پژوهش حاضر می کوشد چگونگی حضور اندیشه های خیّام را، به عنوان یکی از مفاهیم پر بسامد، در شعر عبدالوهّاب البیاتی شاعر نام­آشنای عراقی بررسی کند و برای انجام این کار دو دفتر شعری «الّذی یأتی ولا یأتی» و «الموت فی الحیاه» که بیشترین توجّه را به خیام دارند، مورد بررسی قرار گرفته اند. در این مقاله خیّام به سه شکل در شعر بیاتی بازیابی شده و مورد کنکاش قرار گرفته است. نخست ذکر نام خیّام و توصیف او، دوّم اندیش...

هرمنوتیک با ظهور اندیشه های هانس گئورگ گادامر (۱۹۰۰-۲۰۰۱) وارد عرصه جدیدی شده است. از اینرو لازم است تا نگاهی به چشم اندازها اندیشه هرمنوتیکی گادامر داشته باشیم. این نوشتار در دو بخش تنظیم شده است. نخست به ریشه یابی واژه هرمنوتیک، تاریخچه و خاستگاه و آنگاه قلمرو و گرایش های کلی آن پرداخته و سپس اندیشه های محوری گادامر از قبیل پرسش هرمنوتیکی، مساله متن و مساله فهم آن مورد بررسی قرار گرفته است.

مهم‌ترین مشکل در مطالعۀ فلسفۀ سیاسی فارابی، درک ماهیت معماگونه اندیشۀ اوست که از ترکیب فلسفۀ سیاسی یونانی، اندیشۀ ایرانشهری و آموزه‌های اسلامی به وجود آمده و به راحتی در سه‌گانۀ مشهور مستشرقین یعنی فلسفۀ سیاسی یونانی، شریعت‌نامه‌های فقهی و اندرزنامه‌های ایرانشهری نمی‌گنجد. در پژوهش حاضر، چارچوب کلی روایت‌های ارائه شده دربارۀ فارابی به سه مقام توصیف (پرسش‌های منبع‌یابی)، تفسیر (پرسش‌های هویت‌یاب...

چکیده بدون تردید آموزش و نظام آموزشی از مهمترین زمینه های شکل دهی به افکار و اندیشه های اجتماعی افراد و زمینه ساز توسعه در میان جوامع بشری به شمار می رود. در این میان مکتب فکری معتزله و اندیشه های برآمده از آن از جمله مهمترین زمینه های فکری و اندیشه ای شکل دهنده در تاریخ اسلام و نظام های آموزشی منبعث از آن به شمار می رود. لیکن نظام آموزشی برآمده از اندیشه های معتزله، تحت تاثیر مهمترین مبا...

تساهل یکی از وجوه برجسته اندیشه ها و آموزه های جمعیت «اخوان الصفا و خلان الوفا» (دوستان صمیمی و باوفا) که حدود هزار سال پیش در دوران شکوفایی تمدن اسلامی ظاهر شدند محسوب می شود. تساهل و مدارای اخوان در پژوهش هایی که درباره آنان در داخل و خارج از کشور انجام شده و مورد توجه قرار گرفته اما ریشه های این رویکرد اخوان که قرن ها قبل از مطرح شدن این مباحث در غرب ظهور و بروز یافته، مغفول واقع شده است. در...

دیوان اشعار محمدتقی بهار شاعر و اندیشمند سیاسی دوره معاصر مملو از اندیشه­ها و دغدغه­های سیاسی او همچون عدالت­خواهی، استبداد ستیزی، آزادی، رعیّت­پروری، احترام به دانشمندان و به طورکلی آئین و روش­های ملکرانی است. با توجه به وجـود قراینی، همچـون آشنـایی شـاعر با انـدیشـه­های اسلامی به ­خصوص معارف نهج­البلاغه، به نظر می­رسـد آبشخور اصلـی انـدیشه­های سیاسی او، منابع اسلامی، همچون نهج البلاغه است به گ...

در دهه­ های اخیر بهبود در توزیع درآمد، مبارزه با فقر و کاهش نابرابری یکی از اهداف مهم توسعه اقتصادی و اجتماعی و حتی از وظایف مهم دولت­ ها محسوب می ­شود. ازاین­ رو، توجه به توزیع نامتعادل درآمد و ریشه­ های پدید آمدن آن در جهت دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی مستمر و باثبات از اهمیت ویژه­ای برخوردار شده است. لذا مطالعه حاضر در راستای تحقق هدف عدالت اجتماعی، افزایش رفاه عمومی و حرکت به­ سوی توسعه اق...

در این مقاله به بررسی عرفان و تصوف نظامی خواهیم پرداخت. بحث آغازین این خواهد بود که آیا نظامی را می توان همچون سنایی، عطار، مولوی و دیگران، شاعری عارف نامید. سپس به این نکته می پردازیم که آیا او صوفی رسمی بوده یا تحت تأثیر گسترش این اندیشه ها در این دوره نمودی از آن در آثارش دیده می شود. سپس نظرات وی را دربارة مطرح شدن این اندیشه ها در شعر خواهیم آورد و بازتاب اعتقادات عرفانی اش را در زندگی عمل...

مقاله حاضر در صدد تبیین نظریه «اِشراف دین بر سیاست» از دیدگاه مهندس مهدی بازرگان است. وی دین را حاکم بر سیاست می داند و بر این باور است که هدف اصلی دین، «خدا و آخرت» می باشد و مسائل سیاسی جنبه دنیایی و فرعی دارند؛ از این رو بر اساس حکم عقل لازم است دنیا را بر طبق اصول توحیدی و بر پایه هدف غایی دین، سامان داد. بنابر نظریه بازرگان، دین بر سیاست اشراف کلی داشته، آن را جهت می دهد ولی وارد جزئیات آن ...