هدف این پژوهش بررسی شرایط ظهور گفتمان جماعت دعوت و اصلاح ایران (اخوان المسلمین ایران) و تحول گفتمان آن است. چه شرایط تاریخی زمینه ساز شکل گیری این گفتمان جدید در جامعه اهل سنت کردستان ایران شد؟ چه عواملی (چه کسانی) منابع و فضای اجتماعی لازم برای تولید این گفتمان را فراهم آوردند؟ چه عواملی قلمرو گفتمانی و محتوای گفتمان آن را تعیین نمودند؟ محقق پس از طرح یک مدل نظری ترکیبی، به بررسی تحولات اجتماع...

این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که چرا استبداد که در آغاز انگیزۀ اصلی همراهی بیشتر شهرهای ایران با مشروطه بود، در زاگرس غربی عامل اصلی همگامی با آن نشد. به عبارتی، چرا سران منطقه از شکل اصلی حکومت نوپای مشروطه استقبال نکردند؟ از حوادث مهم سیاسی ایران در قرن اخیر، جریان مشروطه خواهی ایرانیان بود که واکنش یکدستی از سوی اشخاص، گروه ها و طبقات اجتماعی نسبت به آن صورت نگرفت. در اینجا به طور خاص...

موضوع مشارکت زنان در عرصه ­های اجتماعی- سیاسی یکی از موضوعات مهم مطالعات علوم اجتماعی است. این امر زمانی تشدید می­ شود که بخواهیم این امر را در بستری انقلابی بررسی نماییم. مشارکت گسترده­ زنان در انقلاب اسلامی ایران، ناظران خارجی را برانگیخت. سؤال اصلی مقاله حاضر این است که چگونه گفتمان انقلاب اسلامی برخلاف دو گفتمان پیشین خویش یعنی گفتمان­ های سنتی و مدرنیزاسیون، باعث جذب و متعاقباً مشارکت سیاسی...

در تحلیل محصولات فرهنگی به طور اعم و سینمای ایران به طور اخص، سه جریان سینمایی قابل تشخیص است. در آغاز دهه چهل، فیلمفارسی، به-مثابه رسانه ای صنعتی، «متن غالب» و «گفتمان هژمونیک» سینمای ایران بود. در همین دهه، سینمای مستقل و روشن فکرانه، به منزله رسانه ای هنری، در حکم آنتی تز سینمای فیلمفارسی، خود را در مقام «گفتمان مقاومت» صورت بندی کرد و بازنمایی متفاوت و متضادی از جامعه ایرانی ارائه نمود. از ...

گفتمان خاورمیانه ای جمهوری اسلامی ایران دکتر حسن بشیر تاریخ دریافت: 13/08/1387 تاریخ پذیرش: 11/10/1387 چکیده ایران پس از انقلاب اسلامی، گفتمان ویژه ای را در سطح جهان و به ویژه، در خاورمیانه به وجود آورده است که نه تنها اختلاف اساسی با قبل از انقلاب داشته بلکه ماهیت آن نیز متفاوت است. این تفاوت بر سه محور «اسلام گرایی»، «استقلال گرایی» و «وحدت گرایی» متکی است. اسلام گرایی پایۀ اصل...

هدف این مقاله بررسی تأثیر انقلاب اسلامی بر ماهیت گفتمان نوجهان سوم گرایی در سیاست خارجی ایران است. توجه فزاینده قدرت های نوظهور در دو دهه اخیر به توسعه روابط با کشورهای جهان سوم بر مدارهای عمدتاً اقتصادی این سؤال را ایجاد کرده است که شکل گیری و بسط گفتمان نوجهان سوم گرایی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران با محوریت توسعه روابط با برخی کشورهای افریقایی و امریکای لاتین تحت تأثیر چه عاملی بوده است...

در این نوشتار تلاش بر آن بوده تا به تحلیل و بررسی دو گفتمان امنیتی موجود و سیر تکوینی آن در نظام سیاسی ایران پرداخته شود. گفتمان نخست که مایه های تئوریک خویش را از اندیشة سیاسی اسلام و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران اخذ نموده، به نام گفتمان انقلابی تفسیری فرا ملّی امّت محور و حتی جهانی (مستضعفین جهان) از امنیت ملّی جمهوری اسلامی ایران ارائه می‌نماید. این گفتمان تا پایان جنگ عراق علیه ای...

رفتار آژانس بین المللی انرژی اتمی در قبال پرونده هسته ای ایران در چه بستر گفتمانی و معنایی شکل گرفته است؟ بررسی اولیه نشان می دهد که دو گفتمان اصلی در مجمع عمومی آژانس وجود دارد؛ گفتمانی که بیشتر بر امنیت هسته ای، خطر تروریسم هسته ای و عدم اشاعه تأکید دارد که توسط آمریکا و بیشترِ کشورهای غربی دنبال می شود و دیگری گفتمانی که بر توسعه صلح آمیز هسته ای و خلع سلاح تأکید دارد و بیشتر توسط کشورهای جها...

مقالۀ حاضر به بررسی جامعه شناختی اهتمام روشنفکران در ساخت نخستین دولت مدرن در ایران پرداخته است. به گونه ای که امکان تحلیل تاریخی مقولۀ روشنفکری را در دوران مشروطه از سال 1285 تا 1305 به دست می دهد. ارتباط گفتمان های سیاسی روشنفکران با مناسبات قدرت به شیوه ای فوکویی تحت تحلیل تبار تاریخی قرار گرفته است. نتیجۀ بررسی ها در این مقاله نشان می دهد که معرفت های متفاوت شکل گرفته در هر گفتمان و کردارها...

این مقاله به بررسی محتوا و ویژگی‌های اصلی گفتمان چپ در متون گروه‌های سوسیالیستی و مارکسیستی اولیه، مثل اجتماعیون عامیون و حزب دمکرات ایران در انقلاب مشروطه، می‌پردازد تا مشخص شود عناصر اصلی مورد تأکید در این گفتمان چه چیزهایی هستند. مقاله حاضر رویکردی را پیشنهاد می‌کند که طبق آن توجه به تعامل عناصر درونی و بیرونی، به ویژه ادغام و ترکیب آن‌ها، جهت فهم جامعه ایران اساسی تلقی می‌شود. طبق این رویکر...