قیام عبدالله بن زبیر (61-172 ق) و مختار بن ابی عبید ثقفی (64-66 ق) از قیام های عصر اموی هستند که توفیقاتی نیز داشتند. در این میان ابراهیم بن مالک اشتر به دلیل آوازه، نسب و نفوذش مورد توجه دو گروه قرار گرفت. ابراهیم ابتدا با مختار برای خونخواهی شهدای دشت طف همراه شد، اما پس از نبرد «خازر» و تحقق نسبی این هدف و به دست آوردن امارت موصل از او جدا شد. او همچنان در موصل بود تا اینکه زبیریان بر مختار ...

این نوشتار، نقش ابراهیم پسر مالک اشعر نخعی را در تحوّلاتِ سیاسی عراق (66 - 72ق) بررسی می‏کند. با وجود آگاهی اندک ما از زندگی ابراهیم پیش از قیام مختار، پیوستن او به آن قیام، مشروط بر صحّت نامه محمد حنفیه به او، و غلبه بر اشراف کوفه که مخالف مختار بودند، بسیار برجسته است. او هم‏چنین در نبرد خازر امویان را شکست داد و موجب تثبیت مختار در کوفه شد. پس از آن از مختار جدا شد و زبیریان و مروانیان در صدد ج...

گرچه هدفمندی سوره­ها با تدبر تصدیق می­گردد، اما همچون برخی از مباحث جدید علوم قرآنی با مخالفت­ها و موافقت­های بسیاری مواجه شده است. ازآنجاکه قصص قرآن در بطن سوره واقع گردیده، با اثبات هدفمندی هر سوره و ارتباط هدف اصلی سوره با قصص عنوان‌شده، نتایج مطلوبی حاصل می­گردد. همچون پاسخ به چرایی تکرار و پراکندگی برخی از قصه­ها در قرآن، علت ایجاز و یا تفصیل برخی از داستان­ها و از همه مهم‌تر، پاسخی به شبه...

مقام ابراهیم، از «آیات بینات» و از جمله مسائل مهم در مناسک حج است‌که علما و دانشمندان در این زمینه بررسی و تحقیق بسیار کرده‌اند. با توجه به دلایل مشهود، هنگامی که ابراهیم نبی خانة کعبه و دیوارهایش را بالا می‌برد، وقتی دستش به آن نرسید، قطعه سنگی را زیر پایش قرار داد و نشان پای ایشان بر آن باقی ماند. آن حضرت، همچنین هنگام پند و اندرزِ مردم روی آن سنگ می‌ایستاد. دیدگاه‌های متفاوتی دربارة مع...

بیش از سی آیه از آیات قرآن کریم به موضوع حج اختصاص دارد از جمله احکام و مطالبی که بصورت چکیده از قرآن کریم استفاده می شود به شرح ذیل می باشد: حج یکی از شعائر خداوند بوده و کمتر عبادتی معادل آن می شود. مطابق آیات قرآن کریم وجوب حج از ضروریات فقه می باشد. مشروعیت حج از زمان آدم(ع) و حضرت ابراهیم (ع) بوده است در هنگام قربانی باید نام خدا را ببریم. اتمام حج بعد از دخول حرم یا قبل از دخول حرم واجب ا...

 نقد و بررسى کتاب »معالم التفسیر من کلام الأمیر« از سند و محتوا است. هر چند کتاب، داراى سه سند - سند نعمانى از ابن عقده و سند ابن قولویه از سعد بن عبداللَّه اشعرى و سند سید محسن امین در اعیان الشیعه - است ولى هر سه راه از نگاه سند شناسانه، ضعیف است. نویسنده در مورد ارتباط این کتاب با رساله‌هاى دیگر معتقد است؛ »مقدمه تفسیر على بن ابراهیم«، کتابى است جداگانه که نگارنده آن همان نگارنده تفسیر است و م...

طبقات‌الصوفیۀ خواجه عبدالله انصاری (قرن پنجم) و تذکرةالاولیاء عطّار (قرن ششم) و نفحات‌الانس جامی (قرن نهم) از جمله تذکره­های مدونی هستند که نویسندگان آنان در سه دورۀ متوالی، با هدفی مشترک که همانا تعلیم مبانی تصوف بود و البته مطابق با مشخصه­های فکری متفاوت، به تبیین ابعاد شخصیت مشایخ و از جمله ابراهیم ادهم پرداختند. ابراهیم ادهم از صوفیان بزرگ قرن دوم بود که به دلیل نقش بسزای او در تحول مبانی زه...