در این مقاله، پس از بیان تعریفی تکمیلی از دانش معانی، بیت معروف «میازار موری که دانه کش است / که جان دارد وجان شیرین خوش است » با ضبط دیگری از آن که در شاهنامه تصحیح جلال خالقی مطلق آمده است (مکش مورکی را که روزی کش است / که او نیز جان دارد و جان خوش است) مقابله و با توجه به مقتضای حال مخاطب، گوینده و نوع ادبی حماسه، دلایل بلاغی رجحان ضبط اخیر در بافت شاهنامه بیان شده است. در پایان نیز بر این ن...

چکیده:‏ ماهیّت فرا زمینی تجربه های عرفانی، عارف را دچار وجد و هیجان می کند؛ بنابراین عارفان برای تعلیم و بیان تجربیّات خود ‏ناگزیرند از زبان خاصّی استفاده کنند که آن را زبان عرفانی می نامند. زبان عرفانی، از دیدگاه های مختلف قابل بررسی است و ‏عناصر متعدّدی در شکل گیری آن نقش دارد. بلاغت از جمله عناصر موثر زبان عرفانی فارسی است.‏ موضوع علم معانی بررسی انواع جمله از جهت معانی ثانوی آن است. این علم، ...

اشکالات و اختلافاتی که در متون درسی علم معانی وجود دارد باعث شده است جایگاه این شاخه علمی در میان علوم ادبی تضعیف و کارآیی های بالقوه آن در درک زیبایی و تحلیل مسائل ادبی پنهان شود. این اشکالات غالباً از فقدان روش علمی و نبود تعریف درست و دقیق از مبانی این دانش سرچشمه می گیرد. این پژوهش در جهت بازبینی، نقد و تبیین مبحث «حذف و ذکر» انجام شده است که یکی از بخش های مهم فنّ معانی است. حذف و ذکر از مهم...

هدف اصلی از پرسش در زبان خبر، طلب آگاهی است؛ امّا ادبیات هنرِ زیبا بیان کردن و تأثیرگذاری بیشتر بر مخاطب است. از آنجا که ارائه پیام به طور مستقیم چندان هنری و تأثیرگذار نیست، بدیهی است که پرسش در ادبیات در مفهوم اصلی خود به کار نرفته و دارای اغراض ثانوی باشد. علاوه بر این از آنجا که در ادبیات مخاطب مشخص و واقعی وجود ندارد، سوال ادبی غالباً بدون پاسخ باقی می‏ماند. در ادبیات خبر، امر، نهی و... به اق...

اسلوب تهکّم همواره یکی از متداول­ترین شیوه­های ادبی جهت تنبیه و هشیاری مخاطب بوده است. بدین صورت که متکلم جهت توهین، تحقیر و یا تنبیه مخاطب،لفظی را به­جای لفظی دیگر می آورد؛ مانند زمانی که مدح را به جای ذم و وعد را به جای وعید به کار گیرد. این صنعت بلاغی در هر دو علم معانی و بیان مورد نظر دانشمندان بلاغت بوده است و امام علی(ع) در بسیاری از خطبه­های نهج­البلاغه با اهداف مختلف از این صنعت ادبی بهر...

ترجمه قرآنِ آقای محمد باقر بهبودی با نام »معانی القرآن« مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. ناقد، برخلاف نظر مترجم که ترجمه خود را »تفسیر« می داند، معتقد است نه تنها در این اثر، ویژگی ها و ضرورتهای تفسیری مشهود نیست، بلکه تحمیل آرای شخصی بر قرآن در جای جای آن به چشم می خورد. از سوی دیگر، تعابیری در آن آمده است که احیاگر اندیشه های ناصواب قرون وسطایی و مسیحی درباره خدا، پیامبران، معاد و دیگر باورهای...

در این مقاله، ابتدا دو معنای متفاوت تاریخ از یکدیگر تفکیک شده است. اول به معنا و مفهوم «دانش تاریخ» و دیگری به معنا و مفهوم «حادثه ی تاریخی» یا «موضوع علم تاریخ». مطلب مورد بحث این مقاله فقط دانش تاریخ است و درباره ی موضوع علم تاریخ اصلا سخنی به میان نیامده است. در این مقاله، ابتدا دو معنای متفاوت تاریخ از یکدیگر تفکیک شده است. اول به معنا و مفهوم «دانش تاریخ» و دیگری به معنا و مفهوم «حادثه ی ت...

معنا شناسی شناختی روشی برای تبیین معانی در زبان شناسی معاصر محسوب می‌شود، که مفهوم نشانه‌های زبانی را بررسی می‌کند. این روش با سازماندهی، پردازش و انتقال اطلاعات در تحلیل و تشریح گزاره‌های قرآنی از جمله حروف باعث سهل الفهم کردن قرآن می‌شود. از این‌رو، پژوهش حاضر به روش توصیفی-‌ تحلیلی، حرف «من» را با رویکرد شناختی مورد بررسی قرار داده تا تحلیلی صحیح از حرف «مِن» در قرآن ارائه دهد، بعد از تحقیق و...

چکیده: غزلیات شمس از نظر معنایی و تأویلی تفاوتی گسترده و شگفت انگیز با شعر دیگر شاعران دارد.سخنان مولانا از آنجا که از بیخودی و نا آگاهی بر می آید گاه وارد ساحتی می شود که درک معانی آن دشوار و دست نیافتنی است و از سویی دیگردارای معانی شگفت و متناقض و حیرت آفرین می باشد.گستردگی و عظمت تأویل در آن ها به اندازه ای است که به هیچ رو نمی توان تأویل و معنایی خاص برای آن ها منظور نمود.مولانا طبیعت واج...