هدف پژوهش حاضر بررسی نفس از دیدگاه ابن سینا و تبیین دلالت های تربیتی آن بود. بدین صورت که دیدگاه فلسفی ابن سینا درباره نفس مورد بررسی قرار گرفت و دلالت های تربیتی آن در چهار بعد مراحل، اهداف، اصول و روش های تعلیم و تربیت استخراج و استنباط گردید. این پژوهش که در زمره طرح های تحقیقی کیفی، بنیادی و توصیفی ـ تحلیلی است، براساس نظر برخی از صاحب نظران مبنی بر اینکه فلسفه بیش از هر چیز سیستمی از اندیش...

مجردبودن نفس ناطقه یکی از مباحث بسیار مهم در فلسفه ابن‌سینا و انسان‌شناسی او است. ابن‌سینا براهین متعددی بر اثبات این مطلب اقامه می‌کند. او با استفاده از وضع و محاذات‌نداشتن صور معقول، قدرت نامتناهی نفس در ادراک این‌گونه صور و بی‌نیازی نفس ناطقه در برخی از ادراکات خویش ...

چکیده مدینۀ فارابی بر انطباق فلسفه و دین استوار است و بخش عملی دین همان است که کلیاتش در فلسفۀ عملی بیان شده است. مدینۀ ابن سینا نیز مدینه ای است واقعی که به شریعت پیامبر (ص) تکیه دارد. حال مدینۀ ابن رشد چه ویژگی ای دارد؟ بر چه استوار است و در آن شرع چه جای گاهی دارد؟ در واقع، اگر اساس مدینۀ فارابی بر تقارن است و اساس مدینۀ ابن سینا بر شریعت، مدینۀ ابن رشد بر چه اساس و بنیادی شکل گرفته است؟ در...

محمد نجاتی* ابن سینا را می‌توان جزو معدود فلاسفه‌ای دانست که در ذیل فلسفه نبوی خویش به بررسی مساله دشوار وحی پرداخته است. او به واسطه دغدغه هایی که در این مساله دارد، رویکردی ذوابعاد پیدا می‌کند. بر این اساس وی شرط لازم تحصیل وحی را لحاظ نفس، خاصه نفوس انبیاء به عنوان مولفه ای پویا و اشتداد پذیر می‌داند. ...

آنچه این جستار در پی بررسی آن است، معنای این سخن مکرر ابن سیناست که وجود عرضِ ماهیت و یا عرضی آن است. محققان همواره تلاش کرده اند این نکته را در قالب یکی از معانی عرضی در باب مقولات، ایساغوجی و یا برهان تفسیر کنند. همانطور که از اعتراضات ابن رشد بر می آید، با توجه به اینکه تعبیر معنای عرض باب مقولات برای وجود همواره برای محققان بسیار عجیب و غیر قابل قبول به نظر می رسیده است، معنای عرضی در دو باب...

بحث از لذّت، ازجمله موضوعاتی است که سابقه‌ای دیرینه در فلسفه دارد. لذّت از آن جهت که محصول نفس و قوای نفسانی است، از مباحث فلسفی تلقی می‌شود و از همین رو، در آثار فیلسوفانی چون ارسطو، فارابی، ‌‌‌ابن سینا و ملاصدرا، به شکل و شیوه‌ای مبسوط به آن پرداخته شده است. ‌‌‌ابن سینا در آثار گوناگون خود، این بحث را مورد مداقّه قرار داده است. او پس از بیان این مطلب که هر قوه‌ای، لذّت مخصوص به خود دارد، درک خیر ...

پژوهش حاضر به تطبیق و مقایسه علم النفس اشراقی و مشایی و نتایج تربیتی آن پرداخته است. این تحقیق از نوع نظری و روش مورد استفاده در آن تحلیل اسنادی است و سرانجام به سه نتیجه دست یافته است: 1. فلسفه مشاء و اشراق در باب علم النفس مشترکاتی دارند، مانند اذعان به اینکه انسان موجودی ترکیب یافته از نفس و بدن است و نفس موجودی مجرد، زوال ناپذیر و دارای ظرفیت و قابلیت های بی پایان است و با ارتباط متقابلی که...

در اندیشه فارابی و ابن سینا علم در معنای عام مترادف با فلسفه است. از این مقسم واحد دو شاخه نظری و عملی و از هر یک از این دو، اقسام متعددی از علوم تخصصی به دست می آید. در این نمودار خوشه ای دو تصویر وحدت انگارانه و تکثرگرایانه (تخصصی) از علوم در کنار هم گرد آمده است. به این معنا، در علم شناسی ابن سینا هم از وحدت علوم و ارتباط آن ها با یکدیگر سخن گفته شده است و هم از تمایز و تفرد هر یک از دیگری. ...

برهان مشهور انسان معلق ابن سینا همواره مورد توجه متفکران مغرب زمین ـ از قرون وسطی تاکنون ـ بوده است و بسیاری از فلاسفة غربی با بهره گیری از این استدلال به طرح ایده های خویش پرداخته اند. یکی از نمونه های برجستة مشابه استدلال ابن سینا را می توان در فیلسوف معروف قرن هفده اروپا و بنیانگذار فلسفه جدید ـ رنه دکارت ـ یافت. همین شباهت میان دو اصل کوجیتوی دکارت و انسان معلق ابن سینا دست مایة آثار و برر...