هذه الدراسهُ محاولهٌ لتتبّع بعض صور القهر فی الشعر الجاهلیّ، والکشف عن أبعادها ودلالاتها فی نفوس مبدعیها من شعراء الجاهلیّه، أولئک الذین عکّر الإحساس بالقهر صفو عیشهم، فعبّروا عن ذلک بأشعارهم التی جاءت مثقلهً بالحزن والأسی والإشفاق علی ضعف الإنسان فی واقع یُعلی من شأن القوّه والأقویاء، إلی حدٍّ تغدو معه القوّه الشرط الأوّل لحیاهٍ تلیق بإنسانیّه الإنسان. تتعدّد صور القهر فی الشعر الجاهلیّ، وتتلوّن بألوان أسبابها و...

إنّ التأریخ مع قصصها المرّه والحلوه باب إلی عالم جدید؛ عالم ملأت بالتجارب الثمینه التی لا تُحصل علیها إلّا بمضیّ السنین والقرون المتمادیه، حیث لا یُستثنی منها تأریخ الأدب الأندلسی (إسبانیا الحالیه)؛ ألا وهو تأریخ أناس مجاهدین ومتفانین استطاعوا أن یضعوا حجر أساس الإسلام والآداب الشرقیه فی ما وراء الحدود الاسلامیه نحو أروبا والغرب، وأن یثبتوا أنّ للاسلام قدره التسلل والنفوذ فی قلوب غیر المسلمین؛ فمن الض...

انّ بعض النقاد و مؤرخی الأدب یعتقدون أن لو نظرنا فی دیوان البارودی، لوجدنا أنه لم یأت بجدید، لا فی موضوعات الشعر، و لا فی شکله. و أنه لم یخرج عن موضوعات عصره التقلیدیة. و أنّ شعره موزع بین المدیح و الهجاء و الفخر و الغزل و ریاضة القافیة، إضافة إلی لون وجدانی ساقته أحداث حیاته. و إنّ هولاء النقاد یجعلون تجدیده فی قیاس شعره بشعر معاصریه، فی دیباجته و أسلوبه و ترک التکلف والبهرجة. أمّا إذا کان البارود...

تألیف در زمینة ادبیات تطبیقی عربی با عبد الرزاق حمیده، ابراهیم سلامه و نجیب العقیقی آغاز شد. هر یک کتاب هایی را با عنوان الادب المقارن برای تدریس در دانشگاه تألیف کردند. این کتاب ها بر خلاف عنوانشان «الادب المقارن» در محتوا ارتباطی به ادبیات تطبیقی نداشته و نتوانستند اصول این علم را بر اساس مکتب فرانسه ـ مکتب رایج عصر ـ تبیین نموده و تعریف روشنی برای آن ارائه نمایند تا بتوان بر اساس آن به بررسی...

دو کتاب الأدب الصّغیر و الأدب الکبیر، نقطة تقاطع دو فرهنگ ایرانی و اسلامی محسوب می­شوند. نویسنده با معیار عقل و خرد، مضامینی را از این دو فرهنگ برگزیده که نه تنها پس از گذشت بیش از هزار سال مورد تأیید خردمندانند؛ بلکه موجب تحسین آن­ها شده­اند. سبک نگارش ابن مقفّع که در نوع خود بدیع و بی­نظیر است، در کنار مضامین عقلی مشترک در دو فرهنگ اسلامی و ایرانی، موجب شده است عبارات حکیمانة این کتاب که از اوّل...