این رساله نگاهی است به اساطیر و الهه های متنوع درایران، بین النهرین، هند، مصر، یونان و روم و باورهای قومی پیرامون آنها. این ایزدبانوان، سمبل بسیاری از عناصر هستی از جمله زمین، زایندگی و رستنیها بوده که بیان چیستی، مفهوم و محتوای این نقشمایه از ایزدبانوها در گستره پیش از تاریخ و ارتباط آن با اسطوره های کهنتر و سیرتکاملی آنها و بررسی وجوه اشتراک و افتراق میان آنها درتمدنهای کهن مورد نظر نگارنده ...

عناصر مشترک در فرهنگ و ادبیات ملل مختلف فراوان دیده می شود که یافت و تحلیل دلایل آن، کمک می کند تا در صورت لزوم، زمینه‌های اشتراک و نزدیکی فرهنگ‌ها تقویت شود. یکی از شباهت-های موجود در ادبیات فارسی و ادبیات دیگر ملل حضور کودکانی است که بنا به دلایلی از خانه طرد می شوند و در نهایت اغلب آن‌ها به خانه بازمی گردند و در شرایط و موقعیتی بهتر قرار می گیرند. در شاهنامه، شخصیت‌هایی چون کیقباد، زال و... ...

آئین سوگواری "چمر" ، مراسمی است که در مناطق غربی کشور، به هنگام درگذشت افراد شاخص، صاحب نامان ، بزرگان و جوانان قبیله، به منظور نکوداشت آنان برگزار می گردد. در این مراسم به قصد اثر گذاری بیشتر، از تمهیدات نمایشی و واژگان زبانی و همچنین از چینش و فضا سازی های خاصی استفاده می شود که آن را به اساطیر ایرانی و نمایش های باستانی یونان مرتبط می کند. "چمر" به دلیل داشتن عناصر و جلوه های خاص نمایشی نظ...

هدف این پژوهش تحلیل و بررسی رمان سووشون با تاکید بر تعامل متن و نویسنده با پیش متن-ها و آثار ملی، دینی، ادبی، تاریخی و آثار ترجمه شده ی دانشور بر اساس نظریه ی بینامتنیت، سه تن از نظریه پردازان این حوزه یعنی، ژولیا کریستوا و میخاییل باختین و رولان بارت می باشد، همچنین چگونگی اخذ و تألیف متون مختلف برای خلق یک شاهکار ادبی تحلیل و بررسی گردیده است. شیوه ی گردآوری مطالب در این پژوهش، کتابخانه ای اس...

تحقیق حاضر به چهار فصل و یک پیشگفتار تقسیم شده است که هر فصل آن نیز به قسمتهای متنوع دیگری تقسیم شده است. در پیشگفتار به اهمیت توجه به پیشینه فرهنگ و تمدن اقوام مختلف ، بخصوص به ضرورت تحقیق در اساطیر و روایات ایرانی ، که پشتوانه عظیم و درخشان فرهنگ و ادب فارسی را تشکیل می دهند اشاره شده است. در فصل اول ، احوال ، آثار و سبک سخن سعدی به طور مختصر مورد مطالعه قرار گرفته است. در فصل دوم ابتدا به بر...

داستانِ جنگ رستم با اکوان دیو، یکی از حماسه‌های بسیار رازناک و خِردآشوبِ شاهنامه است که فردوسی با آگاهی کامل از این امر، نخستین کسی است که کوشیده تا رمز و راز آن را بگشاید. پژوهندگان اساطیر شاهنامه، تمام همت خود را تنها بر شناخت اکوان و تطبیق آن با یکی از شخصیت‌های اساطیری مانند ایزد وای، ارزوشمنه (arezuşamana) و اکومنه (akumana) گمارده و به دیگر جنبه‌های این داستان نپرداخته‌اند. نگارنده بر این با...

یک پژوهش، حاصل کار یک یا چندین نویسنده است که دستاورد علمی یا نتیجه یک تحقیق را در قالب مقاله در اختیار خواننده قرار می‌دهند. امروزه بررسی نقدی یک مقاله یا همان« نقدِ نقد» جایگاه علمی خاصی بین نویسندگان و اصحاب قلم یافته است. بدون شک مقالات چاپ شده در نشریات و مجلات علمی، خالی از عیب و اشکال نخواهد بود و نقد آنها زمینۀ‌ یادگیری سایر نویسندگان را فراهم آورده و نیز سبب برطرف شدن ایراد و اشکال مقال...

آفرینش نخستین نمونة انسانی- انسان مثالی نخستین- از مهم‌ترین مراحل کهن‌الگوی آفرینش در فرهنگ‌های مختلف بشری است. نمونة بنیادین انسان نخستین، الگویی کهن است که در شکل انسان غول‌آسا یا خداگونه یا جفت اولیه پدیدار می‌شود. هدف این جستار، تشریح نمودها و کیفیت‌های اسطوره‌شناختی کهن‌الگوی انسان نخستین در فرهنگ‌های اساطیری و اساطیر ایران باستان، به ویژه در بخش پیشدادی شاهنامة فردوسی است. روش تحقیق کیفی ...

در این مقاله تجلیات قدسی خورشید به عنوان نماد ذات اعظم در سه شاهکار بزرگ منظوم ادب فارسی‘ شاهنامه فردوسی ‘ کلیات خمسه نظامی ومنطق الطیر عطار مورد بررسی قرار گرفته و گونه های مختلف قداست خورشید با اساطیر ایران‘چین‘هند‘مصر‘یونان‘و... نیز برخی از ادیان پیش از اسلام مطابقت داده شده است. موارد مورد نظر در این مقاله عبارتنداز: بررسی خورشید به عنوان نمادی از ذات خداوند‘فرهمندبودن خورشید‘تشابه ساختاری...

ملّی‌گرایی عقیده‌ای است که اغلب حسّ وفاداری و دلبستگی نسبت به شاکله‌های یک ملّت نظیر زبان، اساطیر، عادات و سنّت‌ها، فرهنگ و ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی، اعتقادات دینی و نظایر آن را پدید می‌آورد. نظامی گنجوی شاعر پرآوازۀ ایران، در خمسۀ خود نسبت به هویّت ایرانی و وطن‌پرستی، کمی از فردوسی و شاهنامه ندارد. نگارنده در مقالۀ حاضر بر آن است تا نگرشی به برخی از مؤلّفه‌های ملّی‌گرایی نظامی در مثنوی خسرو و شیرین ...