عدالت در اندیشه و سیره امام علی(ع) جایگاهی ویژه دارد به گونه ای که وی پذیرش حکومت را برای تحقّق عدالت عنوان کرده و هدف اصلی حکومت خویش را برپایی عدالت در مفهوم وسیع آن و در عرصه های مختلف مطرح کرده است. پی جویی عدالت و تحقّق آن منوط به دریافتی درست از مفهوم عدالت است که این مفهوم شناسی بتواند به منزله راهبرد و طرح عملیاتی آن عمل کند. بدین معنا که با عدالت چه چیز روی می دهد. تا زمانی که مفهوم عدال...

مقاله حاضر در دو بخش، بحث خود را متمرکز کرده است: 1. الگوهای مختلف درباره بینش‏های دنیوی؛ 2. تطبیق اندیشه ‏های امام علی علیه ‏السلام درباره دنیا با یکی از این الگوها. در بخش اوّل، پنج بینش درباره دنیا الگو بندی شده است: الگوهای مربوط به بینش‏های دو جهان ‏نگر؛ الگوهای مربوط به تک جهان ‏نگر. الگوهای تک جهان نگر در دو قسم دنیا محور و دنیاگریز و الگوهای دوجهان‏نگر در سه قسمِ‏دنیای حداکثر، دنیای حد...

آنچه نگارنده در پی تحقیقات خود به آن دست یافته، این است که به طور کلی می توان به سه گرایش متفاوت در ارتباط با موضوع جامعیت قرآن در بستر زمان اشاره کرد: 1ـ جریان تصوف گرایی با محوریت اندیشه ی غزالی. 2ـ جریان غرب گرایی با محوریت فکری جدایی دین از سیاست. 3ـ جریان اصالت گرایی با محوریت وفاداری به متن. جریان تصوف گرایی با مبنا قرار دادنِ اصل باطن قرآن و زبان قرآن به معناشناسی جامعیت قرآن روی ...

دوران امامت امام رضا (ع) (203-183 هـ ق) را می توان دورانی کم نظیر از لحاظ اعتقادی، فرهنگی، و سیاسی محسوب نمود. افزایش تحرکات علویان در واپسین سال های امامت آن حضرت از مشخصه های این دوره می باشد؛ ویژگی های جنبش های علویان در این زمان، از جهات متعددی مانند: تعداد ،گستره ی جغرافیایی، خاندان های علوی شرکت کننده در آن و به تسلط درآوردن مناطق حساس خلافت عباسی بر اهمیت آن نهضت ها افزوده است و همین ویژ...

یافته این نوشتار آن است که برای فهم اندیشه امام خمینی باید به دنبال شناخت سرمشق های امام یا به تعبیر دیگر شخصیت هایی بود که امام آمال خود را در اندیشه و رفتار آنان متجلی می دید. یکی از بارزترین این شخصیت ها، آیة الله مدرس است که به موارد قابل مقایسه زیادی در این دو شخصیت می توان رسید. با توجه به تقدم زمانی مدرس می توان شواهدی دال بر تأثیرپذیری امام از ایشان دست یافت. به نظر می رسد یافته این مقا...

عصر امام باقر و امام صادق? مصادف با بروز اندیشه هایی چون امامیه، کیسانیه، غلات و زیدیه از مکتب کلامی شیعه و معتزله، جبریه، مرجئه و خوارج از مکتب کلامی اهل سنت و زندقه، مسیحیت و یهودیت از غیر مسلمانان است. مکاتب فقهی شیعه و اهل سنت و اندیشه های سیاسی و اقتصادی بخش دیگری از اندیشه های آن عصر را به خود اختصاص داده است. امام باقر و امام صادق? در برابر هر یک از اندیشه ها مواجهه ی خاصی داشتند. سیره...

در تحقیق مزبور با استفاده از شیوه استقرایی، متون تاریخی مربوط به دوران حکومت حضرت علی (ع) را مورد بررسی قرار دادیم. در ابتدای امر بنیان های اندیشه سیاسی حضرت علی (ع) را تبیین نمودیم و مفاهیمی همچون سیاست، قدرت، حکومت، بیعت و ... را از نظر ایشان مورد بحث قرار دادیم و سپس به رفتارهای امام علی (ع) با مخالفانشان ( به طور موردی) در مقاطع مختلف پرداختیم. از این منظر کوشیدیم تا پاسخ هایی درخور به سوا...

این مقاله تحلیل مواضع سیاسی امام کاظم (ع) در مقابل خلفای عباسی و اثبات حق زمام داری ایشان در مقابل حاکمان وقت است. برای رسیدن به این امر مهم، براساس روش تحلیلی، تاریخی، در آغاز اصول کلی اندیشه سیاسی امامان شامل تربیت جامعه برای تشکیل حکومت دینی، اعتراض به حکومت­های زمانه، کناره­گیری مدبرانه و در مواردی همکاری با خلفای زمان برای حفظ اصل اسلام، به عنوان پیش در آمد خط مشی سیاسی امام کاظم (ع) تبیین...

در تفکرات سیاسی، مقولاتی وجود دارد که همواره مورد تأمل و اندیشه ورزی است یکی از مقولات که علاوه بر حوزه اندیشه های سیاسی به ابعاد دیگر معارف انسانی رسوخ کرده، مفهوم حاکمیت و قانون و رابطه بین آن دو است. و نیز آیا حاکمیت امری قانونی است یا اینکه حاکمیت و اراده فرمانروا تعریف کننده قانون، حدود، نحوه اجرا و نظارت بر آن است؟هر کدام از مکاتب مختلف حقوقی موجود بر اساس بینش خود پاسخی به این مسأله داده...

انسان شناسی از آن جهت که به تبیین ابعاد وجودی آدمی و ارزشمندی وجودی وی در عالم هستی پرداخته و متکفل ارائه ی سیمای کمال و سعادت و شقاوت اوست، از مهم ترین و ضروری ترین مباحثی است که هم در حکمت نظری و هم در حکمت عملی قرآن کریم، از جایگاه رفیعی، برخوردار است. انسان شناسی یکی از نقاط عطف اندیشه ی حضرت امام خمینی1 در روی کردهای قرآنی، فلسفی و عرفانی ایشان است. در این پژوهش، سعی شده است ضمن استقراء آر...