روضه الناظر و نزههالخاطر جنگی است کهن و با ارزش، مشتمل بر منتخبی از بهترین و زیباترین اشعار فارسی و عربی تا قرن هفتم هجری قمری که عزالدین عبدالعزیز کاشی، از مؤلفان و شاعران پایان سده هفتم و آغاز سده هشتم هجری، آن را گردآوری و تدوین کرده است. شعرهای برگزیده نشان می‌دهد مؤلف تسلط خوبی بر ادب عرب و عجم داشته و دیوان بسیاری از بزرگان را در اختیار داشته است. در این مقاله، ضمن معرفی این مجموعه خطی و ...

مدح یکی از مهم‌ترین درون‌مایه‌های شعری در ادبیات عربی است. فنّ پیامبرستایی که در ادب عربی به مدایح نبویة مشهور است، به خاطر مضامین والای اخلاقی ادبی که در مدح پیامبر مکرم اسلام (ص) دارد، از جایگاه والایی برخوردار است. این فنّ در دوره‌های مختلف شعر عربی وجود داشته امّا در دورۀ مملوکی توانست به اوج ادبی-هنری خود برسد. این مقاله با تکیه بر شیوۀ وصفی تحلیلی تلاش دارد با واکاوی اسباب شکل‌گیری و شاعران ...

ابوالحسن علی حسنی ندوی (متوفای1999م) نویسنده ی برجسته ی هندی است که در زبان عربی، اردو و فارسی صاحب قلم است. وی نزدیک به یک قرن با قلم و بیان خویش به اسلام، زبان و ادبیات عربی خدمت کرد و بیش از 150 کتاب تألیف نمود. بخش بزرگی از این کتاب ها مانند کتاب «نظرات فی الادب»، «مختارات من أدب العرب» و «القراءه الراشده» در موضوع زبان و ادبیات عربی نگاشته شده است. هدف از این پژوهش شرح حال ندوی، معرفی آثار...

دو کتاب الأدب الصّغیر و الأدب الکبیر، نقطة تقاطع دو فرهنگ ایرانی و اسلامی محسوب می­شوند. نویسنده با معیار عقل و خرد، مضامینی را از این دو فرهنگ برگزیده که نه تنها پس از گذشت بیش از هزار سال مورد تأیید خردمندانند؛ بلکه موجب تحسین آن­ها شده­اند. سبک نگارش ابن مقفّع که در نوع خود بدیع و بی­نظیر است، در کنار مضامین عقلی مشترک در دو فرهنگ اسلامی و ایرانی، موجب شده است عبارات حکیمانة این کتاب که از اوّل...

نویسندگان پارسی‌نویس از دیرباز علاقه­‌مند به استفاده از امثال عربی در کتاب‌ها و رسائل خود بوده‌اند و از یک سو آن‌ها را برای تبیین بهتر مقاصد خود به کار می‌برده و از سوی دیگر، بدین وسیله آشنایی ژرف خود را با ادب تازی به رخ می‌کشیده‌اند. یکی از متون مهم زبان فارسی ــ به­‌ویژه در حوزۀ ادبیات عرفانی ــ که گنجینه‌ای سرشار از مفاهیم و موضوعات مختلف به شمار می‌رود، نامه‌های عین‌القضات همدانی ...

شریف از برجسته ترین شاعرانعصر عباسی دوم است.ستاره شهرت وی بواسطه غزلیات عاشقاته اش حجازیات در اسمان ادب عربی درخشید چرا که او برای اولین بار در تاریخ ادب عربی سبک جدیدی را در غزل عفیف بنیانگذاری کرد و حقا که در این حیطه بسیارخوش درخشید.او دراین غزلیات تقریبا ازتمام ارایه ها وصنایع ادبی استفاده کرد تا به بهترین شکل ممکن بتواند احجساسات پاکش را نسبت به محبوب محرم وحج گزارش بیان کند.شاعران بسیاری ...

چکیده باده­­سرایی یکی از غرض­های برجستۀ شعر غنایی به شمار می­آید که در ادبیّات پارسی و عربی از جایگاه ویژه­ای برخوردار بوده است. همین توجّه و اهمیّت به این مسأله، سبب پدید آمدن دو گونه ادبی در ادبیّات آنها شده که در ادب پارسی «ساقی­نامه» و در ادبیّات عرب «خمریات» نام گرفته است. در این غرض شعری، «شراب» در مفهوم اولیه خود، همان بادۀ انگوری و زمینی است؛ اما در مفهوم ثانویه، به نمادی معنوی برای بیان حال...

چکیده کمال ناصر، شاعر فلسطینی و مسیحی معاصر، از شخصیت های برجسته ی ادبیّات مقاومت به شمار می آید؛ وی، نقش بسزایی در گسترش ادبیات بیداری و آگاه سازی مردمی و دفاع از مظلومیّت و آزادی ایفا نموده است. کمال، علاوه بر مشارکت در فعّالیت های سیاسی و اجتماعی، احساسات و عواطف انسان دوستانه خود را در قالب شعر بیان کرده است. او جان خود را بر سر ایده های خویش فدا نمود. محتوای شعری کمال ناصر، غزل، رثا و بخش ز...

بی شک واقعۀ غدیر یکی از مهم ترین رویدادهای تاریخ اسلام به شمار می رود؛ چراکه در آن، یکی از مهم ترین مسائل جامعۀ اسلامی، یعنی خلافت و جانشینی پیامبر(ص)، مشخص می شود. دربارۀ غدیر و اتفاقات این واقعه بسیار سخن گفته اند. این حادثه را بسیاری از مورخان در کتاب های تاریخی خود ثبت کرده اند؛ همچنین، در احادیث نقل شده از ائمه (ع) اشاراتی به این واقعه شده است. بسیاری از شاعران نیز این واقعه را درقالب شعر ...

منوچهری دامغانی از جمله شاعران طراز اول ایران در نیمه اول قرن پنجم هجری است . او بر ادب عربی و اشعار شاعران عرب و بر احوال و آثار شاعران پارسی احاطه داشت و نیز بر علوم دینی و ادب و طب و نجوم واقف بود . منوچهری به اظهار علم و فضل در شعر اصرار داشت ، از این رو نام بسیاری از شاعران پارسی و تازی و اصطلاحات مهجور عربی را استعمال کرده ، اما هیچ یک از اینها از جذابیت شعر او نکاسته است . تشبیهات وی بدی...