدیگر را مطرح کرده است. یکی از گسترده‌ترین مفاهیم بینامتنی، تأثیرپذیری صریح و غیر صریح و ضمنی متون ادبی از منابع دینی از جمله نهج‌البلاغه است. در این پژوهش با رویکردی تحلیلی- توصیفی، روابط بینامتنی اشعار خاقانی با نهج‌البلاغه بر اساس نظریه‌ی بینامتنیت ژنت بررسی شده است. بین اشعار خاقانی و نهج‌البلاغه در سه سطح واژگان، ...

ادبیات معاصر عربی، مجموعه‌ای از مفاهیم نو را در‏بر دارد ‌که برخی از آنها را از غرب گرفته است. یکی از این مفاهیم، بینامتنیت است که در زبان عربی، واژۀ «تناص» معادل آن است. بینامتنیت، روی‏کردی فرهنگی- اجتماعی است که در همۀ حوزه‌ها به‏ویژه ادبیات، رسوخ کرده و دگرگونی‏هایی شگرف را به‌وجود آورده است و شاعران معاصر عرب نیز از آن بهره‌ برده‌اند. در این نوشتار، بر‏آنیم که بینامتنیت را در شعر صلاح عبد‏ال...