محققین علم اصول و فقه براى اجتهاد علومى را برشمرده‏اند که اجتهاد بر آن بنا شده است. در این میان ظرایفى وجود دارد که کمتر مورد دقت و بررسى قرار گرفته و پرداختن به آنها مى‏تواند افق جدیدى را به روى پژوهندگان فقه و اصول باز کند.در این نوشتار اغلب از زاویه جدیدى به مباحث پرداخته شده و بحث هاى روشى مطرح گردیده است; بدین معنا که چگونگى به کارگیرى این علوم در استنباط، و راه حل مشکلاتى که در این علوم و...

همانگونه که از نام پایان نامه مشخص است موضوع این پایان نامه درباره استصحاب است و استصحاب یکی از اصول و قواعد ارزنده علم اصول فقه است که در دانش فقه و حقوق نقش عمده و گسترده ای را ایفا می کند و به گفته سید صدرالدین قمی : « پس از کتاب و سنت استصحاب مهمترین دلیل است ... ». و نیز در این رساله نتیجه گرفته شده است که استصحاب آماده و دلیل است این در حالی است که هم اکنون مشهور و معروف این است که استصحا...

هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر قدرت و به دست‌گیری حکومت اسلامی بر روش فقه سیاسی یا علم روش‌شناسانه بوده و نیز تأثیر واقعیات اجتماعی و سیاسی در عرصه عمل و روش نگاه به موضوع علم اصول و طریق استنباط را مورد توجه قرار داده است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان داد، اگرچه تحولات حکومتی تاثیر عمیقی بر روش پژوهش در اصول فقه و شیوه فقه‌پژوهی برجای نگذاشته، اما افق‌های جدیدی را گشوده، رویکرد عقل‌گ...

 پیوندهاى دو دانش فقه و تفسیر از زوایاى گوناگون مورد بحث و بررسى قرار گرفته است.  آغاز پیدایش دانش فقه و تفسیر به زمان پیامبر(ص) باز مى‌گردد. این دو دانش، در یک مسیر پدیدار شدند و رشد و نمو یافتند، افزون بر پیوند تاریخى فقه و تفسیر، هر دو دانش، از مبادى و دانشهاى مشترک بهره مى‌جویند. از یک سو، اسباب نزول، اصول فقه، دانش الفاظ و قواعد زبان و مبادى کلامى از جمله مبادى مشترک تفسیر و فقه به حساب م...

بیشتر اصولى که فقیهان به وسیله آنها استنباط مى‏کنند، فردى است و حکم فرد »من حیث هو« را بیان مى‏کند و کارى به کل جامعه ندارند; همچنین بیشتر موضوعات اجتماعى که فقیهان پیرامون آنها نظر مى‏دهند، »من حیث هو« است; یعنى ملزومات و آثار آنها را در هنگام افتا در نظر نمى‏گیرند; مثلاً آوازه‏خوانى زن، یا ذبح قربانى در منا، یا نگاه به عکس نامحرم، یا قمه‏زدن به تنهایى مورد بررسى قرار مى‏گیرد، در حالى که اولاً، ...

بررسی قرآن کریم و روایات معتبر، نشان می‏دهد که پیامبر)ص( و امام)ع( غیر از شأن اصلی ابلاغ پیام الاهی، شؤون دیگری همچون شأن عادی، ولایی و قضایی نیز داشته‏اند، همان‏طور که دانشمندان کلام، فقه و اصول، شؤون گوناگونی را برای معصوم ذکر کرده‏اند. توجه و به کارگیری درست این شؤون در رشته‏های مختلف علوم اسلامی، می‏تواند نتایجی را در این علوم به بار آورد. در این مقاله تلاش شده تا به اختصار، شؤون مؤثر در عل...

چکیده ندارد.

متون دینی به متون آیات قرآن کریم و احادیث معصومان تقسیم می شود. عده ای از اصولیان در فهم پذیری متون مذکور اختلاف و نظریه های مختلفی را در آن طرح کرده اند. هر چند بحث این گروه از اصولیان در متون دینی هم صغروی و هم کبروی است، تحقیق حاضر به بحث کبروی مربوط می شود. مقصود از بحث صغروی، معناداری و از بحث کبروی، فهم پذیری متون فوق است. اصولیان نظریه های مختلفی را در تفصیل فهم پذیری متون دینی ارائه داد...

دیدگاه امام خمینی(ره) همانند بسیاری از عالمان شیعه، در موضوع حجیّت روایات فقهی در مقایسه با روایات غیر فقهی متفاوت است. امام خمینی قائل به حجیّت خبر واحد فقهی است و دلیل اصلی خود بر این دیدگاه را که مبتنی بر سیره و بنای عقلاست ارائه کرده و به نقد دلایل دیگر، از جمله دلایل قرآنی، روایی و اجماع می پردازد. در مقابل، برای روایات غیر فقهی اعتباری قائل نیست. هرچند برخی نشانه ها در کلام ایشان، نشان از ا...

هر مجتهد جامع الشرایطی بر اساس هر یک از سه منصب افتاء، حکم و قضاء قدرت و اختیار خاصی می یابد. بر اساس منصب افتاء مجتهد می تواند در مورد مسأله شرعی فتوا دهد که این فتوا حاصل اجتهادی روش مند است. همچنین مجتهد بر مبنای منصب حکم نیز قدرت صدور حکم می یابد که مبتنی بر الزام بر انجام یا ترک کاری به خاطر مصلحت آن، که جدای از احکام ثانویه است و صدور آن با لحاظ برخورداری از مقام و منصب ولایت است. علاوه ب...