اگرچه پژوهش در روایات اسباب نزول قرآن از جهاتی صورت گرفته است، اما با رویکرد تاریخ‌مندی پژوهشی صورت نگرفته است، در این مقاله با این رویکرد، اسباب نزول قرآن تحلیل شده است. شبهات مستشرقین در این زمینه، ضرورت پرداختن به این موضوع را ضروری می‌نماید. از مستشرقان معاصر، اندرو ریپین شخصیتی است که در آثارش به ویژه در تز دکترای خود به اسباب نزول با رویکرد فقه اللغه­ای به صورت مستقل پرداخته است ...

تحقیق پیش رو با عنوان «نقد و برّرسی کتاب اسباب النّزول واحدی نیشابوری» با هدف اینکه موقعیّت علمی این کتاب که به عنوان مشهورترین اثر در اسباب نزول آیات قرآن کریم مطرح است، در حوزه علوم قرآنی و تفسیر مشخّص شود و نیز با بررسی سلسله اسناد و متون روایات آن، صحیح و ناصحیح بودن آنها آشکار گردد. هر کدام از این دو بخش یعنی سلسله سند روایات و متن آنها دربردارنده مطالب و مباحث مخصوص به خود هستند و پرداختن به ...

کتاب تفسیر تنزیلی؛ مبانی، اصول، قواعد و فواید که در گروه علمی تفسیر و علوم قرآن شانزدهمین همایش کتاب سال حوزه به­عنوان اثر شایسته تقدیر شناخته شده است، اصول تحول فرهنگی قرآن را با تاکید بر ضرورت مطالعات در قرآن به­صورت نزول تدریجی بیان می­کند. این کتاب تاکنون سه جلد آن منتشر شده، مجموعه مباحث نظری را درباره تفسیر نزولی قرآن در بخش­هایی مانند مبانی، اصول و قواعد مطرح می­سازد.

تعیین ترتیب زمانی نزول قرآن یا تاریخ گذاری آن عبارت از این است که به کمک روایات مختلف مکّی و مدنی، اسباب نزول، ترتیب نزول، ناسخ و منسوخ، تاریخ[زندگی] پیامبر(ص) و بهره گیری ازتلویحات یا تصریحاتی که در قرآن راجع به رویدادهای زمانمند تاریخ رسالت آن حضرت(ص) وجود دارد؛ زمان و ترتیب تاریخی هر یک از واحدهای نزول قرآن، شناسایی و معین گردد. ملاحویش آل غازی در «بیان المعانی علی حسب ترتیب النزول» با توجه ب...

چکیده در این رساله با محوریت تفسیر مجمع البیان با ارائه ی تعریفی از اسباب نزول و وجه افتراق آن با شان نزول به بیان جایگاه اسباب نزول اعم از پیشیینه ، اهمیت ، فوائد ،صیغه های سبب نزول وعلل پیدایش تعارض در روایت پرداخته است،هم چنین ضمن معرفی شخصیت گرانقدر مفسر و آثار علمی شان به خصوص کتاب ارزشمند مجمع البیان و شیوه استفاده شده ایشان در بیان اسباب نزول به بررسی سبب نزول پنج جزء چهارم قرآن اهتمام...

در سایه توفیق الهی و توجهات قطب عالم امکان، حضرت ولی عصر ارواحنا فداه و راهنمایی استاد گرانقدر جناب آقای دکتر رستگار، موضوع: « بررسی آماری آیات احکام و تحلیلی از علل نزول اکثر آنها در مدینه » جهت تحقیق به تصویب رسید و طی چند مرحله همفکری با استاد محترم روش و فصول تنظیم گردید. روش انجام این تحقیق کتاب خانه ای و مستند به مراجعه به کتب گوناگون و مرتبط با این بحث می باشد. در این رساله از آمار و ری...

روایات اسباب نزول از جمله مباحث مورد مطالعه در دو حوزه قرآن و حدیث است. در تفسیر الفرقان 288 روایت سبب نزول به کار گرفته شده است که بسیاری از آن‏ها با شرح و نقد مفسر همراه است؛ اما در این میان چگونگی استفاده و تعامل مفسر با این روایات شایسته نقادی‏هایی است که در این مقاله بدان پرداخته شده است. استفاده حداکثری از منقولات صحابه و تابعین و گاه ترجیح آن‏ها بر قول معصوم، پذیرفتن تعدد اسباب به‏ جای گ...

تعیین ترتیب و زمان نزول سوره‌ها ازجمله مباحث پرسابقه در تفسیر و علوم قرآن است. مسأله مهم در این زمینه، جایگاه سوره «مطففین» است که یا به عنوان آخرین سوره مکی یا اولین سوره مدنی محسوب می‌شود. بر اساس ادله نقلی و اجتهادی مورد استناد در تاریخ‌گذاری سوره‌های قرآن، ملاحظه می‌شود اغلب روایات موثق در ترتیب نزول، بیانگر نزول سوره «مطففین» پس از «عنکبوت» در پایان سور مکی است. همچنین باتوجه به تاریخ هجرت...

در این مقاله نویسنده نخست نگاهی دارد به زندگی‌نامه، گرایش قرآنی و علاقمندی دروزه به تفسیر قرآن بر اساس ترتیب نزول. سپس مبانی و مباحث مقدماتی روش تفسیری وی را به مطالعه می‌گیرد و در آن قداست ترتیب موجود قرآن، ضرورت چینش آن بر اساس ترتیب نزول، جهت تفسیر، نقش روایات اسباب نزول و خود قرآن در رابطه با کشف ترتیب نزول، اهمیت سیاق و کاربردهای آن را از نظر مؤلف توضیح می‌دهد. آن گاه میزان پایبندی نویسنده...

شیخ مفید و صدرا به الهی بودن وحی قرآنی معتقداند. شیخ مفید قائل به حدوث کلام الهی است اما صدرا بنابر تفکیک کلام الهی از کتاب الهی، کلام الهی را قدیم ولی کتاب الهی را حادث می‌داند. شیخ مفید با انکار نزول جمعی حقایق وحیانی قرآن تنها به نزول تدریجی معارف جزیی وحیانی قائل است اما صدرا با مبانی فلسفی خاص خود هم نزول حقایق معارف وحیانی را بر قلب پیامبر(ص) تبیین کرده و هم قائل به نزول معارف جزئی وحیانی...