به مصداق بسیاری از آیات قرآن و روایات صحیح، حفظ رابطه¬ی حسنه بین زوجین و رعایت احترام دو طرفه در خانواده، یکی از مبانی و اهداف مورد نظر شریعت اسلام در موضوعات فقهی است اما فقهاء به استناد ادله¬ی مختلف، معتقدند که اگر زندگی زناشویی، مصداق آرامش و طمأنینه و هم دردی نباشد، مرد با بکارگیری حقش در مورد طلاق، می¬تواند آن زندگی خانوادگی و همسری را البته با حفظ احترام همسر و رعایت موازین اخلاقی، خاتمه ...

چکیده مواردی که در قانونگذاری و در دلیل شرعی موضوع حکم قرار می‌گیرند، یا مخترع شارع یا عرفی‌اند. موضوعات عرفی که از عرف عام یا خاص پدید آمده‌اند و شارع از آنها اصطلاح خاصی اراده نکرده است نیز به «عرفی مستنبط» و «عرفی ساده» تقسیم می‌شوند. مدعای مقاله این است که در موضوعات عرفی ساده به طور مطلق و در موضوعات عرفی مستنبط بسته به لسان دلیل، به طور قطع یا با احتمال عقلایی قابل توجه، «کارکردشان در من...

گرچه اساس و بنیان استنباط احکام در مذاهب مبتنی بر قرآن و سنت می­‌باشد، لکن از یک سو روشهای اصولی، تفسیر و استنباط از قرآن و سنت میان مذاهب متفاوت بوده و از دگر سو اختلاف در منابع فقه موجب اختلاف احکام و فتاوی در بعضی از موضوعات میان مذاهب اسلامی شده ­است. هم­چنین از آن­جا که پیشینه و قدمت مذاهب غیرشیعی در حکومت­‌داری نسبت به مذهب شیعه بیشتر است، سؤالی که پیش می­‌آید، این است که: تاریخ و فتاوای ...

برای شناخت نقش دلیل عقل در استنباط احکام شرعی در سیرۀ نظری و عملی شیخ انصاری (ره) بررسی متون فقهی استدلالی و اصولی وی بر اساس روش تحلیل محتوا انجام شده ‌است. نتیجۀ تحقیق نشان می‌دهد او عقل را به‌عنوان رسول باطنی مطرح و حجیت آن را به این دلیل می‌پذیرد. وی به استقلال عقل در حکم باور دارد و قبح برخی محرمات شرعی را به‌دلیل عقل مستقل مستند می‌کند. وی نیز اعلام می‌دارد که دلیل عقل قطعی در تعارض با نص...

کمال و سعادت بشری در گرو اندیشه و تعقل است و اندیشه‌ورزی، دعوت به تفکر و همچنین سلب محدودیت از عقل و اندیشه تعریف شده است. پرسش اصلی مقاله این خواهد بود که اسلام در تحقق این امر در مباحث اصول فقه (که علم استنباط فقه و یکی از منابع آن عقل است) برای اندیشه‌ورزی چه اعتباری قائل شده است؟ هدف این مقاله اثبات وجود اندیشه‌ورزی در حد متعالی عقلانی در اصول فقه است، چراکه اصول فقه؛ علم به قواعد عمومی و ع...

در این مقاله تأثیرگذاری کرامت انسانی در قامت مفهوم راهبرد و در ایفای نقش اثباتی و سلبی آن در فهم احکام شریعت جست‌وجو می‌شود و پس از پذیرش نقش‌آفرینی آن در مقام ثبوت و اثبات، باور داریم کرامت انسانی به‌عنوان ویژگی ذاتی آدمی برگرفته از حیث خالقیت خداوند و تکوین است که در مقام تشریع و حیث شارعیت خداوند خطوط قرمزی را ترسیم می‌کند که شریعت از آن عبور نمی‌کند و فقه نیز به‌عنوان دانش شریعت از آن پیروی...

طباق بررسی شده در این تحقیق یکی از زیبایی های بدیعی و معنوی کلام است که جایگاهی ویژه در ادبیات و علم تفسیر و فقه و زبان شناسی دارد. اهل لغت و زبان شناسان برای بیان اندیشه ها و توضیح معانی و شاعران برای تعبیر احساسات و اوضاع سیاسی و اجتماعی خود از فن طباق یاری طلبیده اند. و از سویی دیگر بلاغی ها برای کشف حقایق و معانی متضاد در آیات قرآن و فقیهان برای تبیین احکام شرعی و فقهی به این صنعت ادبی تمسّک...

سرقت از نظر فقهی عبارت از ربودن مال دیگری بطور مخفیانه پس از هتک حرز است که به اندازه ربع دینار و یا معادل قیمت آن باشد و از لحاظ حقوقی عبارت است از ربودن متقلبانه مال منقول متعلق به دیگری بدون رضایت مالک. در مورد حقیقت و ماهیت سرقت از نظر فقهی و حقوقی می توان گفت که مفهوم سرقت زمانی تحقق پیدا می کند که عوامل ربودن ، مال دیگری و پنهانی بودن وجود داشته باشند که ارکان سرقت را تشکیل می دهند. چنانچ...

موضوع بانک و بانکداری البته به مفهوم امروزی آن، پیش از زمان معاصر در دوره اسلامی سابقه‏ای ندارد؛ لیکن در اسلام برای انواع فعالیتهای اقتصادی و مالی همواره قوانین و مقرّراتی وجود داشته و پول فلزی یا کاغذی و اسناد بهادار همچون سفته در جامعه اسلامی رایج بوده است. اسلام برخی معاملات و فعالیتهای اقتصادی و تجاری رایج میان عقلا را امضا و تأیید و برخی دیگر را ممنوع اعلام کرده است. حجم گسترده‏ای از مسائل ...

این مقاله، برآن است تا تمایز علم اخلاق با فقه را مورد بررسی قرار دهدکه عبارت‏اند از: 1. محمول گزاره های فقهی احکام پنج گانه تکلیفی است و محمول گزاره های اخلاقی، خوب/ بد، بایسته/ نابایسته و درست/ نادرست؛ 2. حکم فقهی دغدغه استحقاق ثواب و عقاب دارد، اما حکم اخلاقی دغدغه سعادت؛ 3. گزاره های فقهی دارای جعل و اعتبار شرعی از ناحیه خداست، درحالی که گزاره های اخلاقی انشای قانونی الهی و جعل و اعتبار شرعی...