در کلیات این تحقیق سه مبحث مطرح شده که عبارت است از: الف: اثبات پذیری وجود خدا. ب: روشهای مختلف اثبات وجود خدا. ج-ویزگیهای روش کلامی در اثبات وجود خدا و مقایسه آن با روشهای دیگر که در این بحث هم مسائلی از قبیل: برتری روش عقلی بر سایر روشها، روش عقلی و کاربرد آن در مسائل کلامی، اهمیت تفکر عقلی از دیدگاه قرآن کریم و امام علی و سایر ائمه معصومین ادله مخالفان روش عقلی، نظیر خطاپذیری معرفت عقلی، و ت...

اثبات واجب الوجود و امکان و چگونگی شناخت او، از اهم مسائل فلسفه است. در میان براهین متعددی که برای اثبات واجب از سوی اندیشمندان، مانند: برهان امکان و وجوب، برهان حرکت، برهان حدوث و برهان نظم و … ارائه شده، برهان صدیقین از برا هین پرسابقه و مشهور به شمار می رود . درتاریخ فلسفه اسلامی ، اولین کسی که این برهان را ارائه داد، شیخ الرئیس ابن سینا بود و پس از اوفلاسفه ی بسیاری به آن پرداختند و هر یک ت...

در میان براهین متعددی که برای اثبات وجود خدا اقامه شده، برهان نظم از جهاتی ویژه است. از یک سو اکثریت قاطع دینداران به همین برهان استناد می‌کنند و از سوی دیگر متون دینی، به‌ویژه متون اسلامی، بارها این برهان را مطرح و مردم را به توجه به آن دعوت کرده‌اند. بنابراین متکلم نمی‌تواند با این برهان مانند دیگر برهان‌ها برخورد کند. او می‌تواند از کنار هر برهانی بگذرد و آن را نپذیرد؛ اما اگر برهان نظم را ن...

برهان امکان که در آثار بسیاری از اندیشمندان اسلامی و غربی، تقریری از آن دیده می­شود، یکی از براهین اثبات وجود خدا است که وجود یک موجود ضروری را از طریق ممکن بودن موجودات اثبات می­کند. آکویناس با ترکیب برهان حدوث متکلمان و برهان علیّت، تقریری از این برهان ارائه داده که  شبیه برهان وجوب و امکان در فلسفه و کلام اسلامی است. این نوشتار با تکیه بر نقدهای پلانتینگا به بررسی تقریر آکویناساز این برهان پر...

در این پایان نامه تلاش شده است تا برهان وجودی بعنوان یکی از اصلی ترین براهین اثبات خدا در غرب و جهان اسلام مورد بررسی قرار گیرد. برهان وجودی مهمترین برهان اثبات وجود خدا در جهان غرب است که از زمان آگوستین تا کنون مورد توجه فلاسفه بوده است و برای اولین بار آنسلم تقریری روشن از آن ارائه داده که بلافاصله مورد توجه قرار گرفته است و اغلب فلاسفه ی دوران جدید به نحوی بدان پرداخته اند. اما انتقادات هیو...

امیرمؤمنان علی بن ابیطالب(ع) از صدر اسلام تاکنون به دروازه شهر علم نبوی مشهور است، نگاه و بیان ایشان نسبت به قرآن کریم همواره مرجع مفسّران و محققان بوده است . در این زمینه، یکی از رابطه های عمیق نهج البلاغه با قرآن، تعلیل آیات قرآن در کلام علوی است. حضرت در قسمت هایی از نهج البلاغه به تعلیل آیات پرداخته و علل و چرایی کلام الهی را در قرآن مجید بیان می دارد. در واقع، می توان در نهج البلاغه پاسخ عق...

نزاع فردگرایی و کل گرایی یکی از مباحث محوری فلسفه علوم اجتماعی است. در این مقاله مسایل جاری مطرح میان روشنفکران ایرانی مورد بررسی قرار می گیرد و پس از تعریف فردگرایی و کل گرایی و ذکر اهمیت بحث، سه نوع برهان هستی شناختی، معرفت شناختی، و معنایی در دفاع از فردگرایی تشریح می گردد. در ذیل برهان زبانی، اشاره ای مجمل به نحوه استفاده کل گرایانه یا فردگرایانه واژه ها در ادبیات کلاسیک ایران شده است. فردگ...

میرداماد را می توان به عنوان حلقة وصل سیر مباحث منطقی و گذر از منطق مشایی به صدرایی به شمار آورد. او علاوه بر توضیح و تحلیل دقیق برخی از مباحث مطرح شده توسط منطق دانان پیش از خود، ملاحظاتی نیز در زمینة بحث های منطقی دارد که در این مقاله مورد بررسی قرار می گیرد. مانند: 1. تبیین دقیق موضوع منطق و تفکیک بین معقولات ثانیة منطقی و فلسفی. از نظر میرداماد عروض معقولات ثانیة منطقی بر معقولات اولی به حس...

از جنجالی‎ترین و کانونی‎ترین بحث‌های بین­رشته‎ای در حوزه‎های علم و دین، و الاهیات طبیعی (/ عقلی) معاصر، برهان غایت­انگارانه یا «برهان مبتنی بر غایتمندی» بر وجود خداوند است. در این مقاله ضمن تحلیل، نمونه شاخصی از این برهان، با عنوان: «برهان غایت­انگارانه تنظیم ظریف کیهانی (برهان)» (با تقریر ویلیام لین کریگ)، به نقد تبیین­های رقیب می­پردازیم و از ارجحیت «برهان» در برابر تبیین­های طبیعی رقیب- تبیی...

د ر طول تاریخ، محوری ترین موضوعی که انبیای الهی کوشیده اند مردم را به سوی آن سوق دهند اصل توحید و نفی شرک بوده است. از جمله این تلاش ها، رویکرد های استدلالی و عقلانی حضرت ابراهیم علیه السلام است که در قرآن کریم منعکس شده است. وی در مواجهه فکری با مشرکان زمان خود برای نفی ربوبیت ستارگان و ماه و ... و اثبات توحید ربوبی ، از برهان بهره می گیرد. تبیین های مختلفی از این برهان همچون برهان حدوث، حرکت ...