عباراتی پیچیده و مشکل در نظم و نثر ادبیات فارسی وجود دارد که به شرح و توضیح محتاج است . اشعار حافظ و خاقانی و مولوی و حتی سعدی و نثر کلیله و دمنه و مرزبان نامه و تاریخ بیهقی این مشکل را در بعضی جایها دارند. شرح دهندگان برداشتهای نادرست عرضه داشته اند و چون این معانی خطا به کتابهای درسی هم راه یافته بر خود لازم دانستم که معنای حقیقی عبارات را آنچنانکه گوینده اراده کرده و گفته است یادآوری کنم و ا...

تحفة الملوک، از علی بن ابی‌حفص بن فقیه محمود اصفهانی، رساله‌ای در آداب ملوک است که در قرن ششم یا اوایل قرن هفتم تألیف شده است. این رساله در سال 1382ش، با تصحیح علی‌اکبر احمدی دارانی، به طبع رسیده است. در این مقاله، ما به بعضی از وجوه اهمیّت این کتاب، از جمله اشتمال آن بر بعضی ابیات رودکی و ابوشکور بلخی اشاره کرده‌ایم و برخی عبارات و ابیاتی که مفاد آنها را می‌توان پیشینه‌ای برای سخنانی ا...

در این تحقیق ابتدا نام قائل ابیات پس از مراجعه به کتابهای گوناگون ذکر شده است و پس از آن مفردات آن توسط کتب لغت مشهور شرح و توضیح داده شده است و سپس به اعراب پرداخته شده و کلماتی که از نظر اعرابی دارای وجوه مختلفی بوده اند ذکر شده است.پس از آن معنای فارسی و عربی ابیات ذکر شده و در پایان موضع استشهاد قید گردیده است.

پیداست که ادب عربی در پرتو قرآن کریم به زیباترین شکل ممکن تعالی یافته و به صورت درخشانترین ادب ملل جهان درآمده است . همواره تأثیر قرآن کریم بر روی احساس و اندیشه و چهارچوب لفظی و معنوی آثار شاعران و ادیبان مسلمان مورد نظر و علاقه محققان و پژوهشگران بوده است . در این مقاله انعکاس و پرتو مفاهیم عالی آیات قرآن کریم در دیوان شاعر توانای عصر عباسی‘حبیب بن اوس طائی معروف به ابوتمام بررسی شده و متن ع...

معروف نودهی در سال 1166هـ.ق در روستای «نوده» واقع در سلیمانیه عراق چشم به جهان گشود وهشتاد سال از عمرش را به تحصیل،وتدریس و تصنیف پرداخت و با بررسی آثارش متوجه می شویم که ایشان فردی بسیار توانا،علاقمند به مسائل دینی بوده و در به نظم کشیدن علوم مختلفه تبحر زیادی داشته و حرص می ورزیده است وی به سه زبان عربی،کردی و فارسی آشنایی داشته و اکثر قریب به اتفاق آثارش به زبان عربی است و در سال 1254هـ. ق چ...

ابوطالب کلیم کاشانی (همدانی)، خلاق‌المعانی ثانی، از شاعران برجستة قرن یازدهم هجری است. مضمون‌آفرینی، خیال‌بندی، تمثیل و استفاده از عناصر فرهنگ عامه، کلیم را به یکی از پیش‌آهنگان مضمون‌پرداز سبک هندی ـ اصفهانی تبدیل کرده است. دقت در کلام و شعر او راهگشای مضمون‌پردازی‌های بقیة شاعران سبک هندی خواهد بود. این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی است و در آن به برخی از واژه‌ها و عبارات و ابیات بحث‌برانگیز د...

محمد جواد بهمنیار ارجوزه ای را در باره انواع جمله های عربی به عنوان " تکمله ای بر الفیه ابن مالک اندلسی " سروده است . این مقال با مقدمه ای درباره نقش دانشمندان و نویسندگان ایرانی تبار در زمینه ی تحقیق و تالیف علوم عربی در گذشته و حال آغاز می شود ، سپس خلاصه ای درباره زندگی علمی ابن مالک اندرسی ناظم الفیه ، و محمد جواد بهمنیار ناظم تکمله انواع الجمل را ارائه می کند . و سر انجام ابیات منظومه بهمن...

شناخت و معرفی شروح متعدد نهج­البلاغه، با روش­ها و رویکردهای گوناگون شارحان؛ حائز اهمیت روش شناختی است. زیرا چنین اقدامی موجب دستیابی به بهترین الگوها و رویکردهای شرح نهج­البلاغه می­شود.     یکی از این شروح، شرح منهاج­الولایه تألیف ‏‏ملاعبدالباقی صوفی­تبریزی (قرن 11) است که در دوازده باب گردآمده است. این شرح موضوعی یکی از بهترین شروح عرفانی نهج­البلاغه است که  با توجه به اصول فکری تصوف شیعی به ز...