رضا سیمبر1 دانیال رضاپو2   پس از فروپاشی شوروی، آسیای مرکزی عرصه تهدیدها و چالش های امنیتی متعدد بوده است. مناقشه های قومی و سرزمینی، بی ثباتی سیاسی، نداشتن توسعه اقتصادی و اجتماعی، تهدیدهای فراملیتی، جرایم سازمان یافته و بالاخره رقابت قدرت های منطقه ای و فرا منطقه ای مهم ترین چالش های امنیتی در آسیای مرکزی بوده است. وجود این چالش ها و مسائل حاد امنیتی، مشکلات امنیتی متعددی برای آسیای مرکزی ب...

آسیای مرکزی پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی مورد توجه قدر تهای بزرگ جهانی بخصوص امریکا قرار گرفته است. هر چند از منطقه آسیای مرکزی در گذشته با نام «هارتلند و یک منطقه ژئواستراتژیک» یاد م یشد، اما اینک با افزوده شدن جنب ههای ژئواکونومیک، آسیای مرکزی ب هیک منطقه حیاتی ژئواستراتژیک و ژئواکونومیکتبدیل شده است.این منطقه با روسیه، چین، افغانستان و ایران مرز مشترک دارد. تبدیل شدن آسیای مرکزی ب همنطقه...

در ادبیات فارسی ایران و فارسی تاجیکی ماوراءالنهر به مناسبت های ارتباط سیاسی و اقتصادی و فرهنگی با کشورهای اروپا جریان تازه ای شکل گرفت که از نمودهای بارز آن ورود عبارات و ترکیب ها و تصاویر تازه در زبان ادبی به ویژه شعر بود. در این مقاله زمینه های اجتماعی این جریان در شعر فارسی ایران و فارسی تاجیکی بررسی شده است. سابقۀ نفوذ کشورهای غربی به ایران و آسیای میانه به دورۀ تیموریان و حتی پیش از آن برم...

جمهوری اسلامی ایران با توجه به موقعیت ویژه جغرافیایی و ژئواستراتژیک خود در چهارراه آسیای مرکزی، غرب و جنوب آسیا، با ظرفیت‌ها و امکانات ویژه‌ زیرساختی و مواصلاتی، هدف کلان خود را در داخل، جهش اقتصادی از طریق جذب سرمایه‌گذاری خارجی قرار داده و در سطح منطقه نیز خواهان ثبات، امنیت و توسعه مناطق پیرامونی خود است. در عین‌حال، جمهوری خلق چین طرحی را با نام «ابتکار کمربند- راه» به‌عنوان یک طرح فراگیر م...

ویژگی‌ها و میزان وابستگی جغرافیایی، اقتصادی، فرهنگی و همچنین  سیاسی _ امنیتی یک کشور به یک منطقه یا کشوری دیگر هویت ژئوپلیتیک آن را مشخص می‌کند. در واقع، منظور از هویت ژئوپلیتیک این است که یک کشور به چه سیستم منطقه‌ای تعلق دارد. در این میان هویت ژئوپلیتیک کشورهای آسیای مرکزی به دلیل وابستگی متعدد و مختلف جغرافیایی، فرهنگی، سیاسی با مناطق و کشورهای پیرامونی از ویژگی‌های منحصر به فرد و چندگان...

اهمیت آب برای ادامۀ تمدن بشری به اندازه‌ای است که می‌تواند آن دسته از منابع آبی که بین دو یا چند دولت مشترک هستند را به صحنه‌ای از نزاع و درگیری تبدیل کند. بر این اساس اختلاف‌های مرزی و ایدئولوژیکی دولت‌ها و ژئوپلیتیک و هیدروپلیتیک متفاوت کشورها در یک منطقه به بحران‌ها و اختلاف‌های آبی در آن منطقه کمک می‌کند. در منطقۀ آسیای مرکزی نیز، مرزبندی‌های کشورهای این حوزه به‌علت فروپاشی اتحاد شوروی، سبب...

شناسایی الگوهای جوی گرد وغبار و فرین های گرد وغبار در شمال شرقی ایران، هدف مطالعه است. این مهم با استفاده از داده روزانه دید افقی 10 ایستگاه سینوپتیک از بدو تأسیس تا سال2009 وداده های رقومی ارتفاع ژئوپتانسیل متر و مؤلفه های باد از مرکز پیش بینی محیطی و مطالعات جوی آمریکا با روش تحلیل مؤلفه اصلی و خوشه بندی، تعیین گردید. در شمال شرق ایران، به ترتیب گرد وغبار نیمه سرد مرتبط با ناوه آسیای غربی،کم ...

افزایش نقش انرژی و اقتصاد در روابط بین الملل ، دولت ها را به یافتن منابع اقتصادی جدید در سایر مناطق جهان واداشته است . در این میان روسیه به عنوان یک ابرقدرت انرژی در جهان سعی دارد تا اقتدار دوران شوروی سابق را باز یابد . توسعه نفوذ در جمهوری های سابق شوروی یکی از ابزارهای عمده روسیه برای پیشبرد این هدف است . وجود منابع عظیم انرژی در آسیای مرکزی سبب شده تا روسیه در این منطقه حضور فعال داشته باشد...

یکی از ویژگی‌های مشترک هشت کشور حاضر در دو منطقه آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی، ساختار قومی متکثر است که این امر بر فرایند ملت‌سازی و حتی دولت‌سازی در این کشورها تاثیرات منفی قابل توجهی برجای گذشته است. این مقاله برآن است که با ارائه یک چارچوب نظری منسجم به درک و تبیین پویش ملی‌گرایی قومی در منطقه آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی _ به عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های درونی کشورهای این ...

کشورهای جنوب غرب آسیا دارای چالش های سیاسی، فرهنگی، مذهبی، اقتصادی و ایدئولوژیکی متعددی می باشند که از سوی دیگر فاقد ساختار منطقه ای فراگیر هستند تا بتوانند در راستای حل و فصل منازعات و چالش های شکل گرفته گام بردارند و از این رو در مقاله حاضر، با توجه به واگرایی منطقه ای در جنوب غرب آسیا پرسش اساسی این است که«عوامل تأثیرگذار بر واگرایی در منطقه جنوب غرب آسیا کدامند؟ داده های مورد نیاز تحقیق به ...