با ورود نظام سرمایه داری و صنعت بانکداری مبتنی بر بهره، به حوزه اقتصادی کشورهای اسلامی، دانشمندان مسلمان برای ایجاد سازگاری بین این نظام و حکم حرمت ربا، نظریه­های مختلفی برای  محدودکردن قلمرو حرمت ربا  ارائه داده اند، و برای اثبات نظریه خود ادله ای آورده اند، یکی از مهمترین استدلال هایی که طراحان این نظریه ها به آن تمسّک کرده اند ادعای اختصاص حرمت ربا، به ربای رائج در عصر جاهلی و زمان نزول وحی ا...

فن معارضه به نوعی سرایش شعر یا نگارش نثر اطلاق می شود که در آن شاعر یا نویسنده به خاطر اعجاب یا رد و انکار یا شوخی و بذله گویی، به پیروی قصیده ای یا متنی می پردازد و در این تقلید از موضوع، وزن، قافیه و حرکت روی قصیده قبلی،- و اگر نثر باشد- از موضوع و رویکرد متن قبلی، تبعیت می کند. این فن- که بیشتر در شعر صورت می گیرد- از دوره جاهلی تا زمان حال در ادبیات عربی وجود داشته امّا دوره مملوکی زمان شک...

فإذا ما نظرنا الی موضوع الشعر الجاهلی بدقّه و تمحیص، نجد أنه یمتاز بأهمیه کبیره من عدّه جوانب؛ و هو یُعدُّ نوعا من أنواع الدراسات الأدبیه و التاریخیه. الأدب هو «کل ریاضه محموده تودی بالإنسان إلی الفضائل، و هذه الریاضه کما تکون بالفعل و حسن النظر و المحاکاه، تکون بمزاوله الأقوال الحکمیه التی تضمنتها لغه أیّ أمه.»( الإسکندری، د.ت:ص: 3) تتمتّع جمیع الأقوام بالأدب علی مدی الدهر، وکل ما یُسَمّی أدباً الیوم...

بینامتنی بر این ایده مبتنی است که آثار ادبی بر اساس نظام ها، رمزگان ها و سنت های ایجاد شده توسط آثار ادبی پیشین بنا می شوند. دیگر نظام ها، رمزگان و سنت های هنری و در کل فرهنگی نیز در شکل گیری معنای یک اثر ادبی، اهمیتی اساسی دارند. نظریه پردازان امروزی متن ها را فاقد هر گونه معنای مستقل می دانند. متون در واقع متشکل از همان چیزی هستند که نظریه پردازان اکنون آن را امر بینامتنی می دانند. طرح این مس...

اقتباس از شعر جاهلی، محدود به پارسی سرایان قرن­های چهارم و پنجم نمی‌شود، بلکه شاعران قرن­های ششم و هفتم و بعد از آن نیز، با تغییر رویکرد، به بهره­گیری از آن پرداخته­اند. خواجوی کرمانی، شاعر مشهور قرن هشتم، با دو رویکرد متفاوت به تأثیرپذیری از شعر جاهلی پرداخته­است؛ اول اینکه وی در زمینه‌ی ایستادن وگریستن براطلال و دمن، خطاب به ساربان، وصف سفر، و به ویژه، بیان فراق و غم هجران در کوچ یاران، با رو...

چکیده: تحقیق حاضر، شرح یکصد و پنج (105) بیت از شواهد شعری به کار رفته در تفسیر البحر المحیط اثر ابو حیان اندلسی و از صفحه «297» تا صفح? «385» می باشد. اشعار استناد شده به آنها در این تفسیر، بیشتر مربوط به سه دور? جاهلی، اموی و عباسی هستند، اما این اشعار از سوی مولف شرح و توضیحی داده نشده اند. در این تحقیق ابتدا نام سرایند? هر بیت ـ پس از مراجعه به کتابها و دواوین مختلف- به همراه وزن عر...

سید شهاب الدین بن سعید موسوی حویزی معروف به ابن معتوق یکی از شاعران شیعه مذهب عصر عثمانی است.او درحویزه دیده به جهان گشود.دوران زندگی ابن معتوق هم عصر با حکومت مشعشعیان در حویزه بود.او در ابتدا اشعارش را جمع آوری نمی کرد، به همین دلیل بخش اعظمی از اشعار او از بین رفته است، تا اینکه به سید علی خان مشعشعی پیوست و به تشویق وی به گردآوری سروده هایش پرداخت.بعد از مرگ وی پسرش کار جمع آوری را ادامه دا...

مدایح نبوی از مهمّترین جلوه های شعر دینی است که با آغاز رسالت پیامبر گرامی اسلام (ص) اوّلین جرقه های آن زده شد و در عصر مملوکی بنا به شرایط سیاسی، اجتماعی و ... به اوج شکوفایی خود رسید و به صورت فن شعری مستقلی درآمد. عبدالرحیم البُرَعی یکی از شاعران عصر مملوکی است که در سرودن مدایح نبوی از توانمندی و مهارت بالایی برخوردار بوده به طوری که حدود یک سوم دیوان خود را با مدح و ستایش نبیّ اکرم (ص) مزیّن نمو...

نگارنده، در مقاله حاضر تلاش دارد از رهگذر شناخت بنیادهای گفتمانی جاهلیت در موضوع امنیت و استفاده از آن به مثابه یک «غیر»، به تصویر روشن تری از گفتمان امنیتی اسلام دست یابد. برای این منظور، چهار رکن اصلی گفتمان جاهلی ـ یعنی تعدد خدایان، تعدی، تجارت و تعصب ـ شناسایی و متناسب با آنها، تلقی سلبی از امنیت که مد نظر اعراب جاهلی بود؛ معرفی شده است. در ادامه، نویسنده با استناد به آیات الهی و از طریق تح...