حماسه شاید قدیمی ترین ژانر و گونه روایی نباشد، اما به یقین مسلط ترین ژانر در تمام دوره های باستان و سده های میانی بوده است. حماسه و اسطوره در تمام فرهنگ ها و خرده فرهنگ ها، چه به صورت شفاهی و چه به صورت نوشتاری دیده می شود. حماسه ها از اسطوره ها تغذیه می کنند و در بعضی فرهنگ ها ادامه آن ها هستند. ادبیات جهان سرشار از عناصر حماسی- اسطوره ای است. این مسأله در مورد ادبیات حماسی ایران و آلمان نیز د...

داستان زال و رودابه، نخستین داستان عاشقانه ی شاهنامه ی فردوسی است که شکل غنایی حماسی داردو در آن عشق زمینی به صورت طبیعی و منطقی جلوه یافته است. باید توجه داشت که در چنین داستان­هایی، شاعر  در جریان روایت و انتقال میراث گذشتگان به نسل­های بعدی چندان تصرّف نمی­کند و کمتر عواطف و احساسات خود را بروز می­دهد اما از حیث توصیف و صور خیال که بیانگر میزان قدرت و مهارت شاعر در سرودن شعر است، می­کوشد تا ب...

در این مقاله ضمن عرضه فشرده داستان براساس دو روایت، از چند زاویه به تحلیل آن پرداخته شده است. در این تحلیل مقدمات بروز تراژدی مرگ رستم و دلایل آن، نقاط قوت و ضعف کار فردوسی، تقدیر اندیشی فردوسی و … مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش مقایسه روایت ثعالبی با روایت فردوسی پس از اشاره به خاستگاه داستان های ملی و حماسی و شاهنامه های منثور، مآخذ اصلی روایات ثعالبی و فردوسی یعنی شاهنامه ابومنصوری و بعضی...

در بنیان داستان های حماسی ایران، صدها موضوع بشری است که چشم عالم را به حیرت افکنده، امّا موضوع «نامجویی» از درخشندگی بیشتری برخوردار بوده است. نام و نامجویی، نقش های گوناگونی را در داستان های حماسی شاهنامه رقم زده و مضامین مختلفی را به خود اختصاص داده است. پهلوانان شاهنامه برای به دست آوردن نام، به پیکار برمی خیزند و برای حفظ آن، جان می بازند. نام، عالی ترین خواستة فردوسی و پهلوانان شاهنامه است ...

دربارۀ جهان­پهلوان شاهنامه، رستم، پژوهش­های بسیاری انجام گرفته است. برخی او را شخصیتی تاریخی، و گروهی شخصیتی اسطوره­ای به حساب آورده اند. پژوهشگران دیگری خاستگاه راستین رستم را حماسه می­دانند. بهمن سرکاراتی در جستاری با نام «رستم یک شخصیت تاریخی یا اسطوره­ای؟» پس از آوردن دیدگاه کسانی که تهمتن را شخصیتی تاریخی یا اسطوره ای تصور کرده و او را با گندفر و گرشاسپ یکی می­پندارند، انگارۀ هر دو گروه را...

در فایل اصل مقاله موجود است

نفوذ و تأثیر شاهنامه فردوسی در ادب فارسی، موجب شکل‌گیری منظومه‌های حماسی ملی در ایران شد. به دنبال خاموشی تدریجی حماسه‌های ملی که از اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم قمری شروع شده بود، سرایش حماسه‌های تاریخی و پس از آن حماسه‌های مذهبی نیز شکل گرفت. با رسمیت یافتن آیین تشیّع و عنایت ویژه به اندیشه‌های دینی در دوره صفویه و حمایت دربار از سرایندگان دین خواه، تمایل شاعران به سرودن منظومه‌های حماسی - م...

فردوسی بزرگترین شاعر حماسه سرای ایران است که شعر او نه تنها مورد تقلید حماسه سرایان پس از او، بلکه معلمانِ اخلاق، نظیر سعدی شیرازی نیز قرار گرفته است؛ بنابراین می توان گفت که افزون بر ویژگی های حماسی، خصیصه هایی تعلیمی نیز در این اثر نهفته است که شاهنامه را در میان متون ادب فارسی شاخص ساخته و همین امر باعث شده که یکی از بزرگترین شاعرانِ فارسی گوی؛ یعنی سعدی، در بوستان از او تأثیر پذیرد. اگر بر آن...

چکیده: حماسه به عنوان یکی از انواع ادبی، همواره در دوره های خاص با درخشش خود به ضرورت حیات و هویت یک قوم و سرزمینش اشاره داشته است.در میان انواع مختلف حماسه، حماسه های تاریخی - مذهبی شکل و حالتی دگرگونه دارند. این نوع حماسه ها برگرفته از دل تاریخ و هویت دینی آنها هستند و به علت قرار گرفتن در زمان و مکان مشخص از اساطیر و افسانه ها فاصله می گیرند و بازتاب واقعیت ها و حقایق تاریخی-دینی اند.علی نا...

اسطوره و حماسه به عنوان گونهای از فرهنگ عامه، پیش از ظهور ادبیات پدید آمده و با ادبیات ملل ارتباط تنگاتنگی پیدا کرده است. با وجود تفاوتهای فراوان بین انسان ها و فرهنگ ها، از نظراسطوره و حماسه شباهت های مشترک فراوانی بین آنها وجود دارد. ادبیات جهان سرشار از عناصر حماسی اسطوره - ایی است. این مسأله در مورد ادبیات ایران و آلمان نیز در شا هنامه و سرود نیبلونگن [Nibelungenlied] بهخوبی قابل مشاهده است...