جرم «افساد فی الارض» یکی از عناوین محل اختلاف فقهی است که در راستای فرایند اسلامی سازی، وارد حقوق کشورمان شد. ثنویت یا یگانگی دو موضوع «محاربه» و «افساد فی الارض» یکی از مباحث مورد اختلاف بین فقهای اسلامی است. آیه 32 و 33 سوره مائده، آیه 191 سوره بقره، احکام تکرار جرایم تعزیری، روایات مختلف از جمله روایاتی که در مورد قتل نبّاش، آدم فروش، عادت کننده به قتل اهل ذمّه و بردگان، آتش زننده خانه های مرد...

قرآن کتابی است سراپا بشارت و انذار که حاوی خطابات و اشارات عالی قدر عرفانی است . از جمله آیه 281 سوره بقره: « و اتقّو یوماً ترجعون فیه الی الله ثمّ توفی کل نفس ما کسبت وهم لا یظلمون » که طبق اقوال و استناد مفسران بسیاری، آخرین آی های است که بر پیامبر نازل گشته است. این نوشتار با روشی اسنادی- توصیفی به بررسی چند واژ ه کلیدی این آیه پرداخته و ارتباط تقوا با مقامات، احوال و معانی عرفانی را بیان می کن...

کی از آیات قرآنی که پرسش های جدی به همراه دارد، آیه 34 از سوره نساء و مربوط به تنبیه بدنی زنان می باشد. مفسران قرآن از دوره نخست به تفسیر و توجیه و بیان فلسفه و علل این حکم اهتمام داشته اند.    برخی از این تفسیر با اذعان بر دایر بودن حکم به تبیین چرایی آن رو کرده اند ولی طبق برخی از تفاسیر حکم آیه منوط به شرایط فرهنگی و اجتماعی خاص شده است. در این مقاله هفت دیدگاه پیرامون این آیه گزارش و تحلیل...

تحلیل اسماء به‌کار رفته در فواصل آیات از جمله مباحث مهم تفسیری است. قرآن پژوهان، با اعتقاد به توقیفی بودن چینش کلمات وآیات، اسماء مذکور در پایان آیات را بررسی نموده، تا ضمن فهم دقیق آنها؛ به ارتباطشان با محتوای آیات و غرض سوره دست یابند. این پژوهش، با رویکردی تحلیلی، با تکیه برمتون تفسیری و کتب لغت، به‌دنبال تبیین نحوۀ ارتباط اسماء الحسنای پایان آیات با مضامین و غرض سورۀ احزاب می­باشد. یافته­ها...

 قرآن کریم در درازنای سال ها و به صورت تدریجی برای هدایت بشر نازل شده استوآغاز این نزول چگونه و با چه آیاتی و سوری بوده است؟ مفسران و قرآن پژوهان به این سؤال ها پاسخ های مختلفی داده اند . در این مقاله اقوال مختلف موضوع: 1) پنج آیه آغازین «سوره علق»؛ 2) سوره حمد؛ 3) سوره مدثر، به نقد کشیده شده آن گاه سخن استوار که آغاز نزول قرآنی با بسم الله الرحمن الرحیم است گزارش شده است. کلید واژه ها: قرآن، ...

دانش مکی و مدنی آیات قرآن وظیفه تاریخ‌گذاری واحدهای نزول قرآن را عهده‌دار است. از زیرشاخه‌های این دانش، بحث و بررسی پیرامون شناخت آیات مکی داخل در سوره‌های مدنی و آیات مدنی داخل در سوره‌های مکی است که درعلوم قرآنی از آن به آیات مستثنا یاد می‌گردد. از جمله آیاتی که مفسران قرآن درباره مکی یا مدنی بودن آن اختلاف نظر دارند، آخرین آیه سوره مزمل است. از آنجا که این سوره در شمار سوره‌های مکی است که در...

در آیه 31 سوره بقره، موضوع تعلیم اسماء به آدم مطرح شده است و مفسّران طی قرون متمادی، آراء مختلفی را ذیل آیه ارائه کرده‌اند که نیازمند تحلیل و بررسی است. این پژوهش با مطالعه تاریخ‌مند دیدگاه‌های تفسیری ـ از قرن نخست تا قرن پانزدهم ـ بر آن است تا سیر اندیشه مفسّران را ذیل آیه مورد شناسایی و ارزیابی قرار دهد و نشان دهد که تفسیر صحابه و تابعان ذیل آیه اغلب با نوعی ساده‌انگاری همراه بوده است و این نگا...

در قرآن کریم به شباهت‌های حضرت یحیی(ع) با عیسى(ع) از لحاظ معنای نام، نوع خلقت، اعطای کتاب در کودکی، عدم ازدواج، نبی بودن و جزء صالحان بودن ایشان، اشاره شده است و در این زمینه جملات یکسانی در مورد هر یک از آن دو به کار رفته است؛ ولی تعبیر دو آیه از سوره مریم درباره آن‌ها مختلف است. در چهاردهمین آیه از این سوره در مورد یحیی(ع) آمده است که نسبت به والدینش جباری عصی نبود ...

نوشتار حاضر در صدد اثبات این مطلب است که طواف از طبقات فوقانی کعبه جایز نیست و در این راستا، آیه 29 سوره حج را که امر به طواف می کند، مورد تحلیل قرار داده و با طرح دو دیدگاه راجع به طواف، ضمن نقد دیدگاهی که معتقد به جواز طواف از طبقات فوقانی است، به تأیید دیدگاه مقابل می پردازد و برای اثبات آن، به استدلال های قرآنی و روایی تمسک می جوید.

آیه بودن بسمله در سوره های قرآن و قرائت آن در نماز یکی از مسائل مورد اختلاف مسلمانان است. شیعه امامیه بر جزئیت بسمله و وجوب قرائت آن در نماز اجماع دارند. اما در میان اهل سنت در این مسأله اختلاف نظروجود دارد. در این نوشتار به دیدگاه فریقین در این مسأله اشاره شده است و دلایل آیه بودن بسمله با استناد به روایات اهل بیت (ع) و اهل سنت، مورد بررسی قرار گرفته است، همچنین به منشأ این اختلاف و بررسی نظر ...